Saṃyutta Nikāya
5. Mahā-Vagga
56. Sacca Saṃyutta
2. Dhamma-Cakka-Pavattana Vagga
Sutta 11
Dhamma-Cakka-p-Pavattana Suttaṃ
Paṭhama Tathāgatena Vutta
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][pts][bodh][than][nymo][piya][olds][yaho] [391] Evam me sutaṃ:|| ||
Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Bārāṇasiyaṃ viharati Isipatane Migadāye.|| ||
[421] 2. Tatra kho Bhagavā pañca-vaggiye bhikkhū āmantesi:|| ||
"Dve me bhikkhave, antā pabba-jitena na sevitabbā.|| ||
Katame dve?|| ||
3. Yo cayāṃ kāmesu kāmasu||
khallikānuyogo hīno gammo||
puthujjaniko||
anariyo||
anattha-saṃhito,||
yo c'āyaṃ attakilamathānuyogo dukkho anariyo anattha-saṃhito.|| ||
Ete te bhikkhave, ubho ante anupakamma majjhimā paṭipadā Tathāgatena abhisambuddhā||
cakkhu-karaṇī||
ñāṇa-karaṇī upasamāya||
abhiññāya||
sambodhāya||
Nibbānāya saṃvaṭṭati.|| ||
4. Katamā ca sā bhikkhave, majjhimā paṭipadā Tathāgatena abhisambuddhā||
cakkhu-karaṇī||
ñāṇa-karaṇī upasamāya||
abhiññāya||
sambodhāya||
Nibbānāya saṃvaṭṭati?|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo,||
seyyath'īdaṃ:||
sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
Ayaṃ kho sā bhikkhave, majjhimā paṭipadā Tathāgatena abhisambuddhā||
cakkhu-karaṇī||
ñāṇa-karaṇī upasamāya||
abhiññāya||
sambodhāya||
Nibbānāya saṃvaṭṭati.|| ||
5. Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkhaṃ ariya-saccaṃ:|| ||
Jāti pi dukkhā,||
jarā pi dukkhā,||
vyādhi pi dukkho,||
maraṇam pi dukkhaṃ,||
soka-parideva-dukkha-domanass'upāyāsā pi dukkhā,||
appiyehi sampayogo dukkho,||
piyehi vippayogo dukkho,||
yam p'icchaṃ na labhati tam pi dukkhaṃ,||
saṇkhittena pañc'upādāna-k-khandhā dukkhā".|| ||
6. Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkha-samudayo ariya-saccaṃ:|| ||
"Yāyaṃ taṇhā pono-bhavikā nandi rāga-sahagatā tatra tatr-ā-bhinandinī,||
seyyath'īdaṃ:|| ||
Kāma-taṇhā,||
bhava-taṇhā,||
vibhava-taṇhā".|| ||
7. Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkha-nirodho ariya-saccaṃ:|| ||
Yo tassā yeva taṇhāya asesa-virāga-nirodho cāgo paṭinissaggo mutti anālayo.|| ||
8. Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkha-nirodha-gāminī paṭipadā [422] ariya-saccaṃ:|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo,||
seyyath'īdaṃ:||
sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
9. Idaṃ dukkhaṃ ariya-saccan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
Taṃ kho pan'idaṃ dukkhaṃ ariya-saccaṃ pariññeyyan ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
Taṃ kho pana idaṃ dukkhaṃ ariya-saccaṃ pariññātanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
10. Idaṃ dukkha-samudayo ariya-saccan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
Taṃ kho pana idaṃ dukkha-samudayo ariya-saccaṃ pahātabbanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
Taṃ kho pana idaṃ dukkha-samudayo ariya-saccaṃ pahīnanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
11. Idaṃ dukkha-nirodho ariya-saccanti me bhikkhave pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
Taṃ kho pana idaṃ dukkha-nirodho ariya-saccaṃ sacchikātabbanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
Taṃ kho pana idaṃ dukkha-nirodho ariya-saccaṃ sacchi-katanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
12. Idaṃ dukkha-nirodha-gāminī paṭipadā ariya-saccanti me bhikkhave pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
Taṃ kho pana idaṃ dukkha-nirodha-gāminī paṭipadā ariya-saccaṃ bhāvetabbanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
Taṃ kho pana idaṃ dukkha-nirodha-gāminī paṭipadā ariya-saccaṃ bhāvitanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṃ udapādi||
ñāṇaṃ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||
13. Yāva kīvañca me bhikkhave, imesu catusu ariya-saccesu evaṃ tiparivaṭṭaṃ dvādasākāraṃ yathā-bhūtaṃ ñāṇa-dassanaṃ na su-visuddhaṃ ahosi,||
n'eva tāvāhaṃ bhikkhave, [423] sa-devake loke sa-Mārake sa-brahmake sa-s-samaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadeva-manussāya anuttaraṃ sammā-sambodhiṃ abhisambuddho paccaññāsiṃ.|| ||
14. Yato ca kho me bhikkhave, imesu catusu ariya-saccesu evaṃ tiparivaṭṭaṃ dvādasākāraṃ yathā-bhūtaṃ ñāṇa-dassanaṃ su-visuddhaṃ ahosi,||
ath'āhaṃ bhikkhave, sa-devake loke sa-Mārake sa-brahmake sa-s-samaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadeva-manussāya anuttaraṃ sammā-sambodhiṃ abhisambuddhoti paccaññāsiṃ,||
ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi Akuppā me ceto-vimutti, ayam antimā jāti n'atthi-dāni puna-b-bhavo" ti.|| ||
15. Idam avoca Bhagavā atta-manā pañca-vaggiyā bhikkhū Bhagavato bhāsitaṃ abhinanduṃ,||
imasamiñ ca pana veyyā-kara-ṇasmiṃ bhaññamāne āyasmato Koṇḍaññassa virajaṃ vīta-malaṃ Dhamma-cakkhuṃ udapādi:
"Yaṃ kiñci samudaya-dhammaṃ sabbantaṃ nirodha-dhamman" ti.|| ||
16. Evam pavattite ca pana Bhagavatā Dhamma-cakke Bhummā devā saddam anussāvesu:
"Etaṃ Bhagavatā Bārāṇasiyaṃ Isipatane Migadāye anuttaraṃ Dhamma-cakkaṃ pavattitaṃ appati-vattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||
17. Bhummānaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā cātu-m-mahārājikā devā saddamanussāvesuṃ:
"Etaṃ Bhagavatā Bārāṇasiyaṃ Isipatane Migadāye anuttaraṃ Dhamma-cakkaṃ pavattitaṃ appati-vattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||
18. Cātu-m-mahā-rājikānaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā Tāvatiṃsā devā saddamanussāvesuṃ:
"Etaṃ Bhagavatā Bārāṇasiyaṃ Isipatane Migadāye anuttaraṃ Dhamma-cakkaṃ pavattitaṃ appati-vattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||
Tāvatiṃsānaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā yāmā devā saddamanussāvesuṃ:
"Etaṃ Bhagavatā Bārāṇasiyaṃ Isipatane Migadāye anuttaraṃ Dhamma-cakkaṃ pavattitaṃ appati-vattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||
Yāmānaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā Tusitā devā saddamanussāvesuṃ:
"Etaṃ Bhagavatā Bārāṇasiyaṃ Isipatane Migadāye anuttaraṃ Dhamma-cakkaṃ pavattitaṃ appati-vattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||
Tusitānaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā Nimmāṇaratī devā saddamanussāvesuṃ:
"Etaṃ Bhagavatā Bārāṇasiyaṃ Isipatane Migadāye anuttaraṃ Dhamma-cakkaṃ pavattitaṃ appati-vattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||
Tusitānaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā Paranimmita-vasavattī devā saddamanussāvesuṃ:
"Etaṃ Bhagavatā Bārāṇasiyaṃ Isipatane Migadāye anuttaraṃ Dhamma-cakkaṃ pavattitaṃ appati-vattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||
Paranimmita-vasavattīnaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā brahma-kāyikā devā saddamanussāvesuṃ:
"Etaṃ Bhagavatā Bārāṇasiyaṃ Isipatane Migadāye anuttaraṃ Dhamma-cakkaṃ pavattitaṃ [424] appati-vattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||
19. Iti ha tena khaṇena tena muhuttena yāva Brahmalokā saddo abbhuggañchi.|| ||
Ayañ ca dasasahassī loka-dhātu saṇkampi sampakampi sampavedhi.|| ||
Appamāṇo ca uḷāro obhāso loke pātur ahosi ati-k-kamma devānaṃ devānubhāvan ti.|| ||
20. Atha kho Bhagavā udānaṃ udānesi:
"Aññāsi vata bho Koṇḍañño,||
aññāsi vata bho Koṇḍañño" ti.|| ||
Iti h'idaṃ āyasmato Koṇḍaññassa Aññā-Koṇḍañño tv'eva nāmaṃ ahosī.|| ||
