Majjhima Nikāya
II. Majjhima-Paṇṇāsa
4. Rāja Vagga
Sutta 86
Aṇgulimāla Suttaṃ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][edmn][chlm][pts][than][ntbb][upal] Evaṃ me sutaṃ:|| ||
Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Sāvatthīyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena rañño Pasenadissa Kosalassa vijite coro Aṇgulimālo nāma hoti luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayā-panno pāṇa-bhutesu.|| ||
Tena gāmā pi agāmā katā,||
nigamā pi [98] anigamā katā,||
janapadā pi ajanapadā katā.|| ||
So manusse vadhitvā vadhitvā aṇgulīnaṃ mālaṃ dhāreti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā pubbaṇha-samayaṃ nivāsetvā patta-cīvaraṃ ādāya Sāvatthīṃ piṇḍāya pāvisi.|| ||
Sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchā-bhattaṃ piṇḍa-pāta-paṭikkanto sen'āsanaṃ saṃsāmetvā patta-cīvaraṃ ādāya yena coro Aṇgulimālo ten'addhāna-maggaṃ paṭipajji.|| ||
Addasaṃsu kho gopālakā pasupālakā kassakā padāvino Bhagavantaṃ yena coro Aṇgulimālo ten'addhāna-maggaṃ paṭipannaṃ disvā Bhagavantaṃ etad avocuṃ:|| ||
Mā samaṇa,||
etaṃ Maggaṃ paṭipajji,||
etasmiṃ samaṇa,||
magge coro Aṇgulimālo nāma luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayā-panno pāṇabhūtesu.|| ||
Tena gāmā pi agāmā katā,||
nigamā pi anigamā katā,||
janapadā pi ajanapadā katā.|| ||
So manusse vadhitvā vadhitvā aṇgulīnaṃ mālaṃ dhāreti.|| ||
Etaṃ hi samaṇa,||
Maggaṃ dasa pi purisā||
vīsatim pi purisā||
tiṃsam pi purisā||
cattārīsam pi purisā||
paññāsam pi purisā||
saṃharitvā saṃharitvā paṭipajjanti||
te pi corassa Aṇgulimālassa hatthatthaṃ gacchantī' ti.|| ||
Evaṃ vutte Bhagavā tuṇhī-bhūto agamāsi.|| ||
Dutiyam pi kho gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino Bhagavantaṃ etad avocuṃ|| ||
Mā samaṇa,||
etaṃ Maggaṃ paṭipajji,||
etasmiṃ samaṇa,||
magge coro Aṇgulimālo nāma luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayā-panno pāṇabhūtesu.|| ||
Tena gāmā pi agāmā katā,||
nigamā pi anigamā katā,||
janapadā pi ajanapadā katā.|| ||
So manusse vadhitvā vadhitvā aṇgulīnaṃ mālaṃ dhāreti.|| ||
Etaṃ samaṇa,||
Maggaṃ dasa pi purisā||
vīsatim pi purisā||
tiṃsam pi purisā||
cattārīsam pi purisā||
paññāsam pi purisā||
saṃharitvā saṃharitvā paṭipajjanti||
te pi corassa Aṇgulimālassa hatthatthaṃ gacchantī' ti.|| ||
Dutiyam pi kho Bhagavā tuṇhī-bhūto agamāsi.|| ||
Tatiyam pi kho gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino Bhagavantaṃ etad avocuṃ|| ||
Mā samaṇa,||
etaṃ Maggaṃ paṭipajji,||
etasmiṃ samaṇa,||
magge coro Aṇgulimālo nāma luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayā-panno pāṇabhūtesu.|| ||
Tena gāmā pi agāmā katā,||
nigamā pi anigamā katā,||
janapadā pi ajanapadā katā.|| ||
So manusse vadhitvā vadhitvā aṇgulīnaṃ mālaṃ dhāreti.|| ||
Etaṃ samaṇa,||
Maggaṃ dasa pi purisā||
vīsatim pi purisā||
tiṃsam pi purisā||
cattārīsam pi purisā||
paññāsam pi purisā||
saṃharitvā saṃharitvā paṭipajjanti||
te pi corassa Aṇgulimālassa hatthatthaṃ gacchantī' ti.|| ||
Tatiyam pi kho Bhagavā tuṇhī-bhūto agamāsi.|| ||
4. Addasā kho coro Aṇgulimālo Bhagavantaṃ dūrato va āga-c-chantaṃ,||
disvān'assa etad ahosi:|| ||
Acchariyaṃ vata, bho,||
abbhūtaṃ vata, bho.|| ||
Imaṃ hi Maggaṃ dasa pi purisā,||
vīsatim [99] pi purisā,||
tiṃsam pi purisā,||
cattārisampi purisā,||
paññāsam pi purisā||
saṃharitvā saṃharitvā paṭipajjanti,||
te pi mama hatthatthaṇgacchanti.|| ||
Atha ca panāyaṃ samaṇo eko adutiyo pasayha maññe āgacchati.|| ||
Yan nūn-ā-haṃ imaṃ samaṇaṃ jīvitā voropeyyan' ti?|| ||
Atha kho coro Aṇgulimālo asicammaṃ gahetvā dhanukalāpaṃ sannayahitvā Bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhi.|| ||
5. Atha kho Bhagavā tathā-rūpaṃ iddhābhisaṇkhāraṃ abhiṇkhāsi.|| ||
Yathā coro Aṇgulimālo Bhagavantaṃ pakatiyā gacchantaṃ sabbatthāmena gacchanto na Sakkoti sampāpuṇituṃ.|| ||
Atha kho corassa Aṇgulimālassa etad ahosi:|| ||
Acchariyaṃ vata bho||
abbhūtaṃ vata bho.|| ||
Ahaṃ hi pubbe hatthim pi dhāvantaṃ anupatitvā gaṇhāmi,||
assam pi dhāvantaṃ anupatitvā gaṇhāmi,||
ratham pi dhāvantaṃ anupatitvā gaṇhāmi,||
migam pi dhāvantaṃ anupatitvā gaṇhāmi.|| ||
Atha ca panāhaṃ imaṃ samaṇaṃ pakatiyā gacchantaṃ sabbatthāmena gacchanto na Sakkomi sampāpuṇitun' ti.|| ||
ṭhito Bhagavantaṃ etad avoca:|| ||
Tiṭṭha samaṇa,||
tiṭṭha samaṇā ti.|| ||
Ṭhito ahaṃ Aṇgulimāla,||
tvañ ca tiṭṭhā ti.|| ||
Atha kho corassa Aṇgulimālassa etad ahosi:|| ||
Ime kho samaṇā Sakya-puttiyā sacca-vādino saccapaṭiññā.|| ||
Atha ca panāyaṃ samaṇo gacchaṃ yev'aha:||
ṭhito ahaṃ, Aṇgulimāla,||
tvañ ca tiṭṭhā' ti.|| ||
Yan nūn-ā-haṃ imaṃ samaṇaṃ puccheyyanti.|| ||
6. Atha kho coro Aṇgulimālo Bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Gacchaṃ vadesi samaṇa ṭhito'mhi||
Mamañ ca brūsi ṭhitaṃ aṭṭhito ti,||
Pucchāmi taṃ samaṇa etam atthaṃ||
Kathaṃ ṭhito tvaṃ aham aṭṭhito'mhī' ti?||
Ṭhito ahaṃ, 'Aṇgulimāla sabbadā||
Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ,||
Tuvañ ca pāṇesu asaññato'si||
Tasmā ṭhito'haṃ tuvam aṭṭhito'sī' ti.||
[100] Cirassaṃ vata me mahito mahesī||
Mahāvanaṃ samaṇo'yaṃ paccavādi,||
So'haṃ cirassā pahassaṃ pāpaṃ||
Sutvāna gāthaṃ tava dhammayuttaṃ.||
Itv'eva coro asiṃ āvudhañ ca||
Sobbhe papāte narake anvakāri,||
Avandi coro Sugatassa pāde||
Tatth'eva naṃ pabbajjaṃ ayāci.||
Buddho ca kho kāruṇiko mahesi||
Yo Satthā lokassa sa-devakassa,||
Tam 'ehi bhikkhū' ti tadā avoca||
Es'eva tassa ahu bhikkhubhāvo' ti.|| ||
7. Atha kho Bhagavā āyasmatā Aṇgulimālena pacchā-samaṇena yena Sāvatthī tena cārikaṃ pakkāmi.|| ||
Anupubbena cārikaṃ caramāno yena Sāvatthī tad avasari.|| ||
Tatra sudaṃ Bhagavā Sāvatthīyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
8. Tena kho pana samayena rañño Pasenadissa Kosalassa antepuradvāre mahā-jana-kāyo sanni-patitvā uccā-saddo mahā-saddo hoti.|| ||
Coro te deva,||
vijite Aṇgulimālo nāma luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayā-panno pāṇabhūtesu.|| ||
Tena gāmā pi agāmā katā,||
nigamā pi anigamā katā,||
janapadā pi ajanapadā katā.|| ||
So manusse vadhitvā vadhitvā aṇgulīnaṃ mālaṃ dhāreti.|| ||
Taṃ devo paṭisedhetu' ti.|| ||
9. Atha kho rājā Pasenadi Kosalo pañca-mattehi assasatehi Sāvatthīyā ni-k-khami.|| ||
Divādivassa yen'ārāmo tena pāyāsi.|| ||
Yāvatikā yānassa bhūmi,||
yānena gantvā yānā paccorohitvā pattiko va yena Bhagavā ten'upasaṇkami,||
upasaṇkamitvā [101] Bhagavantaṃ abhivādetvā eka-m-antaṃ nisīdi.|| ||
Eka-m-antaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ Pasenadiṃ Kosalaṃ Bhagavā etad avoca:|| ||
Kin nu te maharāja,||
rājā Māgadho Seniyo Bimbisāro kupito,||
Vesālikā vā Licchavī,||
aññe vā paṭirājāno' ti?|| ||
10. Na kho me bhante,||
rājā Māgadho Seniyo Bimbisāro kupito,||
na pi Vesālikā Licchavī,||
na pi aññe paṭirājāno.|| ||
Coro me bhante,||
vijite Aṇgulimālo nāma luddo lohitapāṇi hatapahate niviṭṭho adayā-panno pāṇabhūtesu.|| ||
Tena gāmā pi agāmā katā,||
nigamā pi anigamā katā,||
janapadā pi ajanapadā katā.|| ||
So manusse vadhitvā vadhitvā aṇgulīnaṃ mālaṃ dhāreti.|| ||
Nāhaṃ bhante paṭisedhissāmī ti.|| ||
11. Sace pana tvaṃ mahārāja,||
Aṇgulimālaṃ passeyyāsi kesa-massuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabba-jitaṃ,||
virataṃ pāṇ-ā-tipātā virataṃ adinn'ādānā virataṃ||
musā-vādā eka-bhattikaṃ||
brahma-cāriṃ||
sīlavantaṃ||
kalyāṇa-dhammaṃ,||
kinti naṃ kareyyāsī ti?||| ||
Abhivādeyyāma vā bhante,||
paccuṭṭheyyāma vā,||
āsanena vā nimanteyyāma,||
abhinimanteyyāma pi naṃ cīvara-piṇḍa-pāta-sen'āsana-gilāna-paccaya-bhesajja-parikkhārehi,||
dhammikaṃ vā assa rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidaheyyāma.|| ||
Kuto pan'assa bhante,||
du-s-sīlassa pāpa-dhammassa eva-rūpo sīlasaṃyamo bhavissatī ti?|| ||
12. Tena kho pana samayen'āyasmā Aṇgulimālo Bhagavato avidūre nisinno hoti.|| ||
Atha kho Bhagavā dakkhiṇaṃ bāhaṃ paggahetvā rājānaṃ Pasenadiṃ Kosalaṃ etad avoca:|| ||
'Eso maharāja, Aṇgulimālo' ti.|| ||
Atha kho rañño Pasenadissa Kosalassa ahu-d-eva bhayaṃ ahu chamhitattaṃ ahu lomahaṃso.|| ||
Atha kho Bhagavā rājānaṃ Pasenadiṃ Kosalaṃ bhītaṃ saṃviggaṃ loma-haṭṭha-jātaṃ viditvā rājānaṃ Pasenadiṃ Kosalaṃ etad avoca:|| ||
Mā bhāyi maharāja,||
mā bhāyi mahārāja,||
n'atthi te ato bhayanti.|| ||
Atha kho rañño Pasenadissa Kosalassa yaṃ ahosi bhayaṃ [102] vā chamhitattaṃ vā lomahaṃso vā,||
so paṭippassamhī.|| ||
Atha kho rājā Pasenadi Kosalo yen'āyasmā Aṇgulimālo ten'upasaṇkami.|| ||
Upasaṇkamitvā āyasmantaṃ Aṇgulimālaṃ etad avoca:|| ||
'Ayyo no bhante, Aṇgulimālo' ti?|| ||
'Evaṃ Mahārājā' ti.|| ||
'Kathaṃgotto bhante, ayyassa pitā,||
kathaṃgottā mātā' ti?|| ||
'Gaggo kho mahārāja, pitā,||
Mantānī mātā' ti.|| ||
Abhiramatu bhante, ayyo Gaggo Mantāniputto.|| ||
Aham ayyassa Gaggassa Mantāniputtassa ussukkaṃ karissāmi cīvara-piṇḍa-pāta-sen'āsana-gilāna-paccaya-bhesajja-parikkhārānan ti.|| ||
13. Tena kho pana samayen'āyasmā Aṇgulimālo āraññako hoti piṇḍa-pātiko paṃsukuliko te-cīvariko.|| ||
Atha kho āyasmā Aṇgulimālo rājānaṃ Pasenadiṃ Kosalaṃ etad avoca:|| ||
Alaṃ mahārāja,||
paripuṇṇaṃ me ticīvaran ti.|| ||
Atha kho rājā Pasenadi Kosalo yena Bhagavā,||
ten'upasaṇkami,||
upasaṇkamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā eka-m-antaṃ nisīdi.|| ||
Eka-m-antaṃ nisinno kho rājā Pasenadi Kosalo Bhagavantaṃ etad avoca:|| ||
Acchariyaṃ bhante,||
abbhūtaṃ bhante,||
yāvañ c'idaṃ bhante,||
Bhagavā adantānaṃ dametā asantānaṃ sametā aparinibbutānaṃ parinibbāpetā||
yaṃ hi mayaṃ bhante,||
nāsakkhimhā daṇḍena pi satthena pi dametuṃ.|| ||
So Bhagavatā adaṇḍena asatthen'eva danto.|| ||
Handa dāni mayaṃ bhante,||
gacchāma bahu-kiccā mayaṃ bahu-karaṇiyā ti.|| ||
Yassa dāni tvaṃ mahārāja,||
kālaṃ maññasīti.|| ||
Atha kho rājā Pasenadi Kosalo uṭṭhāy'āsanā Bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.|| ||
14. Atha kho āyasmā Aṇgulimālo pubbaṇha-samayaṃ nivāsetvā patta-cīvaraṃ ādāya Sāvatthīṃ piṇḍāya pāvisi.|| ||
Addasā kho āyasmā Aṇgulimālo Sāvatthīyaṃ sapadānaṃ piṇḍāya caramāno aññataraṃ itthiṃ mūḷhagabbhaṃ vighātagabhaṃ disvān' [103] assa etad ahosi:|| ||
Kilissanti vata bho sattā||
kilissanti vata bho sattā' ti.|| ||
Atha kho āyasmā Aṇgulimālo Sāvatthīyaṃ piṇḍāya caritvā pacchā-bhattaṃ piṇḍa-pāta-paṭikkanto yena Bhagavā ten'upasaṇkami,||
upasaṇkamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā eka-m-antaṃ nisīdi,||
eka-m-antaṃ nisinno kho āyasmā Aṇgulimālo Bhagavantaṃ etad avoca:|| ||
Idh'āhaṃ bhante,||
pubbaṇha-samayaṃ nivāsetvā patta-cīvaraṃ ādāya Sāvatthīṃ piṇḍāya pāvisiṃ addasaṃ kho ahaṃ bhante,||
Sāvatthīyaṃ sapadānaṃ piṇḍāya caramāno aññataraṃ itthiṃ mūḷhagabbhaṃ vighātagabbhaṃ disvāna me etad ahosi:|| ||
Kilissanti vata bho sattā,||
kilissanti vata bho sattā' ti.|| ||
15. Tena hi tvaṃ Aṇgulimāla,||
yena Sāvaitthi ten'upasaṇkama||
upasaṇkamitvā taṃ itthiṃ evaṃ vadehi:|| ||
Yato ahaṃ bhagini jāto nābhijānāmi sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropetā.|| ||
Tena saccena sotthi te hotu,||
sotthi gabbhassā' ti.|| ||
So hī nūna me bhante,||
sampajānamusā-vādo bhavissati,||
mayā hi bhante,||
bahū sañcicca pāṇā jīvitā voropitā ti.|| ||
Tena hi tvaṃ Aṇgulimāla,||
yena Sāvaitthi ten'upasaṇkama||
upasaṇkamitvā taṃ itthiṃ evaṃ vadehi:|| ||
Yato ahaṃ bhagini,||
ariyāya jātiyā jāto nābhijānāmi sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropetā.|| ||
Tena saccena sotthi te hotu sotthi gabbhassā' ti.|| ||
"Evaṃ bhante" ti kho āyasmā Aṇgulimālo Bhagavato,||
paṭisutvā yena Sāvaitthi ten'upasaṇkama||
upasaṇkamitvā taṃ itthiṃ etad avoca|| ||
Yato ahaṃ bhagini,||
āriyāya jātiyā jāto,||
nābhijānāmi sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropetā,||
tena saccena sotthi te hotu sotthi gabbhassā' ti.|| ||
Atha kho sotth'itthiyā ahosi sotthi gabbhassa.|| ||
16. Atha kho āyasmā Aṇgulimālo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahit'atto viharanto na cirass'eva yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti.|| ||
Tad anuttaraṃ Brahma-cariyaṃ pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihāsi.|| ||
Khīṇā jāti,||
vusita Brahma-cariyaṃ,||
kataṃ karaṇīyaṃ,||
nāparaṃ [104] itthattāyāti abbhaññāsi.|| ||
Aññataro ca kho pan'āyasmā Aṇgulimālo arahataṃ ahosi.|| ||
17. Atha kho āyasmā Aṇgulimālo pubbaṇha-samayaṃ nivāsetvā patta-cīvaraṃ ādāya Sāvatthīṃ piṇḍāya pāvisi,||
tena kho pana samayena aññena pi leḍḍu khitto āyasmato Aṇgulimālassa kāye nipatati,||
aññena pi daṇḍo khitto āyasmato Aṇgulimālassa kāye nipatati,||
aññena pi sakkharā khittā āyasmato Aṇgulimālassa kāye nipatati.|| ||
Atha kho āyasmā Aṇgulimālo bhinnena sīsena lohitena galantena bhinnena pattena vipphālitāya saṃghāṭiyā yena Bhagavā ten'upasaṇkami.|| ||
Addasā kho Bhagavā āyasmantaṃ Aṇgulimālaṃ dūrato va āga-c-chantaṃ,||
disvā āyasmantaṃ Aṇgulimālaṃ etad avoca:|| ||
Adhivāsehi tvaṃ brāhmaṇa,||
adhivāsehi tvaṃ brāhmaṇa,||
yassa kho tvaṃ kammassa vipākena bahūni vassāni bahūni vassa-satāni bahūni vassa-sahassāni Niraye pacceyyāsi.|| ||
Tassa tvaṃ brāhmaṇa,||
kammassa vipākaṃ diṭṭhe'va dhamme paṭisaṃvedesī' ti.|| ||
18. Atha kho āyasmā Aṇgulimālo rahogato paṭisallīno vimutti-sukhaṃ paṭisaṃvedi tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi:|| ||
Yo pubbe pamajjitvāna pacchā so na p-pamajjati,||
So'maṃ lokaṃ pabhāseti abbhā mutto va candimā.|| ||
Yassa pāpaṃ kataṃ kammaṃ kusalena pithīyati,||
So'maṃ lokaṃ pabhāseti abbhā mutto va candimā.|| ||
Yo have daharo bhikkhu yuñjati Buddha-sāsane,||
So'maṃ lokaṃ pabhaseti abbhā mutto va candimā.|| ||
Disā hi me dhammakathaṃ suṇantu||
Disā hi me yuñjantu Buddha-sāsane,||
Disā hi me te manusse bhajantu||
Ye'dhammam evādapayanti santo.|| ||
[105] Disā hi me khantivādānaṃ avirodhappasaṃsinaṃ,||
Suṇantu dhammaṃ kālena tañ ca anuvidhīyantu.|| ||
Na hi jātu so mamaṃ hiṃse aññaṃ vā pana kañcinaṃ,||
Pappuyya paramaṃ santiṃ rakkheyya tasathāvare.|| ||
Udakaṃ hi nayanti nettikā, usukārā namayanti tejanaṃ,||
Dāruṃ namayanti tacchakā, attāṇaṃ damayanti paṇḍitā.|| ||
Daṇḍen'eke damayanti aṇkusehi kasāhi ca:||
Adaṇḍena asatthena ahaṃ antomhi tādinā.|| ||
'Ahiṃsako' ti me nāmaṃ hiṃsakassa pure sato,||
Ajjāhaṃ saccanāmo'mhi, na naṃ hiṃsāmi kiñcinaṃ.|| ||
Coro ahaṃ pure āsiṃ Aṇgulimālo' ti vissuto,||
Vuyhamāno mahoghena Buddhaṃ saraṇam āgamaṃ.|| ||
Lohitapāṇī pure āsiṃ Aṇgulimālo' ti vissuto,||
Saraṇāgamanaṃ passa; bhavanetti samūhatā.|| ||
Tādisaṃ kammaṃ katvāna bahuṃ duggatigāminaṃ||
Phuṭṭho kammavipākena anaṇo bhuñjāmi bhojanaṃ.|| ||
Pamādam anuyuñjanti bālā dummedhino janā.||
Appamādaṃ ca medhāvī dhanaṃ seṭṭhaṃ va rakkhati.|| ||
Mā pamādam anuyuñjetha mā kāmaratisanthavaṃ,||
Appamatto hi jhāyanto pappoti paramaṃ sukhaṃ.|| ||
Sā-gataṃ nāpagataṃ, n'etaṃ dummantitaṃ mama,||
paṭibhattesu dhammesu yaṃ seṭṭhaṃ tad upāgamaṃ.|| ||
Sā-gataṃ nāpagataṃ na-y-idaṃ dummantitaṃ mama,||
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ Buddhassa sāsanaṃ.|| ||
Aṇgulimāla Suttaṃ
