Saṃyutta Nikāya
5. Mahā-Vagga
46. Bojjhaṇga Saṃyutta
6. Bojj'Aṇga-Sākacca Vagga
Sutta 51
Āhāra Suttaṃ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][pts][than][bodh] Evaṃ me sutaṃ:|| ||
Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati.|| ||
Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi:|| ||
"Bhikkhavo" ti.|| ||
"Bhadante" ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṃ.|| ||
Bhagavā etad avoca:|| ||
2. "Pañcannaṃ ca vo bhikkhave, nīvaraṇānaṃ||
sattannaṃ ca bojjh'aṇgānaṃ||
āhārañ ca||
an-āhārañ ca desissāmi.|| ||
Taṃ suṇātha.|| ||
§
I. Āhāro Nīvaraṇāṃ
3. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
kāma-c-chandassa uppādāya uppannassa vā||
kāma-c-chandassa bhiyyo-bhāvāya [103] vepullāya?|| ||
Atthi bhikkhave, subha-nimittaṃ.|| ||
Tattha a-yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
kāma-c-chandassa uppādāya uppannassa vā||
kāma-c-chandassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||
■
4. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
vyāpādassa uppādāya uppannassa vā||
vyāpādassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||
Atthi bhikkhave,||
paṭigha-nimittaṃ.|| ||
Tattha a-yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
vyāpādassa uppādāya uppannassa vā||
vyāpādassa bhiyyo bhāvāya vepullāya.|| ||
■
5. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
thīna-middhassa uppādāya uppannassa vā||
thīna-middhassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||
Atthi bhikkhave,||
arati tandi-vijambhitā bhatta-sammado cetaso ca līnattaṃ.|| ||
Tattha a-yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
thīna-middhassa uppādāya uppannassa vā||
thīna-middhassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||
■
6. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa uppādāya uppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||
Atthi bhikkhave,||
cetaso avūpasamo.|| ||
Tattha a-yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa uppādāya uppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||
■
7. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
vicikicchāya uppādāya uppannassa vā||
vicikicchāya bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||
Atthi bhikkhave, vicikicchāṭṭhāniyā dhammā.|| ||
Tattha a-yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
vicikicchāya uppādāya uppannassa vā||
vicikicchāya bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||
§
II. Āhāro Bojjh'Aṇgānaṃ
8. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
sati-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
sati-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
sati-sambojjh'aṇga-ṭ-ṭhāniyā [104] dhammā.|| ||
Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
sati-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
sati-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
kusal-ā-kusalā dhammā,||
sāvajjānavajjā dhammā,||
hīna-p-paṇītā dhammā,||
kaṇha-sukka-sa-p-paṭibhāgā dhammā.|| ||
Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
ārambha-dhātu||
ni-k-khama-dhātu||
para-k-kama-dhātu.|| ||
Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
pīti-sambojjh'aṇga-ṭ-ṭhāniyā dhammā.|| ||
Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
kāya-passaddhi,||
citta-passaddhi.|| ||
Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.
■
[105]
Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave, samatha-nimittaṃ,||
abyagga-nimittaṃ.|| ||
Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
upekhā-sambojjh'aṇga-ṭ-ṭhāniyā dhammā.|| ||
Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
§
III. Anāhāro Nīvaraṇānaṃ
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
kāma-c-chandassa uppādāya uppannassa vā||
kāma-c-chandassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||
Atthi bhikkhave,||
asubha-nimittaṃ.|| ||
Tattha yoniso mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
kāma-c-chandassa uppādāya uppannassa vā||
kāma-c-chandassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
vyāpādassa uppādāya uppannassa vā||
vyāpādassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||
Atthi bhikkhave,||
mettā-ceto-vimutti.|| ||
Tattha yoniso mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
vyāpādassa uppādāya uppannassa vā||
vyāpādassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
thīna-middhassa uppādāya uppannassa vā||
thīna-middhassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
ārambha-dhātu||
ni-k-khamma-dhātu||
para-k-kama-dhātu.|| ||
Tattha yoniso mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
thīna-middhassa [106] uppādāya uppannassa vā||
thīna-middhassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa uppādāya uppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||
Atthi bhikkhave,||
cetaso vūpasamo.|| ||
Tattha yoniso mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa uppādāya uppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
vicikicchāya uppādāya uppannassa vā||
vicikicchāya bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||
Atthi bhikkhave,||
kusal-ā-kusalā dhammā,||
sāvajjānavajjā dhammā,||
hīna-p-paṇītā dhammā,||
kaṇha-sukka-sa-p-paṭibhāgā dhammā.|| ||
Tattha yoniso mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
vicikicchāya uppādāya uppannassa vā||
vicikicchāya bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||
§
IV. Anāhāro Bojjh'aṇgānaṃ
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
sati-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
sati-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
sati-sambojjh'aṇga-ṭ-ṭhāniyā dhammā.|| ||
Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
sati-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
sati-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
kusal-ā-kusalā dhammā,||
sāvajjānavajjā dhammā,||
hīna-p-paṇītā dhammā,||
kaṇha-sukka-sa-p-paṭibhāgā dhammā.|| ||
Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṇgassa [107] bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
ārambha-dhātu||
ni-k-khama-dhātu||
para-k-kama-dhātu.|| ||
Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
pīti-sambojjh'aṇga-ṭ-ṭhāniyā dhammā.|| ||
Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
kāya-passaddhi,||
citta-passaddhi.|| ||
Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
samatha-nimittaṃ||
abyagga-nimittaṃ.|| ||
Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||
■
Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||
Atthi bhikkhave,||
upekhā-sambojjh'aṇga-ṭ-ṭhāniyā dhammā.|| ||
Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṇgassa uppādāya uppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṇgassa bhāvanā pāripūriyā" ti.|| ||
