Aṅguttara Nikāya


[Home]  [Sutta Indexes]  [Glossology]  [Site Sub-Sections]

To view the Pali diacriticals on this site it will be necessary to download and install the custom MozPali font available from the Files and Downloads Page.

 


 

Aṅguttara-Nikāya
Part I. Ekanipāta, Dukanipāta, Tikanipāta

The Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series Pali text

Public Domain

 

Namo tassa Bhagavato arahato Sammāsambuddhassa

 

NOTICE: These files were reproduced from those originally located on Access to Insight which reproduced them from a version found on the Journal of Buddhist Ethics website.

ALTERATIONS: Some changes not involving content were made to the JBE edition in the Access to Insight edition. Superficial re-formatting of headers, footers and page numbers adding 'ids,' and tag changes to make the file conform to HTML 5 standards. Otherwise the internal text of the files remains untouched.

Page numbers in green refer to the PTS hard copy. They can be found or linked-to by appending '#pg000' (three digits in all cases, i.e. '001') to the end of the url for this file.

 


 

[page 001]

Aṅguttaranikāye

Dasakanipāto
Namo tassa bhagavato sammāsambuddhassa
1. Ānisaɱsavaggo
Kimatthiyasuttaɱ

Evaɱ me sutaɱ: ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaɱkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Kimatthiyāni bhante kusalāni sīlāni, kimānisaɱsānīti?

Avippaṭisāratthāni kho ānanda kusalāni sīlāni, avippaṭisārānisaɱsānīti.

Avippaṭisāro pana bhante kimatthiyo, kimānisaɱsoti?

Avippaṭisāro kho ānanda pāmojjattho, pāmojjānisaɱsoti.
Pāmojjaɱ pana bhante kimatthiyaɱ, kimānisaɱsanti?
Pāmojjaɱ kho ānanda pītatthaɱ, pītānisaɱsanti.
Pīti pana bhante kimatthiyā, kimānisaɱsāti?
Pīti kho ānanda passaddhatthā, passaddhānisaɱsāti.
1. Pāmujjattho pāmujjānisaɱsotisīmu. Syā. [Pts.]

[BJT Page 004]

Passaddhi pana bhante kimatthiyā, kimānisaɱsāti?
Passaddhi kho ānanda sukhatthā, sukhānisaɱsāti.
Sukhaɱ pana bhante kimatthiyaɱ, kimānisaɱsanti?
Sukhaɱ kho ānanda samādhatthaɱ, [page 002] samādhānisaɱsanti.
Samādhi pana bhante kimatthiyo, kimānisaɱsoti?

Samādhi kho ānanda yathābhūtañāṇadassanattho, yathābhūtañāṇadassanānisaɱsoti.
Yathābhūtañāṇadassanaɱ pana bhante kimatthiyaɱ, kimānisaɱsanti?
Yathābhūtañāṇadassanaɱ kho ānanda nibbidāvirāgatthaɱ, nibbidāvirāgānisaɱsanti. .
Nibbidāvirāgo pana bhante kimatthiyo, kimānisaɱsoti?

Nibbidāvirāgo kho ānanda vimuttiñāṇadassanattho, vimuttiñāṇadassanānisaɱsoti.
Iti kho ānanda kusalāni sīlāni avippaṭisāratthāni avippaṭisārānisaɱsāni. Avippaṭisāro pāmojjattho, pāmojjānisaɱso. Pāmojjaɱ pītatthaɱ pītānisaɱsaɱ. Pīti passaddhatthā, passaddhānisaɱsā. Passaddhi sukhatthā sukhānisaɱsā. Sukhaɱ samādhatthaɱ samādhānisaɱsaɱ. Samādhi yathābhūtañāṇadassanattho yathābhūtañāṇadassanānisaɱso. Yathābhūtañāṇadassanaɱ nibbidāvirāgānisaɱsaɱ. Nibbidāvirāgo vimuttiñāṇadassanattho vimuttiñāṇadassanānisaɱso. Iti kho ānanda kusalāni sīlāni anupubbena aggāya parentīti.
1. Arahattāya pūrentī tisyā. [Pts.]

[BJT Page 006]

10. 1. 1. 2

Cetanākaraṇīya suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)
Sīlavato bhikkhave sīlasampannassa na cetanāya karaṇīyaɱ ''avippaṭisāro me uppajjatu''ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ sīlavato sīlasampannassa avippaṭisāro uppajjati. Avippaṭisārissa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ''pāmojjaɱ uppajjattu''ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ avippaṭisārissa pāmojjaɱ uppajjati. Pamuditassa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ ''pīti me uppajjatu''ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ pamuditassa [page 003] pīti uppajjati. Pītimanassa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'kāyo me passambhatu'ti dhammatā esā bhikkhave yaɱ pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyassa bhikkhave na cetanāya ya karaṇīyaɱ 'sukhaɱ vediyāmī'ti. Dhama*matā esā bhikkhave yaɱ passaddhakāyo sukhaɱ vediyati. Yati. Sukhino bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'cittaɱ me samādhiyatu'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ sukhino cittaɱ samādhiyati. Samāhitassa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'yathābhūtaɱ taɱ jānāmi passāmī'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ samāhito yathābhūtaɱ jānāti passati. Yathābhūtaɱ bhikkhave jānato passato na cetanāya karaṇīyaɱ, virajjāmī'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ yathābhūtaɱ jānaɱ passaɱ nibbindati virajjati. Nibbindassa bhikkhave virajjantassa na cetanāya karaṇīyaɱ' vimuttiñāṇadassanaɱ sacchikaromi mī'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ nibbiṇṇo2 viratto vimuttiñāṇadassanaɱ sacchikaroti. Iti kho bhikkhave nibbidāvirāgo vimuttiñāṇadassanattho vimuttiñāṇadassanānisaɱso. Yathābhūtañāṇadassanaɱ nibbidā virāgatthaɱ nibbidā virāgānisaɱsaɱ. Samādhi yathābhūtañāṇadassanattho yathābhūtañāṇadassanānisaɱso. Sukhaɱ samādhatthaɱ samādhānisaɱsaɱ. Passaddhi sukhatthā sukhānisaɱsā. Pīti passaddhatthā passaddhānisaɱsā. Pāmojjaɱ pītatthaɱ pītānisaɱsaɱ. Avippaṭisāro pāmojjattho pāmojjānisaɱso. Kusalāni sīlāni avippaṭisāratthāni avippaṭisārānisaɱsāni.

Iti kho bhikkhave dhammāvadhamme [page 004] abhisandenti, dhammāvadhamme paripūrenti apārāpāraɱ gamanāyāti.

1. Avippaṭisārassamachasaɱ
2. Nibabindosīmū

[BJT Page 008]

10. 1. 1. 3

Paṭhama upanisasuttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Dussīlassa bhikkhave sīlavipantassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre asati avippaṭisāravipantassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipantassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipantassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipantassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipantassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipantasassa hatupaniso hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati . Nibbidāvirāgavipantassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ

Seyyathāpi bhikkhave rukkho sākhāpalāsavipanno. Tassa papaṭikāpi na pāripūriɱ gacchati tacopi pheggupi sāropi na pāripūriɱ gacchati. Evameva kho bhikkhave dussīlassa sīlavipantassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro, avippaṭisāre asati hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipantassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipantassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipantasa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipantassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhi. Sammāsamādhi vipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipantasassa hatūpaniso hoti
Nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati nibbidāvirāgavipantassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Sīlavato bhikkhave sīlasamipannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasamipannassa upanisasmapannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passasaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. [PTS Page 5] sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi bhikkhave rukkho sākhāpalāsasampanno tassa papaṭikāpi pāripūriɱ gacchati tacopi pheggupi sāropi pāripūriɱ gacchati. Evameva kho bhikkhave sīlavato sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro, avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passasaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassananti.

[BJT Page 010]

10. 1. 1. 4

Dutiya upanisasuttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi: dussīlassa āvuso sīlavipannassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre asati avippaṭisāravipannassa hatūpanisaɱ hoti pītiyā asati pītivipantassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipantassa hatūpaniso hoti ti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipantasassa hatūpaniso hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati
Nibbidāvirāgavipantassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi āvuso rukkho sākhā palāsavipanto, tassa papaṭikāpi na pāripūriɱ gacchati, tacopi pheggupi sāropi na pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso dussīlassa sīlavipannassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre asati avippaṭisāravipannassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipannassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipantassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipantassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipantassa hatūpaniso heti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhi vipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūta ñāṇadassanavipantasassa hatūpaniso hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati nibbidāvirāgavipantassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Sīlavato āvuso sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passasaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi āvuso rukkho sākhā palāsasampanno, tassa papaṭikāpi pāripūriɱ gacchati, tacopi pheggupi sāropi pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso sīlavato sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passasaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassananti.
[page 006]

10. 1. 1. 5

Tatiya upanisasuttaɱ

(Sāvatthi)

Tatra kho āyasmā ānando bhikkhu āmantesi: dussīlassa āvuso sīlavipannassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre asati avippaṭisāravipannassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipannassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipannassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipannassa hatupaniso hoti sammāsamādhi.

[BJT Page 012]

Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadasasanavipannassa hatūpaniso hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati nibbidāvirāga vipannassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi āvuso rukkho sākhāpalāsavipanto tassa papaṭikāpi na pāripūriɱ gacchati, tacopi pheggupi sāropi na pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso dussīlassa sīlavipantassa hatūpaniso hoti. Avippaṭisāro, avippaṭisāre asati avippaṭisāra vipannassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipannassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipannassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipannassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadasasanavipannassa hatūpaniso hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati nibbidāvirāga vipannassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Sīlavato āvuso sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmujje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannaɱ hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammā samādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassasane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibibidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāga sampannassa upanisasmapannaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi āvuso rukkho [page 007] sākhāpalāsasampanno tassa papaṭikāpi pāripūriɱ gacchati, tacopi pheggupi sāropi pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso sīlavato sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannaɱ hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammā samādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhi sampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassasane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassananti.

[BJT Page 014]

10. 1. 1. 6

Samādhi suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamanataɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Siyānu kho bhante bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idha lokasaññī assa. Na paraloke paralokasaññī assa, saññī ca pana assā ti?

Siyā ānanda bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa. Na paraloke paralokasaññī assa. Saññī ca pana assāti.

Yathā kathampana bhante siyā bhikkhuno tathārūpo samādhi paṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposadaññī assa, na tejasmiɱ tejosadaññī [page 008] assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa. Saññī ca pana assāti.

[BJT Page 016]

Idhānanda bhikkhu evaɱ saññī hoti: etaɱ santaɱ etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhārasamatho sabbupadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānanti. Evaɱ kho ānanda siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, saññī ca pana assāti.

10. 1. 1. 7

Sāriputta suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Atha kho āyasmā ānando yenāyasmā sāriputto tenupasaɱkami. Upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiɱ sammodi. Sammodaniyaɱ kathaɱ sārāṇiyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando āyasmantaɱ sāriputtaɱ etadavoca:

. Siyānu kho āvuso sāriputta bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatananasaññī [page 009] assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa. Saññī ca pana assāti?

[BJT Page 018]

Siyā āvuso ānanda bhikkhuno tathārūpo samādhi paṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī
Assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatananasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa. Saññī ca pana assāti?

Yathā kathaɱ panāvuso sāriputta siyā bhikkhuno tathārūpo samādhi paṭilābho, yathā siyā āvuso ānanda bhikkhuno tathārūpo samādhi paṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī
Assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatananasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa. Saññī ca pana assāti?

Ekamidāhaɱ āvuso ānanda samayaɱ idheva sāvatthiyaɱ viharāmi andhavanasmiɱ tatthāhaɱ tathārūpaɱ samādhiɱ samāpajjiɱ yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī ahosiɱ, na āpasmiɱ āposaññī ahosiɱ, na tejasmiɱ tejosaññī ahosiɱ, na vāyasmiɱ vāyosaññī ahosiɱ. Na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī ahosiɱ, na viññānañcāyatane viññānañcāyatanasaññī ahosiɱ, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī ahosiɱ, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsasaññāyatanasaññī ahosiɱ, na idhaloke idhalokasaññī ahosiɱ, na paraloke paralokasaññī ahosinti.

Kiɱ saññī panāyasmā sāriputto tasmiɱ samaye ahosīti?

Bhavanirodho nibbānaɱ, bhavanirodho nibbānanti kho me āvuso aññāva saññā uppajjati, aññāva saññā nirujjhati, seyyathāpi āvuso sakalikaggissa jhāyamānassa aññāva acci uppajjati, aññāva acci nirujjhati, evameva kho me āvuso bhavanirodho nibbānaɱ bhavanirodho nibbānanti aññāva saññā [page 010] uppajjati, aññāva saññā nirujjhati. Bhavanirodho nibbānanti saññī ca panāhaɱ āvuso tasmiɱ samaye ahosinti

[BJT Page 020]

10. 1. 1. 8

Saddhā suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti no ca sīlavā. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca no ca bahussuto . Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto cā''ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto , evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca no ca dhammakathiko. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca no ca parisāvacaro. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca no ca visārado parisāya dhammaɱ deseti. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyya'nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti no ca vinayadharo. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ, vinayadharo cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca no ca āraññako pantasenāsano. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ. ''Kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ, vinayadharo ca āraññakoca pantasenāsano 'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano no ca catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī assaɱ akicchalābhī akasiralābhī cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī no ca āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ. ''Kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca āraññako capantasenāsano catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī assaɱ akicchalābhī akasiralābhī āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya'nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī ca āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ
Abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.
Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti,

[BJT Page: 022 [\x 22/] ]

Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhamimakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti, vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano, catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ [page 011] diṭṭhadhammasukhavihāranaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī, āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu samantapāsādiko ca hoti sabbākāra paripūrovāti.

10. 1. 1. 9

Santavimokkha suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti no ca sīlavā. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā cā''ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca no ca bahussuto . Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto cā''ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca , evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca no ca dhammakathiko. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca no ca parisāvacaro. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca no ca visārado parisāya dhammaɱ deseti. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyya ' nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti no ca vinayadharo. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca no ca āraññako pantasenāsano. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano 'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano no ca ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te kāyena phassitvā viharati. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ ''kinnāhaɱ saddho assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā vihareyya 'nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā viharati, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā viharati [page 012] ca no ca āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati . Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ. ''Kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ, vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā vihareyyaɱ āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya 'nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā viharati āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati , evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

[BJT Page 024]

Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti, vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā viharati āsavānaɱ ca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu samantapāsādiko ca hoti, sabbākāra paripūro cāti.

Santavimokkhasuttaɱ navamaɱ

10. 1. 1. 10

Vijjā suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti no ca sīlavā evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti, tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā cā'' ti. [page 013] yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca no ca bahussuto . Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto cā''ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca no ca dhammakathiko. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca no ca parisāvacaro. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca no ca visārado parisāya dhammaɱ deseti. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyya 'nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti no ca vinayadharo. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ. ''Kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca no ca anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ nānussarati. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ. " Kintāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussareyyaɱ seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno ti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussareyya nti.

Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgātto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādi. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya ca dhammaɱ deseti vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. No ca dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā, ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā, ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannā 'ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte na passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte na pajānāti.
Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya ca dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussareyyaɱ, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussareyyaɱ, dibbena ca cakkhunā atikkantamānusakena satte passeyyaɱ cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajāneyyaɱ..
Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā, ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā, ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannā 'ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaɱ cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajāneyya 'nti.

Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati.
Dibbena ca cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti, ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā, ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā, ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannā 'ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussarati. Seyyathīdaɱ: ekampi jāti dvepi jātiyo tissopi jātiyocatassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo sātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭa kappe. Amutrāsiɱ evannāmo evaṅgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ tatrāpāsiɱ evannāmo evaṅgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱsukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno 'ti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati.
Dibbenaca cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. No ca āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacichikatvā upasampajja viharati,
Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti.

[BJT Page 026]

Teta taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ, vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussareyyaɱ, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampijātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussareyyaɱ , dibbena ca cakkhunā [page 014] visuddhe atikkantamānusakena satte passeyyaɱ cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte te pajāneyyaɱ, ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā. Ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vināpātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaɱ cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajāneyyaɱ. Āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyanti.

Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti, vinayadharo ca anekakavihitañca pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhakapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto . So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, dibbena ca cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākamimūpage satte pajānāti. Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.
Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu hoti samantapāsādiko ca hoti sabbākāraparipūrocāti.

Ānisaɱsavaggo paṭhamo.

Tassuddānaɱ

Kimatthiyaɱ cetanā sīlaɱ upanisā ānanda pañcamaɱ,
Samādhi sāriputto ca saddho santena vijjayāti, 1
[page 015]

1. Kimatthiyaɱ cetanā ca tayo upanisā pica samādhisāriputto ca jhānaɱ santena vijjayātimachasaɱ

[BJT Page 028]

2. Nāthavaggo

10. 1. 2. 1

Senāsana suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Pañcaṅgasamannāgato bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgataɱ senāsanaɱ sevamāno bhajamāno na cirasseva āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya,

Kathañca bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato hoti:

1. Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiɱ: ''iti pi so bhagavā arahaɱ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaɱ buddho bhagavāti.

2. Appābādho hoti appātaṅko samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya majjhimāya padhānakkhamāya.

3. Asaṭho hoti amāyāvī, yathābhūtaɱ attānaɱ āvīkattā satthari vā viññasu vā sabrahmacārisu.

4. Āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu.

5. Paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā.

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato hoti.

6. Kathañca bhikkhave senāsanaɱ pañcaṅgasamannāgataɱ hoti?

Idha bhikkhave senāsanaɱ nātidūraɱ hoti nāccāsannaɱ gamanāgamanasampannaɱ

7. Divā appakiṇṇaɱ rattiɱ appasaddaɱ appanigghosaɱ.

8. Appaḍaɱsamakasavātātapasiriɱsapasamphassaɱ.

[BJT Page 030]

9. Tasmiɱ kho pana senāsane viharantassa appakasiraneva uppajjanti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraɱ.

10. Tasmiɱ kho pana senāsane therā bhikkhu viharanti bahussutā āgatāgamā [page 016] dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaṅkamitvā paripucchati paripañhati: ''idambhante kathaɱ imassa ko attho''ti. Tassa te āyasmanto avivaṭañceva vivaranti, anuttānīkatañca uttānīkaronti. Anekavihitesu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ paṭivinodenti.

Evaɱ kho bhikkhave senāsanaɱ pañcaṅgasamannāgataɱ hoti. Pañcaṅgasamannāgato kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgataɱ senāsanaɱ sevamāno bhajamāno na cirasseva āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttaɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññāsacchikatvā upasampajja vihareyyāti.

10. 1. 2. 2

Pañcaṅga suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Pañcaṅgavippahīno bhikkhave bhikkhu pañcaṅga samannāgato imasmiɱ dhammavinaye kevalī vusitavā uttamapurisoti vuccati.

Kathañca bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti:

Idha bhikkhave bhikkhuno kāmacchando pahīno hoti, vyāpādo pahīno hoti, thīnamiddhaɱ pahīnaɱ hoti, uddhacchakukkuccaɱ pahīnaɱ hoti, vicikicchā pahīnā hoti, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato hoti:

Idha bhikkhave bhikkhu asekhena sīlakkhandhena samannāgato hoti, asekhena samādhikkhandhena samannāgato hoti, asekhena paññākkhandhena samannāgato hoti, asekhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, asekhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato hoti.

[BJT Page 032]

Pañcaṅgavippahīno bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato imasmiɱ dhammavinaye kevalī vusitavā uttamapurisoti vuccatīti.

1. Kāmacchando ca vyāpādo thīnamiddhañca bhikkhuno,
Uddhaccaɱ vicikicchā ca sabbasova na vijjati.
[page 017]
2. Asekhena ca sīlena asekhena samādhinā
Vimuttiyā ca sampanno ñāṇena ca tathāvidho.

3. Sa ve pañcaṅgasampanno pañcaṅgānivivajjayaɱ1
Imasmiɱ dhammavinaye kevalīti pavuccatīti.

10. 1. 2. 3

Saɱyojana suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Dasa imāni bhikkhave saɱyojanāni, katamāni dasa: pañcorambhāgiyāni saɱyojanāni, pañcuddhambhāgiyāni saɱyojanāni.

Katamāni pañcorambhāgiyāni saɱyojanāni: sakkāyadiṭṭhiɱ, vicikicchā sīlabbataparāmāso, kāmacchando, byāpādoti. Imāni pañcorambhāgiya saɱyojanāni.

Katamāni pañcuddhambhāgiyāni saɱyojanāni: rūparāgo, arūparāgo, māno, uddhaccaɱ, avijjā, imāni kho pañcuddhambhāgiyāni, saɱyojanāni. Imāni kho bhikkhave dasasaɱyojanānīti.

1. Pañcaaṅge vivajjayaɱ machasaɱ.

[BJT Page 034]

10. 1. 2. 4

Cetokhila suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Yassa kasasaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā pañca cetokhilā appahīnā pañca cetaso vinibandhā asamucchinnā, tassa yā rattī vā divaso vā āgacchati hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.

Katamassa pañcacetokhilā appahīnā honti:

Idha bhikkhave bhikkhu satthari kaṅkhati vicikicchati nādhimucchati na sampasīdati, yo so bhikkhave bhikkhu sattharikaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya [page 018] sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evamassāyaɱ paṭhamo cetokhilo appahīno hoti.

Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhamme kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evamassāyaɱ dutiyo cetokhīlo appahīno hoti. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu saṅghe kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evamassāyaɱ tatiyo cetokhilo appahīno hoti. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu sikkhāya kaṅkhati vicikiccati nādhimuccati na sampasīdati tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evamassāyaɱ catuttho cetokhīlo appahīno hoti.
Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu sabrahmacārīsu kupito hoti anattamano āhatacitto khilajāto. Tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ pañcamo cetokhilo appahīno hoti. Imassa pañca cetokhilā appahīnā honti.

Katamassa pañcacetaso vinibandhā asamucchinno honti:

Idha bhikkhave bhikkhu kāmesu avītarāgo hoti avigatachando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho. Yo so bhikkhave bhikkhu kāmesu avītarāgo hoti, avigatacando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho, tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti.

[BJT Page 036]

Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kāye avītarāgo hoti avigatachando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho. Yo so bhikkhave kāye avītarāgo hoti, avigatacando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho, tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti. Rūpe avītarāgo hoti avigatachando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho, yo so bhikkhave bhikkhu rūpe avītarāgo hoti, avigatacando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho, tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti. Udarāvadehakaɱ bhuñjitvā seyyasukhaɱ phassasukhaɱ middhasukhaɱ anuyutto viharati. Aññataraɱ devanikāyaɱ paṇidhāya brahmacariyaɱ carati ''imināhaɱ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vāti. Yo so bhikkhave bhikkhu aññataraɱ deva nikāyaɱ paṇidhāya brahmacariyaɱ carati imināhaɱ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacari yena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vāti. Tassa cittaɱ na namati [page 019] ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaɱ pañcamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti. Imassa pañcacetaso vinibandhā asamucchinnā honti.

Yassa kassavi bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pañcacetokhilā appahīnā ime pañca cetaso vinibandhā asamucchinnā, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.

Seyyathāpi bhikkhave kālapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati. Hāyateva vaṇṇena, hāyati maṇḍalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohaparināhena, emameva kho bhikkhave yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pañca cetokhilā appahīnā, ime pañca cetaso vinibandhā asamucchinnā, tassa yā ratti vā divaso vā āgacichati hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.

Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā pañca cetokhīlā pahīnā pañca cetaso vinibandhā samucchinnā1 tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni.

Katamassa pañca cetokhilā pahīnā honti,

Idha bhikkhave bhikkhu satthari na kaṅkhati na vicikicchati, adhimuccati sampasīdati. Yo so bhikkhave bhikkhu satthari na kaṅkhati na vicikicchati adhimuccati sampasīdati, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetokhilo pahīno hoti.
1. Susamucchinnāmachasaɱ

[BJT Page 038]

Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhamime na kaṅkhati na vicikicchati, adhimuccati sampasīdati. Yo so bhikkhave bhikkhu dhamme na kaṅkhati na vicikicchati adhimuccati sampasīdati, tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetekhilo pahīno hoti. Saṅghe na kaṅkhati sikkhāya na [page 020] kaṅkhati
Na vicikicchati, adhimuccati sampasīdati, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetokhilo pahīno hoti. Sikkhāya na kaṅkhati na vicikicchati, adhimuccati sampasīdati, yo so bhikkhave bhikkhu sikkhāya na kaṅkhati na vicikicchati adhimuccati sampasīdati, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetokhilo pahīno hoti. Sabrahmacārīsu na kupito hoti attamano na āhatacinno na khilajāto, yo so bhikkhave bhikkhu sabrahmacārīsu na kupito hoti attamano na āhatacitto na khilajāto tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ pañcamo cetokhilo pahīno hoti. Evamassa pañcacetokhilā pahīnā honti.

Katamassa pañca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti:

Idha bhikkhave bhikkhu kāmesu vītarāgo hoti vigatacichando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho. Yo so bhikkhave bhikkhu kāmesu vītarāgo hoti vigatachando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti.

Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kāye vītarāgo hoti vigatacchando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho. Yo so bhikkhave bhikkhu kāye vītarāgo hoti vigatachando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti. Rūpe vītarāgo hoti vigatacchando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho. Yo so bhikkhave bhikkhu rūpe vītarāgo hoti vigatachando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatapariḷāho vigatataṇho, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti. Na yāvadatthaɱ, udarāvadehakaɱ bhuñjitvā seyyasukhaɱ passasukhaɱ middhasukhaɱ anuyutto viharati. Na aññataraɱ devanikāyaɱ paṇidhāya brahmacariyaɱ carati: ''imināhaɱ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi, devaññataro vā''ti.

Yo so bhikkhave bhikkhu na aññataraɱ devanikāyaɱ paṇidhāya brahmacariyaɱ carati 'imināhaɱ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā' ti. Tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evamassāyaɱ pañcamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti. Imassa pañca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti.

[BJT Page 040]

Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pañcacetokhilā pahīnā ime pañcacetaso vinibandhā [page 021] susamucchinnā tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni

Seyyathāpi bhikkhave juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍateva vaṇṇena vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhati ābhāya vaḍḍhati ārohaparināhena. Evameva kho bhikkhave yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pañcacetokhilā pahīnā ime pañcacetaso vinibandhā susamucchinno, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihānīti.

10. 1. 2. 5

Appamāda suttaɱ

1. Yāvatā bhikkhave sattā apadā vā dipadā vā catuppadā vā bahuppadā vā rūpino vā arūpino vā saññino vā asaññino vā nevasaññīnāsaññino vā, tathāgato tesaɱ aggamakkhāyati arahaɱ sammāsabbuddho. Evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ1 aggamakkhāyati.

2. Seyyathāpi bhikkhave yāni kānici jaṅgamānaɱ2 pāṇānaɱ padajātāni, sabbāni tāni hatthipade samodhānaɱ gacchanti, hatthipadaɱ tesaɱ aggamakkhāyati, yadidaɱ mahantattena, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

3. Seyyathāpi bhikkhave kūṭāgārassa yā kāci gopānasiyo sabbā tā kūṭaṅgamā kūṭaninnā kūṭasamosaraṇā, kūṭo tāsaɱ aggamakkhāyati. Evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.
[page 022]
1. Tesaɱmachasaɱ.
2. Jaṅgalānaɱmachasaɱ

[BJT Page 042]
42

4. Seyyathāpi bhikkhave ye keci mūlagandhā, kāḷānusāriyaɱ tesaɱ aggamakkhāyati, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

5. Seyyathāpi bhikkhave ye keci sāragandhā lohitacandanaɱ tesaɱ aggamakkhāyati, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

6. Seyyathāpi bhikkhave ye keci pupphagandhā, vassikaɱ tesaɱ aggamakkhāyati, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

7. Seyyathāpi bhikkhave ye keci kuḍḍarājāno, 1sabbe te rañño cakkavattissa anuyantā bhavanti, rājā tesaɱ cakkavatti aggamakkhāyati, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

8. Seyyathāpi bhikkhave yā kāci tārakarūpānaɱ pabhā, sabbā tā candappabhāya kalaɱ nāgghanti soḷasiɱ candappabhā tāsaɱ aggamakkhāyati, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

9. Seyyathāpi bhikkhave saradasamaye viddho vigatavalāhake deve ādicco nahaɱ abbhussukkamāno sabbaɱ ākāsagataɱ tamagataɱ abhivihacca bhāsate ca tapate ca virocati ca. Evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

10. Seyyathāpi bhikkhave yā kāci mahānadiyo, seyyathīdaɱ: gaṅgā, yamunā aciravatī, sarabhū, mahī, sabbā tā samuddaṅgamā samuddaninnā samuddaponā samuddapabbhārā, mahāsamuddo tesaɱ aggamakkhāyati. Evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyatīti.
[page 023]
10. 1. 2. 6

Āhuneyya suttaɱ

Dasa ime bhikkhave puggalā āhuneyyā pāhuneyyā dakkhiṇeyyā añjalikaraṇīyā anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassa. Katame dasa:

Tathāgato arahaɱ sammāsambuddho, paccekabuddho, ubhatobhāga vimutto, paññāvimutto, kāyasakkhī, diṭṭhippatto, saddhāvimutto, dhammānusārī, saddhānusārī, gotrabhū.

Ime kho bhikkhave dasa puggalā āhuneyyā pāhuneyyā, dakkhiṇeyyā, añjalikaraṇīyā anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassāti.

1. Buddarājāno, machasaɱ.

[BJT Page 044]

10. 1. 2. 7

Paṭhama nāthakaraṇa suttaɱ

Sanāthā bhikkhave viharatha, mā anāthā. Dukkhaɱ bhikkhave anātho viharati. Dasa ime bhikkhave nāthakaraṇā dhammā. Katame dasa:

1. Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Yampi bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu, .
Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

2. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā, sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpassa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā parivitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, yampi bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā, sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā parivitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

3. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti [page 024] kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko, yampi bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti, kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniɱ. Yampi bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniɱ, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

[BJT Page 046]

5. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiṅkaraṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ. Yampi bhikkhave bhikkhu yānitāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiɱkaraṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

6. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo. Yampi bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo ayampi dhammo nāthakaraṇo.

7. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu, yampi bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu, ayampi dhammo nāthakaraṇo.
[page 025]
8. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītaracīvara piṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārena, yampi bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā, yampi bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

[BJT Page 048]

10. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. Yampi bhikkhave bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

Sanāthā bhikkhave viharatha, mā anāthā. Dukkhaɱ bhikkhave anātho viharati, ime kho bhikkhave dasa nāthakaraṇā dhammāti.

10. 1. 2. 8

Dutiyanāthakaraṇa suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Sanāthā bhikkhave viharatha, mā anāthā, dukkhaɱ bhikkhave anātho viharati. Dasa ime bhikkhave nāthakaraṇā dhammā. Katame dasa:

1. Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. 'Sīlavā vatāyaɱ bhikkhu hoti pātimokkha saɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesū'ti. Therāpi naɱ bhikkhu [page 026] vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

2. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā, sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, 'bahussuto vatāyaɱ bhikkhu sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā, sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti. Tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā'ti. Therāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhamānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

[BJT Page 050]

3. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko. 'Kalyāṇamitto vatāyaɱ bhikkhu kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko, ti therāpi naɱ vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhamāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniɱ, suvaco vatāyaɱ bhikkhu sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaninti therāpi naɱ vattabbaɱ [page 027] anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiṅkaraṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso, tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ, yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiɱkaraṇīyāni, tattha dakkho vatāyaɱ bhikkhu analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱkātuɱ alaɱsaɱvidhātunti. Therāpi naɱ vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

[BJT Page 052]

6. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro, abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo. 'Dhammakāmo vatāyaɱ bhikkhu piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo, ti therāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

7. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya, kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu 'āraddhaviriyo vatāyaɱ bhikkhu viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya [page 028] kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu' ti therāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

8. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti
Itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena 'santuṭṭho vatāyaɱ bhikkhu itarītaracīvara piṇḍapātasenāsana gilānapaccaya bhesajjaparikkhārenā'ti therāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti, majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

[BJT Page 054]

9. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā. 'Satimā vatāyaɱ bhikkhu paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā'ti therāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimā pi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navā pi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

10. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā paññavā vatāyaɱ bhikkhu udayatthagāminiyā, paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya
Sammādukkhakakkhayagāminiyā'ti therāpi naɱ bhikkhū vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti, majjhimā pi bhikkhu vattabbaɱ [page 029] anusāsitabaɱ maññanati. Tassa
Therānukampitassamajjhimānukampitassanavānukampitassa vuddhiyeva
Pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

Sanāthā bhikkhave viharatha, mā anāthā, dukkhaɱ bhikkhave anātho viharati. Ime kho bhikkhave dasanāthakaraṇā dhammāti.

10. 1. 2. 9

Paṭhamāriyavāsa suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Dasa ime bhikkhave ariyavāsā yadariyā āvasiɱsu vā āvasanti vā āvasissanti vā. Katame dasa:

Idha bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti chaḷaṅgasamannāgato ekārakkho caturāpasseno panuṇṇapaccekasacco samavayasaṭṭhesano anāvilasaṅkappo pasasaddhakāyasaṅkhāro suvimuttacitto suvimuttapañño. Ime kho bhikkhave dasa ariyavāsā yadariyā āvasiɱsu vā āvasanti vā āvasissanti vā ti.

[BJT Page 056]

10. 1. 2. 10

Dutiya ariyavāsa suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā kurūsu viharati kammāssadammaɱ [PTS Page 30] nāma kurūnaɱ nigamo, tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi idha bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti chaḷaṅgasamannāgato ekārakkho caturāpasseno panuṇṇapaccekasacco samavayasaṭṭhesano anāvilasaṅkappo passaddhakāyasaṅkhāro suvimuttacitto suvimuttapañño. Bhagavā etadavoca, ime kho bhikkhave dasa ariyavāsā yadariyā āvasiɱsu vā āvasanti vā āvasissanti vā, katame dasa:

Idha bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti chaḷaṅga samannāgato ekārakkho, caturāpasseno, panuṇṇapaccekasacco samavayasaṭṭhesano anāvilasaṅkappo passaddhakāyasaṅkāro suvimuttacitto suvimuttapañño.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti: idha bhikkhave bhikkhuno kāmacchando pahīno hoti, byāpādo pahīno hoti, thīnamiddhaɱ pahīnaɱ hoti, uddhaccakukkuccaɱ pahīnaɱ hoti, vicikicchā pahīnā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno. Sotena saddaɱ sutvā neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno. Ghānena gandhaɱ ghāyitvā neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno. Jivhāya rasaɱ sāyitvā neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno kāyena poṭṭabbaɱ phusitvā neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno. Manasā dhammaɱ viññāya neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu ekārakkho hoti: idha bhikkhave bhikkhu satārakkhena cetasā samannāgato hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ekārakkho hoti.

1. Ye ariyā.. Majasaɱ

[BJT Page 058]

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu caturāpasseno hoti: idha bhikkhave bhikkhu saṅkhāyekaɱ paṭisevati. Saṅkhāyekaɱ adhivāseti, saṅkhāyekaɱ parivajjeti. Saṅkhāyekaɱ vinodeti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu caturāpasseno hoti.
[page 031]
5. Kathañca bhikkhave bhikkhu panuṇṇapaccekasacco hoti: idha bhikkhave bhikkhuno yāni tāni puthusamaṇabrāhmaṇānaɱ puthupaccekasaccāni seyyathīdaɱ:sassato lokoti vā asassato lokoti vā antavā lokoti vā anantavā lokoti vā taɱ jīvaɱ taɱ sarīranti vā aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīranti vā hoti tathāgato parammaraṇāti vā na hoti tathāgato parammaraṇāki vā hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇāti vā neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti vā, sabbāni tāni nuṇṇāni honti panuṇṇāni, cattāni vantāni muttāni pahīnāni paṭinissaṭṭhāni, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu panuṇṇa paccekasacco hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti: idha bhikkhave bhikkhuno kāmesanā pahīnā hoti, bhavesanā pahīnā hoti, brahmacariyesanā paṭippassaddhā. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu anāvilasaṅkappo hoti: idha bhikkhave bhikkhuno kāmasaṅkappo pahīno hoti, byāpādasaṅkappo pahīno hoti, vihiɱsāsaṅkappo pahīno hoti, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anāvilasaṅkappo hoti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro hoti: idha bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaɱ atthaṅgamā adukkhamasukhaɱ upekkhāsatipārisuddhiɱ catutthajhānaɱ upasampajja viharati. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro hoti.

[BJT Page 060]

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu suvimuttacitto hoti: idha bhikkhave bhikkhuno rāgā cittaɱ vimuttaɱ hoti, dosā cittaɱ vimuttaɱ hoti, mohā cittaɱ vimuttaɱ hoti, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu suvimuttacitto hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu suvimuttapañño hoti: [page 032] idha bhikkhave bhikkhu rāgo me pahīno, ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato. Āyatiɱ anuppādadhammoti pajānāti. Doso me pahīno, ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato. Āyatiɱ anuppādadhammoti pajānāti. Moho me pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiɱ anuppādadhammoti pajāniti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu suvimuttapañño hoti.

Yehi keci bhikkhave atītamaddhānaɱ ariyā ariyavāse āvasiɱsu, sabbe te imeva dasa ariyavāse āvasiɱsu. Ye hi keci bhikkhave anāgatamaddhānaɱ ariyā ariyavāse āvasissanti, sabbe te imeva dasaariyavāse āvasissanti. Ye hi keci bhikkhave etarahi ariyā ariyavāse āvasanti sabbe te imeva dasaariyavāse āvasanti. Ime kho bhikkhave dasaariyavāsā ye ariyā āvasiɱsu vā āvasanti vā āvasissanti vāti.

Nāthavaggo dutiyo.

Tassuddānaɱ:

Senāsanañca aṅgāni saɱyojana
Khīlena ca appamādo āhuneyyā dvenāthā dveariyavāsā cā, ti.

1. Senāsanañca pañcaṅgaɱ saɱyojanā khīlena ca
Appamādo āhuneyyo deva nāthā deva ariyavāsāti. Machasaɱ.

[BJT Page 062]

3. Mahāvaggo

10. 1. 3. 1

Sīhanāda suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Sīho bhikkhave migarājā sāyanhasamayaɱ āsayā nikkhamati. Āsayā nikkhamitvā vijambhati: vijambhitvā samantā catudadisaɱ1 [page 033] anuviloketi. Samantā catuddisaɱ anuviloketvā tikkhattuɱ sīhanādaɱ nadati. Tikkhattuɱ sīhanādaɱ naditvā gocarāya pakkamati. Taɱ kissa hetu: ''māhaɱ khuddakepāṇe visamagate saṅghātaɱ āpādesinti''.

Sīhoti kho bhikkhave tathāgatassetaɱ adhivacanaɱ arahato sammā sambuddhassa: yaɱ kho bhikkhave tathāgato parisāya dhammaɱ deseti, idamassa hoti sīhanādasmiɱ.

Dasa imāni bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahamacakkaɱ pavatteti. Katamāni dasa:

1. Idha bhikkhave tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajanāti. Yampi bhikkhave tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti. Yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

2. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato atītānāgatapaccuppannānaɱ kammasamādānānaɱ ṭhānaso hetuso vipākaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampi bhikkhave tathāgato atītānāgatapaccuppannānaɱ kammasamādānānaɱ ṭhānaso hetuso vipākaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

3. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato sabbatthagāminīpaṭipadaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampi bhikkhave tathāgato sabbatthagāminīpaṭipadaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

1. Catuddisā syā kaɱ:

[BJT Page 064]

4. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato [page 034] anekadhātu1nānādhātu1lokaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampi bhikkhave tathāgato anekadhātu nānādhātu lokaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti. Yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato sattānaɱ nānādhimuttikataɱ yathābhūtaɱ pajānāti, yampi bhikkhave tathāgato sattānaɱ nānādhimuttikataɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

6. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato parasattātaɱ parapuggalānaɱ indriyaparopariyattaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampi bhikkhave tathāgato parasattānaɱ parapuggalānaɱ indriyaparopariyattaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

7. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato jhānavimokkhasamādhisampattīnaɱ saɱkilesaɱ vodānaɱ vuṭṭhānaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, yampi bhikkhave tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaɱ saɱkilesaɱ vodānaɱ vuṭṭhānaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati brahmacakkaɱ pavatteti.

8. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ, dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, vatassopi jātiyo, pañcapi jātiyo [page 035] anekepi saɱvaṭṭakappe, anekepi vivaṭṭakappe, anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo, evaɱgotto, evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ, dasapi jātiyo anekepi saɱvaṭṭakappe, anekepi vivaṭṭakappe, anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo, evaɱgotto, evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato vuto amutra upapādiɱ, vīsampi jātiyo, tiɱsampi jātiyo, cattārīsampi jātiyo, paññāsampi jātiyo, jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi, anekepi saɱvaṭṭakappe, anekepi vivaṭṭakappe, anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo, evaɱgotto, evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato vuto amutra upapādiɱ.

1. Anekadhātuɱ nānādhātuɱ machasaɱ

[BJT Page 066]

Tatrāpāsiɱ evaɱ nāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱsukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Yampi bhikkhave tathāgato anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo, dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo, tiɱsampi jātiyo, cattārīsampi jātiyo, paññāsampi jātiyo, jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi, anekepi saɱvaṭṭakappe, anekepi vivaṭṭakappe, anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahma cakkaɱ pavattenti.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti: ''ime vata bhonto sattā kāya duccaritena samannāgatā, vacī duccaritena samannāgatā, mano duccaritena samannāgatā āriyānaɱ upavādakā, micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikamma samādānā, te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacī sucaritena samannāgatā mano sucaritena samannāgatā. Ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena. Satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. [page 036] yampi bhikkhave tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Yampi bhikkhave tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti. Yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

[BJT Page 068]

10. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati yampi bhikkhave tathāgato āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

Imāni kho bhikkhave dasa tathāgatassa tathāgatabalāni, yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati. Brahmacakkaɱ pavattenti.

Sīhanāda suttaɱ paṭhamaɱ.

10. 1. 3. 2

Adhivuttipada suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho āyasmantaɱ ānandaɱ bhagavā etadavoca:

Ye te ānanda, dhammā tesaɱ tesaɱ adhivuttipadānaɱ1 abhiññā sacchikiriyāya saɱvattanti. Visārado ahaɱ ānanda tatra paṭijānāmi tesaɱ tesaɱ tathā tathā dhammaɱ desetuɱ, yathā yathā paṭipanno santaɱ vā atthīti ñassati, asantaɱ vā natthīti ñassati, hīnaɱ vā hīnanti ñassati, paṇītaɱ vā paṇītanti ñassati. Sa uttaraɱ vā sa uttaranti ñassati, anuttaraɱ vā anuttaranti ñassati, yathā yathā vā pana taɱ ñāteyyaɱ vā [page 037] daṭṭheyyaɱ vā sacchikātayyaɱ vā tathā tathā ñassati vā dakkhati vā sacchikarissatīti vā ṭhānametaɱ vijjati. Etadanuttariyaɱ2 ānanda ñāṇānaɱ yadidaɱ tattha tattha yathābhūtañāṇaɱ, etasmā cāhaɱ ānanda ñāṇā aññaɱ ñāṇaɱ uttarītaraɱ vā paṇītataraɱ vā natthīti vadāmi.

1. Adhimuttipadānaɱ adhimuttipadhānaɱ katthaci.
2. Etadānutatariyaɱ machasaɱ

[BJT Page 070]

Dasa imāni ānanda, tathāgatassa tathāgatabalāni yehi, balehi samannāgato tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti, katamāni dasa:

1. Idhānanda, tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti, yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idaɱ panānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

2. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato atītānāgatapaccuppannānaɱ kammasamādānānaɱ ṭhānaso hetuso vipākaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idaɱ panānanda tathāgatassa tathāgata balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti. Idampanānanda tathāgatassa tathāgata balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

3. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato sabbatthagāminiɱ paṭipadaɱ yathābhūtaɱ pajānāti idaɱ panānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti. Idampanānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

4. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato anekadhātunānādhātulokaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idampanānanda tathāgatassa tathāgata balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahvacakkaɱ pavatteti.
[page 038]
5. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato sattānaɱ nānādhimuttikataɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idampanānanda tathāgatassa tathāgata balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

6. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato parasattānaɱ parapuggalānaɱ indriya paropariyattaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idampanānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

7. Puna ca paraɱ ānanda tathāgato jhānavimokkhasamādhisampattīnaɱ saɱkilesaɱ vodānaɱ vuṭṭhānaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idampanānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

8. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampijātiɱ dvepijātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo, dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo, tiɱsampi jātiyo, cattārīsampi jātiyo, paññāsampi jātiyo, jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi, anekepi saɱvaṭṭakappe, anekepi vivaṭṭakappe, anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo, evaɱgotto, evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ, iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idaɱ panānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

[BJT Page 072]

9. Puna ca paraɱ ānanda tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte pasasati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. ''Ime vata bhonto sattā kāya duccaritena samannāgatā vacī duccaritena samannāgatā mano duccaritena samannāgatā āriyānaɱ upavādakā, micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikamma samādānā, te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacī sucaritena samannāgatā mano sucaritena samannāgatā. Āriyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena. Satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idampanānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsahaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

10. Puna ca paraɱ ānanda tathāgato āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Yampanānanda tathāgato āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Idampanānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti. Yambalaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavattenti.

Imāni kho ānanda dasa tathāgatassa tathāgatabalāni, yehi balehi samannāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavattetīti.
[page 039]
10. 1. 3. 3

Kāya suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Atthi bhikkhave dhammā kāyena pahātabbā no vācāya. Atthi bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā no kāyena. Atthi bhikkhave dhammā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā.

Katame va bhikkhave dhammā kāyena pahātabbā no vācāya:

Idha bhikkhave bhikkhu akusalaɱ āpanno hoti kañcideva desaɱ1 kāyena. Tamenaɱ anuvicca viññū sabrahmacārī evamāhaɱsu: ''āyasmā kho akusalaɱ āpanno kañcideva desaɱ kāyena, sādhu vatāyasmā kāyaduccaritaɱ pahāya kāyasucaritaɱ bhāvetu'' ti. So anuvicca viññūhi sabrahmacārīhi vuccamāno kāya duccaritaɱ pahāya kāya sucaritaɱ bhāveti. Ime vuccanti bhikkhave dhammā kāyena pahātabbā no vācāya.

1. Kiɱci desaɱ machasaɱ

[BJT Page 074]

Katame ca bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā no kāyena:

Idha bhikkhave bhikkhu akusalaɱ āpanno hoti kañcideva desaɱ vācāya. Tamenaɱ anuvivacca viññū sabrahmacārī evamāhaɱsu: āyasmā kho akusalaɱ āpanno kañcideva desaɱ vācāya, sādhuvatāyasmā vacī duccaritaɱ pahāya vacī sucaritaɱ bhāvetu''ti. So anuvicca viññūhi sabrahmacārīhi vuccamāno vacīduccaritaɱ pahāya vacīsucaritaɱ bhāveti. Ime vuccanti bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā, no kāyena.

Katame ca bhikkhave dhammā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā:

Lobho bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbo. Doso bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya. Paññāya disvā disvā pahātabbo. Moho bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya. Paññāya disvā disvā pahātabbo. Kodho bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya. Paññāya disvā disvā pahātabbo. Upanāho bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya. Paññāya disvā disvā pahātabbo. Makkho bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya. Paññāya disvā disvā pahātabbo. Paḷāso [page 040] bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbo. Macchariyaɱ bhikkhave neva kāyena pahātabbo no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbaɱ. Pāpikā bhikkhave issā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā.

Katamā ca bhikkhave pāpikā issā:

Idha bhikkhave ijjhati gahapatissa vā gahapatiputtassa vā dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā. Tatraññatatarassa dāsassa vā opavāsassa vā evaɱ hoti. ''Aho vatimassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā na ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā''ti. Samaṇo vā pana brāhmaṇevā lābhī hoti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaɱ tatraññatarassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā evaɱ hoti: ''aho vata ayamāyasmā na lābhī assa cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti''. Ayaɱ vuccati bhikkhave pāpikā issā, pāpikā bhikkhave issā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā.

[BJT Page 076]

Pāpikā bhikkhave icchā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā.

Katamā ca bhikkhave pāpikā icchā:

Idha bhikkhave ekacco assaddho samāno 'saddho'ti maɱ jāneyyunti icchati, dussīlo samāno 'sīlavā'ti maɱ jāneyyunti icchati, appassuto samāno 'bahussuto' ti maɱ jāneyyunti icchati, saṅgaṇikārāmo samāno pavivittoti maɱ jāneyyunti icchati, kusīto samāno āraddhaviriyoti maɱ jāneyyunti icchati, muṭṭhassatisamāno upaṭṭhitasatīti maɱ jāneyyunti icchati asamāhito samāno samāhito ti maɱ jāneyyunti icchati, duppañño samāno paññavāti maɱ jāneyyunti icchati, akhīṇāsavo samāno khīṇāsavoti maɱ jāneyyunti icchati, [page 041] ayaɱ vuccati bhikkhave pāpikā icchā, pāpikā bhikkhave icchā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā.

Taɱ ce bhikkhave bhikkhu, lobho abhibhuyya irīyati. Doso abhibhuyya irīyati. Moho abhibhuyya irīyati. Kodho abhibhuyya irīyati. Upanāho abhibhuyya irīyati. Makkho abhibhuyya irīyati. Paḷāso abhibhuyya irīyati. Macchariyaɱ pāpikā issā abhibhuyya irīyati. Pāpikā icchā abhibhuyya irīyati, so evamassa veditabbo: na ayamāyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti, tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho abhibhuyya irīyati, na ayamāyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti moho na hoti kodho na hoti upanāho na hoti makkho na hoti paḷāso na hoti macchariyaɱ na hoti pāpikā issā na hoti pāpikā icchā na hoti tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā abhibhuyya irīyati. Tañce bhikkhave bhikkhuɱ loho nābhibhuyya irīyati. Doso nābhibhuyya irīyati. Moho nābhibhuyya irīyati. Kodho nābhibhuyya irīyati. Upanāho nābhibhuyya irīyati. Makkho nābhibhuyya irīyati. Paḷāso nābhibhuyya irīyati. Pāpikā issā nābhibhuyya irīyati. Pāpikā icchā nābhibhuyya irīyati. So evamassa veditabbo: na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti, tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho nābhibhuyya irīyati, tathā yamāyasmā pajānāti yathā pajānato doso na hoti. Moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā hi maɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā nābhibhuyya irīyatīti.

[BJT Page 078]

10. 1. 3. 4

Mahācunda suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā mahācundo cetīsu viharati sahajātiyaɱ. Tatra kho āyasmā mahācundo bhikkhu āmantesi āvuso bhikkhavoti. 'Āvuso'ti kho te [page 042] bhikkhu āyasmato mahācundassa paccassosuɱ. Āyasmā mahācundo etadavoca.

Ñāṇavādaɱ āvuso bhikkhu vadamāno jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhamma''nti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Doso abhibhuyya tiṭṭhati. Moho abhibhuyya tiṭṭhati. Kodho abhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho abhibhuyya tiṭṭhati. Makkho abhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso abhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato doso na hoti. Moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati.

Bhāvanāvādaɱ āvuso bhikkhu vadamāno bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Doso abhibhuyya tiṭṭhati. Moho abhibhuyya tiṭṭhati. Kodho abhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho abhibhuyya tiṭṭhati. Makkho abhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso abhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: na ayamāyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti. Tathā hi maɱ āyasmantaɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Na ayamāyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti. Moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati.

[BJT Page 080]

Ñāṇavādañca āvuso bhikkhu vadamāno bhāvanāvādañca jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhammaɱ. Bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Doso abhibhuyya tiṭṭhati. Moho abhibhuyya tiṭṭhati. Kodho abhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho abhibhuyya tiṭṭhati. Makkho abhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso abhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā [page 043] abhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: ''na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato doso na hoti moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati.

Seyyathāpi āvuso puriso daḷiddova samāno aḍḍhavādaɱ vadeyya, adhanova samāno dhanavādaɱ vadeyya, abhogavāva samāno bhogavādaɱ vadeyya. So kismiñcideva dhana karaṇīye samuppanno na sakkuṇeyya upanihattuɱ1 dhanaɱ vā dhaññaɱ vā rajataɱ vā jātarūpaɱ vā. Tamenaɱ evaɱ jāneyya: daḷiddova ayamāyasmā samāno aḍḍhavādaɱ vadeti, adhanova ayamāyasmā samāno dhanavādaɱ vadeti, abhogavāva ayamāyasmā samāno bhogavādaɱ vadeti. Taɱ kissa hetu: tathā hi ayamāyasmā kismiñcideva dhana karaṇīye samuppannena na sakkoti upanihattuɱ dhanaɱ vā dhaññaɱ vā rajataɱ vā jātarūpaɱ vāti.

Evameva kho āvuso ñāṇavādañca bhikkhu vadamāno bhāvanāvādañca jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhammaɱ, bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvita citto bhāvitapaññoti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati, doso abhibhuyya tiṭṭhati. Moho abhibhuyya tiṭṭhati. Kodho abhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho abhibhuyya tiṭṭhati. Makkho abhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso abhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: ''na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato doso na hoti moho na hoti kodho na hoti upanāho na hoti makkho na hoti paḷāso na hoti macchariyaɱ na hoti [page 044] pāpikā issā na hoti pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati.

1. Upanihanatuɱ sīmu. Upanihātuɱ machasaɱ

[BJT Page 082]

Ñāṇavādaɱ āvuso bhikkhu vadamāno jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhammanti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati doso nābhibhuyya tiṭṭhati. Moho nābhibhuyya tiṭṭhati. Kodho nābhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho nābhibhuyya tiṭṭhati. Makkho nābhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso nābhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti: tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Tathā āyamāyasmā pajānāti yathā pajānato doso na hoti. Meho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati.

Bhāvanāvādaɱ āvuso bhikkhu vadamāno bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti, tañce āvuso bhikkhuɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Doso nābhibhuyya tiṭṭhati. Moho nābhibhuyya tiṭṭhati. Kodho nābhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho nābhibhuyya tiṭṭhati. Makkho nābhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso nābhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti. Tathāhi maɱ āyasmantaɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato doso na hoti moho na hoti kodho na hoti upanāho na hoti makkho na hoti paḷāso na hoti macchariyaɱ na hoti pāpikā issā na hoti pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati.

Ñāṇavādañca āvuso bhikkhu vadamāno bhāvanāvādañca jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhammaɱ, bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Doso nābhibhuyya tiṭṭhati. Moho nābhibhuyya tiṭṭhati. Kodho nābhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho nābhibhuyya tiṭṭhati. Makkho nābhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso nābhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti. [page 045] tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato doso na hoti. Moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati.

[BJT Page 084]

Seyyathāpi āvuso puriso aḍḍho va samāno aḍḍhavādaɱ vadeyya, dhanavāva samāno dhanavādaɱ vadeyya, bhogavāva samāno bhogavādaɱ vadeyya, so kismiñcideva dhanakaraṇīye samuppanne sakkuṇeyya upanihattūɱ dhanaɱ vā dhaññaɱ vā rajataɱ vā jātarūpaɱ vā. Tamenaɱ evaɱ jāneyyuɱ: ''aḍḍhova ayamāyasmā samāno aḍḍhavādaɱ vadeti, dhanavāva ayamāyasmā samāno dhanavādaɱ vadeti, bhogavāva ayamāyasmā samāno bhogavādaɱ vadeti. Taɱ kissa hetu: tathāhi ayamāyasmā kismiñci deva dhanakaraṇīye samuppanne sakkoti upanihattuɱ dhanaɱ vā dhaññaɱ vā rajataɱ vā jātarūpaɱ vā''ti.

Evameva kho āvuso ñāṇavādañca bhikkhu vadamāno bhāvanāvādañca jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhammaɱ, bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Doso nābhibhuyya tiṭṭhati. Moho nābhibhuyya tiṭṭhati. Kodho nābhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho nābhibhuyya tiṭṭhati. Makkho nābhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso nābhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti, tathāhi maɱ āyasmantaɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Tathā yamāyasmā pajānāti yathā pajānato doso na hoti. Moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhatīti.
[page 046]
10. 1. 3. 5

Kasiṇa suttaɱ

Dasa imāni bhikkhave kasiṇāyatanāni, katamāni dasa: paṭhavikasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Āpokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Tejokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Vāyokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Nīlakasiṇameko sañajānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Pītakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Lohitakasiṇa meko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Odātakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Ākāsakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Viññāṇakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Imāni kho bhikkhave dasa kasiṇāyatanānīti.

[BJT Page 086]

10. 1. 3. 6

Kālī suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā mahākaccāno avantīsu viharati kuraraghare pavatte pabbate. Atha kho kālī upāsikā kuraragharikā yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmantaɱ mahākaccānaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho kālī upāsikā kuraragharikā āyasmantaɱ mahākaccānaɱ etadavoca:

Vuttamidaɱ bhante bhagavatā kumāri pañhesu:

1. ''Atthassa pattiɱ hadayassa santiɱ
Jetvāna senaɱ piyasātarūpaɱ
Ekohaɱ jhāyaɱ sukhamanubodhiɱ
Tasmā jane1 na karomi sakkhiɱ2
Sakkhī3 na sampajjati kenacī me''ti.
[page 047]

Imassa nu kho bhante bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa kathaɱ vitthārena attho daṭṭhabboti?

Paṭhavikasiṇasamāpattiparamā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ4. Yāvatā kho bhagini paṭhavi kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, 5 ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu6 ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Āpokasiṇasamāpattiparamā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini āpo kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Tejokasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini tejo kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu6 ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Vāyokasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini vāyo kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Nīlakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini nīla kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Pītakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini pīta kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

[BJT Page 088]

Lohitakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini lohita kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassaṇamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavamaddasa, ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa
Patti, hadayassa santi viditā hoti.

Odātakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini odāta kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Ākāsakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini ākāsakasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Viññāṇakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini viññāṇakasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Iti kho bhagini yantaɱ vuttaɱ bhagavatā kumāri pañhesu:

2. Atthassa pattiɱ hadayassa santiɱ
Jetvāna senaɱ piya sātarūpaɱ
Ekohaɱ jhāyaɱ sukhamanubodhiɱ [page 048]
Tasmā jane na karomi sakkhiɱ
Sakkhī na sampajjati kenacī meti.

Imassa kho bhagini, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaɱ vitthārena attho daṭṭhabboti.
1 . Tasmā janenamachasaɱ. 4. Atthoti abhi nībabatetasuɱ machasaɱ
2. Sakhiɱ machasaɱ. 5. Asasādamaddasaɱmachasaɱ.
3. Sakhī machasaɱ. 6. Asasāda dassanahetumachasaɱ

10. 1. 3. 7

Paṭhama mahāpañha suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharaki jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho sambhahulā bhikkhu pubbanha samayaɱ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiyaɱ piṇḍāya pavisiɱsu. Atha kho tesaɱ bhikkhūnaɱ etadahosi:

''Atippago kho tāva sāvatthiyaɱ piṇḍāya carituɱ, yannūna mayaɱ yena aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkameyyāmā''ti.

Atha kho te bhikkhu yena aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ sammodiɱsu. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinne kho te bhikkhu te aññatitthiyā paribbājakā etadavocuɱ.

[BJT Page 090]

''Samaṇo āvuso gotamo sāvakānaɱ evaɱ dhammaɱ deseti: etha tumhe bhikkhave sabbaɱ dhammaɱ abhijānātha: sabbaɱ dhammaɱ abhiññāya abhiññāya viharathā''ti. Mayampi kho āvuso sāvakānaɱ evaɱ dhammaɱ desema: ''etha tumhe āvuso sabbaɱ dhammaɱ abhijānātha: sabbaɱ dhammaɱ abhiññāya abhiññāya viharathā''ti.

Idha no āvuso ko viseso, ko adhippāyo, kiɱ nānākaraṇaɱ samaṇassa vā gotamassa amhākaɱ vā yadidaɱ [page 049] dhammadesanāya vā dhammadesanaɱ, anusāsaniyā vā anusāsaninti''?

Atha kho te bhikkhu tesaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ neva abhinandiɱsu na paṭikkosiɱsu, anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamiɱsu bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaɱ ājānissāmāti.

Atha kho te bhikkhu sāvatthiyaɱ piṇḍāya caritvā pacchā bhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā yena bhagavā tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinnā kho te bhikkhu bhagavantaɱ etadavocuɱ

Idha mayaɱ bhante, pubbanhasamayaɱ nivāsetvā patta cīvaramādāya sāvatthiyaɱ piṇḍāya pavisimha. Tesaɱ no bhante, amhākaɱ etadahosi: ''atippago kho tāva sāvatthiyaɱ piṇḍāya carituɱ, yannūna mayaɱ yena aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkameyyāmā''ti. Atha kho mayaɱ bhante yena aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo, tenupasaṅkamimha. Upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ sammodimha. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdimha. Ekamantaɱ nisinno kho bhante aññatitthiyā paribbājakā amhe etadavocuɱ: ''samaṇo āvuso gotamo sāvakānaɱ evaɱ dhammaɱ deseti: 'etha tumhe bhikkhave sabbaɱ dhammaɱ abhijānātha, sabbaɱ dhammaɱ abhiññāya abhiññāya viharathā'ti. Mayampi kho āvuso sāvakānaɱ evaɱ dhammaɱ desema: ''etha tumhe āvuso sabbaɱ dhammaɱ abhijānātha, sabbaɱ dhammaɱ abhiññāya abhiññāya viharathā'ti. Idha no āvuso ko viseso, ko adhippāyo kiɱnānā karaṇaɱ, samaṇassa vā gotamassa amhākaɱ vā yadidaɱ dhammadesanāya vā dhammadesanaɱ anusāsaniyā vā anusāsaninti''.

[BJT Page 092]
Atha [page 050] kho mayaɱ bhante tesaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ bhāsitaɱ neva abhinandimha, na paṭikkosimha. Anabhinanditvā apaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamimha. ''Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaɱ ājānissāmā''ti.

Evaɱ vādino bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā: ''eko āvuso pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇaɱ, dve pañhā, dve uddesā, dve veyyākaraṇāni, tayo pañhā, tayo uddesā tīṇi veyyākaraṇāni, cattāro pañhā, cattāro uddesā, cattāri veyyākaraṇāni, pañca pañhā, pañcuddesā, pañca veyyākaraṇāni, cha pañhā, cha uddesā, cha veyyākaraṇāni, satta pañhā, satta uddesā, satta veyyākaraṇāni, aṭṭha pañhā, aṭṭha uddesā, aṭṭha veyyākaraṇāni, nava pañhā, nava uddesā, nava veyyākaraṇāni, dasa pañhā, dasuddesā, dasa veyyākaraṇānīti. Evaɱ puṭṭho bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā na ceva sampāyissanti, uttariñca vighātaɱ āpajjissanti. Taɱ kissa hetu: yathā taɱ bhikkhave avisayasmiɱ. Nāhantaɱ bhikkhave passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇa brāhmaṇiyā pajāya sadeva manussāya, yo imesaɱ pañhānaɱ veyyākaraṇena cittaɱ ārādheyya, aññatra tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā, ito vā pana sutvā.

1. Eko pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇanti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: ekadhamme bhikkhave bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti, katamasmiɱ eka dhamme: sabbe sattā āhāraṭṭhitikā. [page 051] imasmiɱ kho bhikkhave ekadhamme bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Eko pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇanti iti vuttaɱ, idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

1. Sammadatthaɱ abhisamecca machasaɱ

[BJT Page 094]

2. Dve pañhā, dve uddesā, dve veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: dvīsu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu dvīsu: nāme ca rūpe ca. Imesu kho bhikkhave dvīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Dve pañhā, dve uddesā. Dve veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭiccavuttaɱ.

3. Tayo pañhā, tayo uddesā, tayo veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: tīsu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu tīsu: tīsu vedanāsu. Imesu kho bhikkhave tīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Tayo pañhā, tayo uddesā. Tīṇi veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭiccavuttaɱ.

4. Cattāro pañhā, cattāro uddesā, cattāri veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: [page 052] catūsu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammāvirajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu catūsu: catūsu āhāresu. Imesu kho bhikkhave catūsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Cattāro pañhā, cattāro uddesā. Cattāri veyyākaraṇānīti, iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭiccavuttaɱ.

[BJT Page 096]

5. Pañca pañhā, pañcuddessā, pañca veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ:
Pañcasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti.
Sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu pañcasu: pañcasu upādānakkhandhesu. Imesu kho bhikkhave pañcasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Pañca pañhā, pañcuddesā pañcaveyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭiccavuttaɱ.
Dukkhassantakaro hoti pañca pañhā, pañcuddesā, pañcaveyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

6. Cha pañhā, cha uddesā cha veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: chasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu chasu. Chasu ajjhattikesu āyatanesu. Imesu kho bhikkhave chasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimaccamāno sammā puriyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dakkhassantakaro hoti. Ja pañhā, ja uddesā, ja veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

[page 053]

7. Satta pañhā satta uddesā satta veyyākaraṇānīti. Iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ. Sattasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu sattasu: sattasu viññāṇaṭṭhitisu. Imesu kho bhikkhave sattasu dhammesu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Sattapañhā, satta uddesā, satta veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

[BJT Page 098]

8. Aṭṭha pañhā aṭṭhuddesā, aṭṭha veyyākaraṇānīti. Iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ. Aṭṭhasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu aṭṭhasu: aṭṭhasu lokadhammesu. Imesu kho bhikkhave aṭṭhasu dhammesu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Aṭṭha pañhā aṭṭhuddesā aṭṭha veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

9. Nava pañhā nava uddesā, nava veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: navasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva
Dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu navasu: navasu sattāvāsesu. [page 054] imesu kho bhikkhave navasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Nava pañhā, nava uddesā. Nava veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ, idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

10. Dasa pañhā, dasuddesā, dasa veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: dasasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu dasasu: dasasu akusalesu dhammesu, 1 imesu kho bhikkhave dasasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti.
Dasa pañhā, dasuddesā, dasa veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttanti.

1. Akusalesu kammapathesu, machasaɱ.

[BJT Page 100]

10. 1. 3. 8

Dutiya mahā pañha suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā kajaṅgalāyaɱ viharati veḷuvane. Atha kho sambahulā kajaṅgalā1 upāsakā yena kajaṅgalā2 bhikkhunī tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitvā kajaṅgalaɱ bhikkhuniɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu ekamantaɱ nisinnā kho kajaṅgalā upāsakā kajaṅgalaɱ bhikkhuniɱ etadavocuɱ.

Vuttamidaɱ ayye bhagavatā mahāpañhesu: ekopañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇaɱ. Dve uddesā dve veyyākaraṇāni, tayo pañhā tayo uddesā tīṇi veyyākaraṇāni, [page 055] cattāro pañhā. Cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇāni. Pañca pañhā pañcuddesā pañca veyyākaraṇāni. Cha pañhā cha uddesā, cha veyyākaraṇāni. Satta pañhā satta uddesā, satta veyyākaraṇāni. Aṭṭha pañhā aṭṭha uddesā aṭṭha veyyākaraṇāni. Nava pañhā nava uddesā nava veyyākaraṇāni, dasa pañhā dasa uddesā dasa veyyākaraṇānīti. Imassa nu kho ayye bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa kathaɱ vitthārena attho daṭṭhabboti?

Na kho panetaɱ āvuso bhagavato sammukhā sutaɱ, sammukhā paṭiggahītaɱ. Napi manobhāvanīyānaɱ bhikkhūnaɱ sammukhā sutaɱ, sammukhā paṭiggahītaɱ, api ca yathā mettha khāyati, taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Evaɱ ayyeti kho kajaṅgalā upāsakā kajaṅgalāya bhikkhuniyā paccassosuɱ. Kajaṅgalā bhikkhunī etadavoca:

Eko pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇanti iti kho panetaɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ. Ekadhamme āvuso bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamasmiɱ ekadhamme: sabbe sattā āhāraṭṭhitikā, imasmiɱ kho āvuso ekadhamme bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno, sammā vimuccamāno sammāpariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Eko pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇanti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā idametaɱ paṭiccavuttaɱ.

1. Kajaṅgalakā machasaɱ 2. Kajaṅgalikā machasaɱ

[BJT Page 102]
[page 056]

Dve pañhā, dve uddesā, dve veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ. Dvīsu āvuso dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu dvīsu: nāme ca rūpe ca. Imesu kho bhikkhave dvīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Dve pañhā, dve uddesā. Dve veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ. Katamesu tīsu: tīsu vedanāsu. Imesu kho āvuso tīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno, sammā virajjamāno, sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti, tayo pañhā tayo uddesā, tīṇi veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

Cattāro pañhā, cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: catusu āvuso dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu catusu: catūsu satipaṭṭhānesu. Imesu kho āvuso catusu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Cattāro pañhā, cattāro uddesā, cattāri veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

Pañca pañhā, pañcuddesā, pañca veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: pañcasu āvuso dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu pañcasu: pañcasu indriyesu. Imesu kho bhikkhave pañcasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti pañca pañhā, pañcuddesā, pañca veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ. Katamesu chasu: [page 057] chasu nissāraṇīyāsu dhātusu. Imesu kho bhikkhave chasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Cha pañhā, cha uddesā, cha veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ. Katamesu sattasu: sattasu bojjhaṅgesu. Imesu kho bhikkhave sattasu dhammesu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Satta pañhā, satta uddesā, satta veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ. Katamesu aṭṭhasu: ariye aṭṭhaṅgike magge1 imesu kho āvuso aṭṭhasu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī, sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Aṭṭha pañhā, aṭṭha uddesā, aṭṭha veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā idametaɱ paṭicca vuttaɱ.
1. Aṭṭhasu ariyaaṭṭhaṅgikamaggesumachasaɱ

[BJT Page 104]

Nava pañhā, navuddesā nava veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: navasu āvuso dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu navasu: navasu sattāvāsesu. Imesu kho āvuso navasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Nava pañhā, navuddesā nava veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā, idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

Dasa pañhā dasa uddesā, dasa veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: dasasu āvuso dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu dasasu: dasasu kusalesu kammapathesu: [page 058] imesu kho āvuso dasasu dhammesu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthāhisamecca diṭṭhevadhamme dukkhassantakaro hoti. Dasa pañhā, dasuddesā, dasa veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā, idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

Iti kho āvuso yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā mahāpañhesu1 eko pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇaɱ iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā idametaɱ paṭicca vuttaɱ. Dasaveyyākaraṇānīti imassa kho ahaɱ āvuso bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaɱ vitthārena atthaɱ ājānāmi. Ākaṅkhamānā ca pana tumhe āvuso bhagavantaɱ yeva upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyātha2, yathā no bhavā vyākaroti3, tathā naɱ dhāreyyāthāti.

Evaɱ ayyeti kho kajaṅgalā upāsakā kajaṅgalāya bhikkhuniyā bhāsitaɱ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā kajaṅgalaɱ bhikkhuniɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā yena bhagavā tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinnā kho kajaṅgalā upāsakā yāvatako ahosi kajaṅgalāya bhikkhuniyā saddhiɱ kathāsallāpo, taɱ sabbaɱ bhagavato ārocesuɱ.

1. Saṅkhittena bhāsītaɱsu mahāpañhāsu machasaɱ.
2. Paṭipuccheyyātha machasaɱ.
3. Yathā no taɱ machasaɱ.

[BJT Page 106]

Sādhu, sādhu gahapatayo, paṇḍitā gahapatayo kajaṅgalā bhikkhunī mahāpaññā gahapatayo kajaṅgalā bhikkhunī. Sacepi1 tumhe gahapatayo maɱ upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyātha, ahampi cetaɱ [page 059] evameva byākareyyaɱ yathā taɱ kajaṅgalāya bhikkhuniyā byākataɱ. Eso ceva tassattho, evañca taɱ dhāreyyathāti.

10. 1. 3. 9

Paṭhamakosala suttaɱ

(Sāvatthi)

1. Yāvatā bhikkhave kāsikosalā, yāvatā rañño pasenadissa kosalassa vijite2, rājā tattha pasenadī kosalo rājā aggamakkhāyati. Raññopi kho bhikkhave pasenadissa kosalassa attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo. Evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

2. Yāvatā bhikkhave candimasuriyā pariharanti, disā bhanti virocanā, tāva sahassadhā loko. Tasmiɱ sahassadhā loke sahassaɱ candānaɱ, sahassaɱ suriyānaɱ2, sahassaɱ sinerupabbatarājānaɱ, sahassaɱ jambudīpānaɱ, sahassaɱ aparagoyānānaɱ sahassaɱ uttarakurūnaɱ, sahassaɱ pubbavidehānaɱ, cattāri mahāsamuddasahassāni, cattāri mahārājasahassāni, sahassaɱ cātummahārājikānaɱ, sahassaɱ tāvatiɱsānaɱ, sahassaɱ yāmānaɱ, sahassaɱ tusitānaɱ, sahassaɱ nimmāṇaratīnaɱ, sahassaɱ paranimmitavasavattīnaɱ, sahassaɱ brahmalokānaɱ, yāvatā bhikkhave sahassīlokadhātu, mahābrahmā tattha aggamakkhāyati. [page 060] mahābrahmunopi kho bhikkhave attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

1. Mañce machasaɱ.
2. Vijitaɱ machasaɱ
3. Sūriyānaɱ machasaɱ

[BJT Page 108]

3. Hoti kho so bhikkhave samayo, yaɱ ayaɱ loko saɱvaṭṭati, saɱvaṭṭamāne bhikkhave loke yebhuyyena sattā ābhassara saɱvattanikā1 bhavanti, te tattha honti manomayā, pītibhakkhā sayaɱ pabhā antalikkhe carā subhaṭṭhāyino ciraɱ dīghamaddhānaɱ tiṭṭhanti. Saɱvaṭṭamāne bhikkhave loke ābhassarā devā aggamakkhāyanti. Ābhassarānampi kho bhikkhave devānaɱ attheva aññathattaɱ. Atthi vipariṇāmo, evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati, tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

4. Dasaimāni bhikkhave kasiṇāyatanāni. Katamāni dasa: paṭhavikasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Āpokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Tejokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Vāyokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Nīlakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Pītakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Lohitakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Odātakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Ākāsakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Viññāṇakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ imāni kho bhikkhave dasa kasiṇāni. Etadaggaɱ bhikkhave imesaɱ dasannaɱ kasiṇāyatanānaɱ yadidaɱ viññāṇakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ, evaɱsaññinopi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ saññīnampi bhikkhave sattānaɱ attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo. Evaɱ [page 061] passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

5. Aṭṭhimāni bhikkhave abhibhāyatanāni, katamāni. Aṭṭha: ajjhattaɱ rūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇa dubbaṇṇāni. ''Tāni abhibhuyya jānāmi passāmī''ti evaɱsaññī hoti idaɱ paṭhamaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ rūpasaññī ekobahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇa dubbaṇṇāni, tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'ti evaɱ saññī hoti. Idaɱ dutiyaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, ''tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'' ti evaɱ saññī hoti. Idaɱ tatiyaɱ abhibhāyatanaɱ.

1. Vantanikā sīmu.

[BJT Page 110]

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, 'tāni abhibhuyya jānāmi passāmī'ti evaɱ saññī hoti idaɱ catutthaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīla nidassanāni nīla nibhāsāni seyyathāpi nāma ummā pupphaɱ1 nīlaɱ nīlavaṇṇaɱ nīladassanaɱ nīlanibhāsaɱ, seyyathāpi vā pana taɱ vatthaɱ bārāṇaseyyakaɱ ubhatobhāga vimaṭṭhaɱ nīlaɱ nīlavaṇṇaɱ nīladassanaɱ nīla nibhāsaɱ. Evameva ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni. 'Tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'ti evaɱ saññī hoti, imaɱ pañcamaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni, pītanibhāsāni seyyathāpi nāma kaṇikārapupphaɱ pītaɱ pītavaṇṇaɱ pītanidassanaɱ pītanibhāsaɱ,
Seyyathāpi vā pana taɱ vatthaɱ [page 062] bārāṇaseyyakaɱ ubhatobhāgavimaṭṭhaɱ pītaɱ pītavaṇṇaɱ pītanidassanaɱ pītanibhāsaɱ. Evamevaɱ ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni. 'Tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'ti evaɱ saññī hoti idaɱ chaṭṭhaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni seyyathāpi nāma bandhujīvakapupphaɱ lohitakaɱ lohitakavaṇṇaɱ lohitakanidassanaɱ lohitakanibhāsaɱ, seyyathāpi vā pana taɱ vatthaɱ bārāṇaseyyakaɱ ubhatobhāgavimaṭṭhaɱ lohitakaɱ lohitavaṇṇaɱ lohitakanidassanaɱ lohitaka nibhāsaɱ. Evamevaɱ ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitaka nidassanāni lohitaka nibhāsāni tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'ti evaɱ saññī hoti idaɱ sattamaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odāta nibhāsāni.

1. Umā puppaɱ, machasaɱ

[BJT Page 112]

Seyyathāpi nāma osadhītārakā odātā odātavaṇṇā odātanidasasanā odātanibhāsā. Seyyathāpi vā pana taɱ vatthaɱ bārāṇaseyyakaɱ ubhatobhāgavimaṭṭhaɱ odātaɱ odātavaṇṇaɱ odātanidassanaɱ odātanibhāsaɱ evamevaɱ ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni. 'Tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'ti evaɱsaññī hoti idaɱ aṭṭhamaɱ abhibhāyatanaɱ.

Imāni kho bhikkhave aṭṭha abhibhāyatanāni. Etadaggaɱ bhikkhave imesaɱ aṭṭhannaɱ abhibhāyatanānaɱ yadidaɱ ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni. Tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaɱ saññī hoti. Evaɱ saññinopi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ saññīnampi kho bhikkhave sattānaɱ attheva [page 063] aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo, evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

6. Catasso imā bhikkhave paṭipadā. Katamā catasso: dukkhā paṭipadā dandhābhiññā, dukkhā paṭipadā khippābhiññā, sukhāpaṭipadā dandhābhiññā, sukhāpaṭipadā khippābhiññā. Imā kho bhikkhave catasso paṭipadā. Etadaggaɱ bhikkhave imāsaɱ catunnaɱ paṭipadānaɱ yadidaɱ sukhā paṭipadā khippābhiññā. Evaɱ paṭipannāpi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ paṭipannānampi kho bhikkhave sattānaɱ attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo. Evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

7. Catasso imā bhikkhave saññā, katamā catasso: parittameko sañjānāti, mahaggatameko sañjānāti, appamāṇameko sañjānāti natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanameko sañjānāti, imā kho bhikkhave catasso saññā. Etadaggaɱ bhikkhave imāsaɱ catunnaɱ saññānaɱ yadidaɱ ''natthi kiñcī''ti ākiñcaññāyatanameko sañjānāti. Evaɱ saññinopi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ saññīnampi kho bhikkhave sattānaɱ attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā, ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.
[BJT Page 114]

8. Etadaggaɱ bhikkhave bāhirakānaɱ diṭṭhigatānaɱ yadidaɱ no cassaɱ, no ca me siyā, na bhavissāmi, na me bhavissantīti. Evaɱdiṭṭhino bhikkhave etaɱ pāṭikaṅkhaɱ: yā cāyaɱ bhave appaṭikulyatā, sā cassa [page 064] na bhavissati, yācāyaɱ bhavanirodhe pāṭikulyatā, sā cassa na bhavissatīti. Evaɱ diṭṭhinopi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ diṭṭhinampi kho bhikkhave sattānaɱ attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo. Evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

9. Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā paramatthavisuddhiɱ paññāpenti. Etadaggaɱ bhikkhave paramatthavisuddhiɱ paññāpentānaɱ yadidaɱ sabbaso ākiñcaññāyatanaɱ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaɱ upasampajja viharati. Te tadabhiññāya tassa sacchikiriyāya dhammaɱ desenti. Evaɱ vādinopi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ vādīnampi kho bhikkhave sattānaɱ attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo. Evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati, tasmiɱ nibbindanto agge virajjati. Pageva hīnasmiɱ.
10. Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā paramadiṭṭhadhammanibbānavādā. Te paramadiṭṭhadhammaɱ nibbānaɱ paññāpenti. Etadaggaɱ bhikkhave paramadiṭṭhadhamma nibbānaɱ paññāpentānaɱ yadidaɱ channaɱ phassāyatanānaɱ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaɱ viditvā anupādā vimokkho. Evaɱ vādiɱ kho maɱ bhikkhave evamakkhāyiɱ. Eke samaṇabrāhmaṇā asatā tucchā musā abhūtena abbhācikkhanti: na samaṇo gotamo kāmānaɱ pariññaɱ paññāpeti. Na rūpānaɱ pariññaɱ paññāpeti, na vedanānaɱ pariññaɱ paññāpetīti. [page 065] kāmānaɱ kho ahaɱ bhikkhave pariññaɱ paññāpemi, rūpānañca pariññaɱ paññāpemi, vedanānañca pariññaɱ paññāpemi diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītibhūto anupādā parinibbānaɱ paññāpemīti.

[BJT Page 116]

10. 1. 3. 10

Dutiya kosala suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena rājā pasenadī kosalo uyyodhikāya1 nivatto hoti vijitasaṅgāmo laddhādhippāyo atha kho rājā pasenadi kosalo yena ārāmo tena pāyāsi. Yāvatikā yānassabhūmi, yānena gantvā yānā paccārohitvā pattikova ārāmaɱ pāvisi. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhu abbhokāse caṅkamanti. Atha kho rājā pasenadī kosalo yeta te bhikkhu tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā te bhikkhu etadavoca:

Kahannu kho bhante bhagavā etarahi viharati arahaɱ sammā sambuddho? Dassanakāmā hi mayaɱ bhante taɱ bhagavantaɱ arahantaɱ sammāsambuddhanti.

Eso mahārāja vihāro saɱvutadvāro, tena appasaddo upasaṅkamitvā ataramāno ālindaɱ pavisitvā ukkāsitvā aggalaɱ ākoṭehi, vivarissati te bhagavā dvāranti.

Atha kho rājā pasenadī kosalo yena so vihāro saɱvutadvāro, tena appasaddo upasaṅkamitvā ataramāno ālindaɱ pavisitvā ukkāsitvā aggalaɱ ākoṭesi. Vivari bhagavā dvāraɱ. Atha kho rājā pasenadi kosalo vihāraɱ pavisitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati, pāṇīhi ca parisambāhati, nāmaɱ ca sāveti: 'rājāhaɱ bhante pasenadī kosalo, rājāhaɱ bhante pasenadī kosalo'ti.

Kampana tvaɱ mahārāja atthavasaɱ sampassamāno imasmiɱ sarīre evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karosi mettupahāraɱ upadaɱsesīti?
[page 066]
Kataññutaɱ kho ahaɱ bhante kataveditaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahārāɱ upadaɱsemi.

1. Bhagavā hi bhante bahujanahitāya paṭipanno bahujanasukhāya, bahunojanassa ariye ñāye patiṭṭhāpitā yadidaɱ kalyāṇadhammatāya kusaladhammatāya, yampi bhante bhagavā bahujanahitāya paṭipanno bahujanasukhāya bahuno janassa ariye ñāye patiṭṭhāpitā yadidaɱ kalyāṇadhammatāya kusaladhammatāya, idampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavatī evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

1. Uyyodhikā machasaɱ

[BJT Page 118]

2. Puna ca paraɱ bhante bhagavā sīlavā vuddhasīlo ariyasīlo kusalasīlo kusalasīlena samannāgato. Yampi bhante bhagavā sīlavā vuddhasīlo ariyasīlo kusalasīlo kusalasīlena samannāgato, imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

3. Puna ca paraɱ bhante bhagavā dīgharattaɱ āraññako araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevati. Yampi bhante bhagavā dīgharattaɱ āraññako araññe [page 067] vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevati, imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

4. Puna ca paraɱ bhante bhagavā santuṭṭho itarītaracīvara piṇḍapātasayanāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena, yampi bhante bhagavā santuṭṭho itarītara cīvarapiṇḍapātasayanāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena, imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi mettupahāraɱ upadaɱsemi.
5. Puna ca paraɱ bhante bhagavā āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassa. Yampi bhante bhagavā āhuneyyo pāhuneyyā dakkhiṇeyyā añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassa, imampi kho ahaɱ bhanto atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

[BJT Page 120]

6. Puna ca paraɱ bhante bhagavā yāyaɱ kathā abhisallekhikā cetovivaraṇasappāyā, seyyathīdaɱ: appicchakathā, santuṭṭhikathā, pavivekakathā, asaɱsaggakathā, viriyārambhakathā, sīlakathā, samādhikathā, paññākathā, vimuttikathā, vimuttiñāṇadassanakathā evarūpiyā kathāya nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī. Yampi bhante bhagavā yāyaɱ kathā abhisallekhikā ceto vivaraṇasappāyā seyyathīdaɱ: appicchakathā, santuṭṭhikathā, pavivekakathā, asaɱsaggakathā, viriyārambhakathā, sīlakathā, samādhikathā, paññākathā, vimuttikathā, vimuttiñāṇadassanakathā. Evarūpiyā kathāya nikāmalābhī, akicchalābhī akasiralābhī. Imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavatī evarūpaɱ parama nipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

7. Puna ca paraɱ bhante bhagavā catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ [page 068] nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī. Yampi bhante bhagavā catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī, imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavatī evarūpaɱ parama nipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

8. Puna ca paraɱ bhante bhagavā anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampijātiɱ, dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, visampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi, anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Yampi bhante bhagavā anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, visampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi. Mettupahāraɱ upadaɱsemi.

[BJT Page 122]

9. Puna ca paraɱ bhante bhagavā dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā kammūpage satte pajānāti. ''Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaɱ upavādakā [page 069] micchādiṭṭhakā micchādiṭṭhakammasamādānā, te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāya sucaritena samannāgatā vacī sucaritena samannāgatā mano sucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhakā sammādiṭṭhakammasamādānā, te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satteta passati cavamāno upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Yampi bhante bhagavā dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena yathākammūpage satte pajānāti. Imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati eva rūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi. Mettupahāraɱ upadaɱsemi.

10. Puna ca paraɱ bhante bhagavā āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Yampi bhante bhagavā āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

Handadāni mayaɱ bhante gacchāma bahukiccā mayaɱ bahukaraṇīyāti.
Yassadāni tvaɱ mahārāja kālaɱ maññasīti.

Atha kho rājā pasenadi kosalo uṭṭhāyāsanā bhagavantaɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmī ti.

Mahāvaggo tatiyo.

Tatruddānaɱ:

Sīhādhivuttikāyena cundena kasiṇena ca
Kālī dve mahāpaññā kosalehi pare duve.

[BJT Page 124]
[page 070]

4. Upālivaggo

10. 1. 4. 1

Upāli suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā upāli yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā upāli bhagavantaɱ etadavoca:

Kati nukho bhante atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaɱ sikkhāpadaɱ paññattaɱ ? Pātimokkhaɱ uddiṭṭhanti?

Dasa kho upāli atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaɱ sikkhāpadaɱ paññattaɱ pātimokkhaɱ uddiṭṭhaɱ katame dasa: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya, dummaṅkunaɱ puggalānaɱ niggahāya, pesalānaɱ bhikkhūnaɱ phāsu vihārāya, diṭṭhadhammikānaɱ āsavānaɱ saɱvarāya, samparāyikānaɱ āsavānaɱ paṭighātāya, appasannānaɱ pasādāya, pasannānaɱ bhiyyobhāvāya, saddhammaṭṭhitiyā, vinayānuggahāya,

Ime kho upāli dasa atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaɱ sikkhāpadaɱ paññattaɱ, pātimokkhaɱ uddiṭṭhanti.

10. 1. 4. 2

Pātimokkhaṭṭhapana suttaɱ

(Sāvatthi)

Kati nu kho bhante pātimokkhaṭṭhapanānīti?

Dasa kho upāli pātimokkhaṭṭhapanā katame dasa: pārājiko tassaɱ parisāyaɱ nisinno hoti, pārājikakathā vippakatā hoti, anupasampanno tassaɱ parisāyaɱ [page 071] nisinno hoti, anupasampannakathā vippakatā hoti, sikkhaɱ paccakkhātako tassaɱ parisāyaɱ nisinno hoti, sikkhaɱ paccakkhātakathā vippakatā hoti, paṇḍako tassaɱ parisāyaɱ nisinno hoti, paṇḍakakathā vippakatā hoti, bhikkhunīdūsako tassaɱ parisāyaɱ nisinno hoti, bhikkhunīdūsakakathā vippakathā hoti. Ime kho upāli dasa pātimokkhaṭṭhapanāti.
[BJT Page 126]

10. 1. 4. 3

Ubbāhikā suttaɱ

(Sāvatthi)

Kati hi nu kho bhante dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammantitabbo hoti?
Dasahi kho upāli dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannītabbo katamehi dasahi: idhūpāli bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati, ācāragocarasampananno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu, bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā, kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, ubhayāni kho panassa pātimokkhāni vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppavattīni suvinicchitāni suttaso anuvyañjanaso, vinaye kho pana ṭhito hoti asaɱhīro, paṭibalo hoti ubho attapaccatthike saññāpetuɱ paññāpetuɱ nijjhāpetuɱ pekkhetuɱ pasādetuɱ, adhikaraṇasamuppādavūpasamakusalo [page 072] hoti, adhikaraṇaɱ jānāti adhikaraṇasamudayaɱ jānāti adhikaraṇanirodhaɱ jānāti, adhikaraṇanirodhagāminīpaṭipadaɱ jānāti. Imehi kho upāli dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannītabboti.

10. 1. 4. 4

Upasampadā suttaɱ

(Sāvatthi)

Katīhi nu kho bhante dhammehi samannāgatena bhikkhunā upasampādetabbanti?

Dasahi kho upāli dhammehi samannāgatena bhikkhunā upasampādetabbaɱ. Katamehi dasahi: idhūpāli bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu, bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā.

[BJT Page 128] pātimokkhaɱ kho panassa vitthārena svāgataɱ hoti suvibhattaɱ suppavattaɱ suvinicchitaɱ suttaso anubyañjanaso, paṭibalo hoti gilānaɱ upaṭṭhātuɱ vā upaṭṭhāpetuɱ vā, paṭibalo hoti anabhiratiɱ vūpakāsetuɱ vā vūpakāsāpetuɱ vā, paṭibalo hoti uppannaɱ kukkuccaɱ dhammato vinodetuɱ, paṭibalo hoti uppannaɱ diṭṭhigataɱ dhammato vivecetuɱ, paṭibalo hoti adhisīle samādapetuɱ, paṭibalo hoti adhicitte samādapetuɱ, paṭibalo hoti adhipaññāya samādapetuɱ. Imehi kho upāli dasahi dhammehi samannāgatena bhikkhunā upasampādetabbanti.
[page 073]

10. 1. 4. 5

Nissaya suttaɱ

(Sāvatthi)

Katihi nu kho bhante dhammehi samannāgatena bhikkhunā nissayo dātabboti?

Dasahi kho upāli dhammehi samannāgatena bhikkhunā nissayo dātabbo. Katamehi dasahi: idhūpāli bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, pātimokkhaɱ kho panassa vitthārena svāgataɱ hoti suvibhattaɱ suppavattaɱ suvinicchitaɱ suttaso anubyañjanaso, paṭibalo hoti gilānaɱ upaṭṭhātuɱ vā upaṭṭhāpetuɱ vā, paṭibalo hoti anabhiratiɱ vūpakāsetuɱ vā vūpakāsāpetuɱ vā, paṭibalo hoti uppannaɱ kukkuccaɱ dhammato vinodetuɱ, paṭibalo hoti uppannaɱ diṭṭhigataɱ dhammato vivecetuɱ, paṭibalo hoti adhisīle samādapetuɱ, paṭibalo hoti adhicitte samādapetuɱ, paṭibalo hoti adhipaññāya samādapetuɱ. Imehi kho upāli dasahi dhammehi samannāgatena bhikkhunā nissayo dātabboti.

[BJT Page 130]

10. 1. 4. 6

Sāmaṇera suttaɱ

(Sāvatthi)

Katīhi nu kho bhante dhammehi samannāgatena bhikkhunā sāmaṇero upaṭṭhāpetabboti?
Dasahi kho upāli dhammehi samannāgatena bhikkhunā sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo. Katamehi dasahi: idhūpāli bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu, bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, pātimokkhaɱ kho panassa vitthārena svāgataɱ hoti suvibhattaɱ suppavattaɱ suvinicchitaɱ suttaso anubyañjanaso, paṭibalo hoti gilānaɱ upaṭṭhātuɱ vā, upaṭṭhāpetuɱ vā, paṭibalo hoti anabhiratiɱ vūpakāsetuɱ vā vūpakāsāpetuɱ vā, paṭibalo hoti uppannaɱ kukkuccaɱ dhammato vinodetuɱ, paṭibalo hoti uppannaɱ diṭṭhagataɱ dhammato vivecetuɱ, paṭibalo hoti adhisīle samādapetuɱ. Paṭibalo hoti adhicitte samādapetuɱ. Paṭibalo hoti adhipaññāya samādapetuɱ. Imehi kho upāli dasahi dhammehi samannāgatena bhikkhunā sāmaṇero upaṭṭhāpetabboti.

10. 1. 4. 7

Saṅghabheda suttaɱ

(Sāvatthi)

Saṅghabhedo saṅghabhedoti bhante vuccati. Kittāvatā nukho bhante saṅgho bhinno hotīti?

Idhūpāli bhikkhu adhammaɱ ''dhammo' ti dipenti, dhammaɱ 'adhammo' ti dīpenti, avinayaɱ 'vinayo'ti [page 074] dīpenti, vinayaɱ avinayo' ti dīpenti, abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena'bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenā'ti dīpenti, bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena 'abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenā'ti dīpenti, anāciṇṇaɱ tathāgatena 'āciṇṇaɱ tathāgatenā'ti dīpenti, āciṇṇaɱ tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenā'ti dīpenti, appaññattaɱ tathāgatena 'paññattaɱ tathāgatenā'ti dīpenti, paññattaɱ tathāgatena, appaññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Te imehi dasahi vatthūhi avakassanti, vavakassanti, āveni kammāni karonti, āveni pātimokkhaɱ uddisanti. Ettāvatā kho upāli saṅgho bhinno hotī ti.

[BJT Page 132]

10. 1. 4. 8

Saṅghasāmaggi suttaɱ

(Sāvatthi)

Saṅghasāmaggi saṅghasāmaggīti bhante vuccati. Kittāvatā nu kho bhante saṅgho samaggo hotī ti:

Idhūpāli bhikkhu adhammaɱ adhammoti dīpenti, dhammaɱ dhammo ti dīpenti, avinayaɱ avinayoti dīpenti. Vinayaɱ vinayoti dīpenti, abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, anāciṇṇaɱ tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti, āciṇṇaɱ tathāgatena āciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti, apaññattaɱ tathāgatena apaññattaɱ tathāgatenā ti dīpenti, paññattaɱ tathāgatena paññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Te imehi dasahi vatthūhi na avakassanti, na vavakassanti, na āvenikammāni karonti, na āvenipātimokkhaɱ uddisanti. Ettāvatā kho upāli saṅgho samaggo hotī ti.

[BJT Page 134]
[page 075]

10. 1. 4. 9

Paṭhamaānanda suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Saṅgha bhedo saṅghabhedoti bhante vuccati, kittāvatā nu kho bhante saṅgho bhinno hotī ti.

Idhānanda bhikkhu adhammaɱ dhammoti dīpenti, dhammaɱ adhammoti dīpenti, avinayaɱ vinayoti dīpenti, vinayaɱ avinayoti dīpenti, abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, anāciṇṇaɱ tathāgatena āciṇṇaɱ tathāgatenā ti dīpenti āciṇṇaɱ, tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenā'ti dīpenti. Appaññattaɱ tathāgatena paññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Paññattaɱ tathāgatena appaññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Te imehi dasahi vatthūhi avakassanti, vavakassanti, āvenikammāni karonti, āveni pātimokkhaɱ uddisanti. Ettāvatā kho ānanda saṅgho bhinno hoti ti.

Samaggaɱ pana bhante saṅghaɱ bhinditvā1 kiɱ so pasavatī ti?
Kappaṭṭhiyaɱ2 ānanda kibbisaɱ pasavatīti.
Kiɱ pana bhante kappaṭṭhiyaɱ kibbisanti?
Kappaɱ ānanda nirayamhi paccatīti.
[page 076]

1. Āpāyiko nerayiko kappaṭṭho saṅghabhedako
Vaggarato adhammaṭṭho yogakkhemā3padhaɱsati
Saṅghaɱ samaggaɱ bhetvāna kappaɱ nirayamhi paccatīti.

1. Bhetvāsīmu
2. Kappaṭṭhikaɱmachasaɱ
3. Yogakkhematosīmu

[BJT Page 136]

10. 1. 4. 10

Dutiyaānanda suttaɱ

(Sāvatthi)

Saṅghasāmaggi saṅghasāmaggīti bhante vuccati. Kittāvatā nu kho bhante saṅgho samaggo hotī ti?

Idhānanda bhikkhu adhammaɱ adhammoti dīpenti. Dhammaɱ dhammoti dīpenti. Avinayaɱ avinayoti dīpenti, vinayaɱ vinayoti dīpenti. Abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenāti dīpenti. Bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenāti dīpenti. Anāciṇṇaɱ tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti. Āciṇṇaɱ tathāgatena āciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti. Apaññattaɱ tathāgatena apaññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Paññattaɱ tathāgatena paññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Te imehi dasahi vatthūhi na avakassanti, na vavakassanti na āvenikakammāni karonti. Na āvenipātimokkhaɱ uddisanti. Ettāvatā kho ānanda saṅgho samaggo hotīti.
Bhinnaɱ pana bhante saṅghaɱ samaggaɱ katvā kiɱ so pasavatī ti?

Brahmaɱ ānanda puññaɱ pasavatīti.
Kiɱ pana bhante brahmaɱ puññanti?
Kappaɱ ānanda saggamhi modatīti.
[page 077]
1. Sukhā saṅghassa sāmaggi samaggānañca anuggaho
Samaggarato dhammaṭṭho yogakkhemā na dhaɱsati
Saṅghaɱ samaggaɱ katvāna kappaɱ saggamhi modatīti.

Upālivaggo catuttho.

Tatruddānaɱ:

Upāliṭṭhapana ubbāho upasampada nissayena ca
Sāmaṇero ca dve bhedā ānandehi pare duveti.

[BJT Page 138]

5. Akkosavaggo

10. 1. 5. 1

Vivāda suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā upāli yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā upāli bhagavantaɱ etadavoca:

''Ko nu kho bhante hetu, ko paccayo yena saṅghe bhaṇḍanakalahaviggahavivādā uppajjanti bhikkhu ca na phāsu viharantī''ti?

Idhūpāli bhikkhu adhammaɱ dhammoti dīpenti, dhammaɱ adhammoti dīpenti, avinayaɱ vinayoti dīpenti, vinayaɱ avinayoti dīpenti, abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, anāciṇṇaɱ tathāgatena āciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti, āciṇṇaɱ tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti, apaññattaɱ tathāgatena paññattaɱ tathāgatenāti [page 078] dīpenti, paññattaɱ tathāgatena apaññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Ayaɱ kho upāli hetu ayaɱ paccayo yena saṅghe bhaṇḍana kalaha viggaha vivādā uppajjanti, bhikkhu ca na phāsu viharantī ti.

[BJT Page 140]

10. 1. 5. 2

Paṭhama vivādamūla suttaɱ

(Sāvatthīnidānaɱ)

Kati nu kho bhante vivādamūlānīti?

Dasa kho upāli vivādamūlāni. Katamāni dasa: idhūpāli bhikkhu adhammaɱ dhammoti dīpenti. Dhammaɱ adhammoti dīpenti. Avinayaɱ vinayoti dīpenti. Vinayaɱ avinayoti dīpenti. Abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenāti dīpenti. Anāciṇṇaɱ tathāgatena āciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti, āciṇṇaɱ tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti. Apaññattaɱ tathāgatena paññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Paññattaɱ tathāgatena apaññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Imāni kho upāli dasa vivādamūlānīti.

10. 1. 5. 3

Dutiya vivādamūla suttaɱ

(Sāvatthīnidānaɱ)

Kati nu kho bhante vivādamūlānīti?

Dasa kho upāli vivāda mūlānī. Katamāni dasa? Idhūpāli bhikkhu anāpattiɱ āpattīti dīpenti. Āpattiɱ anāpattīti dīpenti. Lahukaɱ āpattiɱ garukaɱ āpattīti dīpenti. Garukaɱ āpattiɱ lahukaɱ āpattīti dīpenti. Duṭṭhullaɱ apattiɱ aduṭṭhullā appattīti dīpenti. Aduṭṭhullaɱ āpattiɱ duṭṭhullāpattīti dīpenti. Sāvasesaɱ āpattiɱ anavasesā āpattīti dīpenti. Anavasesaɱ āpattiɱ sāvasesāpattīti dīpenti. Sappaṭikammaɱ [page 079] āpattiɱ appaṭikammā āpattīti dīpenti. Appaṭikammaɱ āpattiɱ sappaṭikammā āpattīti dīpenti. Imāni kho upāli dasa vivādamūlānīti:

[BJT Page 142]

10. 1. 5. 4

Kusinārā suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā kusinārāyaɱ viharati baliharaṇe vanasaṇḍe. Tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Codakena bhikkhave bhikkhunā paraɱ codetukāmena pañca dhamme ajjhattaɱ paccavekkhitvā pañca dhamme ajjhattaɱ upaṭṭhapetvā paro codetabbo katame pañca dhammā ajjhattaɱ paccavekkhitabbā:

Codakena bhikkhave bhikkhunā paraɱ codetukāmena evaɱ paccavekkhitabbaɱ: parisuddhakāyasamācāro nu khomahi, parisuddhenamhi kāyasamācārena samannāgato acchiddena appaṭimaɱsena. Saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no ti. No ce bhikkhu parisuddhakāyasamācāro hoti parisuddhena kāyasamācārena samannāgato acchiddena appaṭimaɱsena, tassa bhavanti cattāro ''iṅgha tāva āyasmā kāyikaɱ sikkhassū''ti itissa bhavanti vattāro.

Puna ca paraɱ bhikkhave codakena bhikkhunā paraɱ codetukāmena evaɱ paccavekkhitabbaɱ: ''parisuddhavacīsamācāro nu khomahi'' parisuddhenamhi vacīsamācārena samannāgato acchiddena appaṭimaɱsena saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu noti no ce bhikkhave bhikkhu parisuddha vacīsamācāro hoti, parisuddhena vacīsamācārena samannāgato acchiddena appaṭimaɱsena, tassa bhavanti cattāro, ''iṅgha tāva āyasmā vācasikaɱ sikkhassū''ti. Itissa bhavanti vattāro.
[page 080]

Puna ca paraɱ bhikkhave codakena bhikkhunā paraɱ codetukāmena evaɱ paccavekkhitabbaɱ: ''mettaɱ nu kho me cittaɱ paccupaṭṭhitaɱ sabrahmacārīsu anāghātaɱ, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no''ti. No ce bhikkhave bhikkhuno mettaɱ cittaɱ paccupaṭṭhitaɱ hoti sabrahmacārīsu anāghātaɱ, tassa bhavanti cattāro, ''iṅgha tāva āyasmā sabrahmacārīsu mettaɱ cittaɱ paccupaṭṭhapehī''ti. Itissa bhavanti vattāro.

[BJT Page 144]
Puna ca paraɱ bhikkhave codakena bhikkhunā paraɱ codetukāmena evaɱ paccavekkhitabbaɱ: ''bahussuto nu khomhi sutadharo sutasannīcayo ye te dhammā ādikalyāṇā, majjhe kalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti. Tathārūpā me dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhuno''ti. No ce bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhe kalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā. Tassa bhavanti cattāro: ''iṅgha tāva āyasmā āgamaɱ pariyāpuṇassū''ti. Itissa bhavanti vattāro,

Puna ca paraɱ bhikkhave codakena bhikkhunā paraɱ codetukāmena evaɱ paccavekkhitabbaɱ. ''Ubhayāni nu kho me pātimokkhāni vitthārena svāgatāni honti, suvibhattāni suppavattīni suvinicchitāni suttaso anubyañjanaso. Saɱvijjati nu kho me eso dhammo. Udāhu no''ti. No ce bhikkhave bhikkhuno ubhayāni pātimokkhāni [page 081] vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppavattīni suvinicchitāni suttaso anubyañjanaso. Idaɱ panāyasmā ''kattha vuttaɱ bhagavatā''ti iti puṭṭho na sampāyati, tassa bhavanti cattāro: ''iṅgha tāva āyasmā vinayaɱ sikkhassū''ti itissa bhavanti vattāro. Ime pañca dhammā ajjhattaɱ paccavekkhitabbā.

Katame pañcadhammā ajjhattaɱ upaṭṭhapetabbā: kālena vakkhāmi no akālena, bhūtena vakkhāmi no abhūtena, saṇhena vakkhāmi no pharusena, atthasaɱhitena vakkhāmi no anatthasaɱhitena. Mettacitto vakkhāmi no dosantaroti. Ime pañca dhammā ajjhattaɱ upaṭṭhapetabbā.

Codakena bhikkhave bhikkhunā ime pañca dhamme ajjhattaɱ paccavekkhitvā, ime pañca dhamme ajjhattaɱ upaṭṭhapetvā paro codetabboti.

[BJT Page 146]

10. 1. 5. 5
Rājantepurappavesana suttaɱ
(Sāvatthi)

Dasa ime bhikkhave ādīnavā rājantepurappavesane. Katame dasa:

1. Idha bhikkhave rājā mahesiyā saddhiɱ nisinno hoti, tatra bhikkhu pavisati, mahesī vā bhikkhuɱ disvā sitaɱ pātu karoti, bhikkhu vā mahesiɱ disvā sitaɱ pātu karoti. Tattha rañño evaɱ hoti: ''addhā imesaɱ kataɱ vā karissanti vā''ti. Ayaɱ bhikkhave paṭhamo ādīnavo rājantepurappavesane.

2. Puna ca paraɱ bhikkhave rājā bahukicco bahukaraṇīyo aññataraɱ itthiɱ gantvā na sarati, sā tena gabbhaɱ gaṇhāti, tattha rañño evaɱ hoti: '' na kho idha [page 082] añño koci pavisati. Aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kammanti. Ayaɱ bhikkhave dutiyo ādīnavo rājante purappavesane.

3. Puna ca paraɱ bhikkhave rañño antepure aññataraɱ ratanaɱ nassati tattha rañño evaɱ hoti: ''na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kammanti''. Ayaɱ bhikkhave tatiyo ādīnavo rājantepurappavesane.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave rañño antepure abbhantarā guyhavantā bahiddhā sambhedaɱ gacchanti. Tattha rañño evaɱ hoti: ''na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kammanti. Ayaɱ bhikkhave catuttho ādīnavo rājantepurappavesane.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave rañño antepure pitā vā puttaɱ pattheti, putto, vā, pitaraɱ, pattheti, tesaɱ evaɱ hoti: ''na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kammanti, ayaɱ bhikkhave pañcamo ādīnavo rājantepurappavesane.

6. Puna ca paraɱ bhikkhave rājā nīcaṭṭhānīyaɱ ucce ṭhāne ṭhapeti. Yesaɱ taɱ amanāpaɱ tesaɱ evaɱ hoti: ''rājā kho pabbajitena saɱsaṭṭho, siyānu kho pabbajitassa kammanti. '' Ayaɱ bhikkhave chaṭṭho ādīnavo rājantepurappavesane.

[BJT Page:148]
7.
Puna ca paraɱ bhikkhave rājā uccaṭṭhānīyaɱ nīce ṭhāne ṭhapeti yesaɱ taɱ amanāpaɱ tesaɱ evaɱ hoti: ''rājā kho pabbajitena saɱsaṭṭho, siyā nu kho pabbajitassa kammanti''. Ayaɱ kho bhikkhave sattamo ādīnavo rājantepurappavesane.

8. Puna ca paraɱ bhikkhave rājā akāle senaɱ uyyojeti, yesaɱ taɱ amanāpaɱ, tesaɱ evaɱ hoti: ''rājā kho pabbajitena saɱsaṭṭho, siyā nu kho pabbajitassa kammanti. '' Ayaɱ bhikkhave aṭṭhamo ādīnavo rājantepurappavesane.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave rājā kāle senaɱ uyyojetvā antarāmaggato nivattāpeti, yesaɱ taɱ amanāpaɱ tesaɱ [page 083] evaɱ hoti. ''Rājā kho pabbajitena saɱsaṭṭho, siyā nu kho pabbajitassa kammanti. '' Ayaɱ bhikkhave navamo ādīnavo. Rājantepurappavesane.

10. Puna ca paraɱ bhikkhave rañño antepuraɱ hatthisammaddaɱ assasammaddaɱ rathasammaddaɱ1 rajanīyāni rūpa sadda gandharasaphoṭṭhabbāni yāni na pabbajita sāruppāni. Ayaɱ bhikkhave dasamo ādīnavo rājantepurappavesane.

Ime kho bhikkhave dasa ādinavā rājantepurappavesaneti.

10. 1. 5. 6

Sakya suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiɱ nigrodhārāme atha kho sambahulā sakkyā2 upāsakā tadahuposathe yena bhagavā tenupasaṅkamiɱsu, upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinne kho sakye upāsake bhagavā etadavoca: ''api nu kho tumhe sakyā aṭṭhaṅgasamannāgataɱ uposathaɱ upavasathā''ti?
''Appekadā mayaɱ bhante aṭṭhaṅgasamannāgataɱ uposathaɱ upavasāma, appekadā na upavasāmā''ti. Tesaɱ vo sakyā alābhā tesaɱ dulladdhaɱ ye tumhe evaɱ sokasabhaye jīvite maraṇasabhaye jīvite appekadā aṭṭhaṅgasamannāgataɱ uposathaɱ upavasatha, appekadā na upavasatha, taɱ kiɱ maññatha sakyā, idha puriso yena kenaci kammaṭṭhānena anāpajja3 akusalaɱ divasaɱ aḍḍhakahāpaṇe nibbiseyya, [page 084] dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante,

1. Hatthisammadaɱ, assasammadaɱ, rathasammadaɱ, sīmu 2. Sakkyā, machasaɱ
3. Anāpapajajaɱ, sīmu.

[BJT Page 150]

Taɱ kiɱ maññatha sakyā, idha puriso yena kenaci kammaṭṭhānena anāpajja akusalaɱ divasaɱ kahāpaṇaɱ nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante,

Taɱ kiɱ maññatha sakkā, idha puriso yena kenaci kammaṭṭhānena anāpajja akusalaɱ divasaɱ dve kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, tayo kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyati? Evaɱ bhante, cattāro kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante. Pañca kahāpaṇe nibbiseyya,
Dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, cha kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyati? Evaɱ bhante, satta kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, aṭṭha kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, nava kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, dasa kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, vīsati kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, tiɱsa kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante. Cattārīsaɱ kahāpaṇe nibbiseyya, paññāsaɱ kahāpaṇe nibbiseyya, ''dakkho puriso uṭṭhānasampanno''ti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante,

Taɱ kimmaññatha sakkyā, apinu so puriso divase divase kahāpaṇasataɱ kahāpaṇasahassaɱ nibbisamāno laddhaɱ laddhaɱ nikkhipanto vassasatāyuko vassasatajīvī mahantaɱ bhogakkhandhaɱ adhigaccheyyāti? Evaɱ bhante,

Taɱ kiɱ maññatha sakyā, api nu so puriso bhogahetu bhoganidānaɱ bhogādhikaraṇaɱ ekaɱ vā rattiɱ ekaɱ vā divasaɱ upaḍḍhaɱ vā rattiɱ upaḍḍhaɱ vā divasaɱ ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyyāti? No hetaɱ bhante,

Taɱ kissa hetu?

Kāmā hi bhante aniccā tucchā musā mosa dhammāti.

Idha kho pana vo sakkyā mama sāvako dasa vassāni appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni [page 085] satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, tiṭṭhantu sakyā dasa vassāni.

[BJT Page 152]
. Idha mama sāvako nava vassāni appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satamapi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, idha mama sāvako aṭṭha vassāni appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno,
Satta vassāni appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno
Satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno,
Cha vassāni appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekanta sukha paṭisaɱvedī vihareyya: so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, pañca vassāni appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekanta sukha paṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, cattāri vassāni appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, tīṇi vassāni appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, dve vassāni appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekanta sukha paṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, ekaɱ vassaɱ appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukha paṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni satampi vassasahassāni ekanta sukha paṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno:

Tiṭṭhatu sakyā ekaɱ vassaɱ. Idha pana sāvako dasa māse appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasata sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvidī vihereyya so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Tiṭṭhantu sakyā dasa māsā idha mama sāvako nava māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanto,

Aṭṭha māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā
Paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampivassasatāni
Ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī
Vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Satta māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā
Paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampi vassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Cha māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantapaṭisaɱvedī
Vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Pañca māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā
Paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Cattāro māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampivassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Tayo māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampivassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Dve māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā
Paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampivassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Ekaɱ māsaɱ appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā
Paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampivassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Addhamāsaɱ appamatto ātāpi pahitattoviharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampivassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Tiṭṭhatu sakyā addhamāso idha mama sāvako dasa rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Tiṭṭhatu sakkyā dasa rattindivā. Idha mama sāvako nava rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Aṭṭha rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā apaṇṇakaɱ
Anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Satta rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno. Satampi
Vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
[page 086]
Cha rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Pañca rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Cattāro rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Tayo rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Dvo rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Ekaɱ rattindivaɱ appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya,

[BJT Page 154]

So ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Tesaɱ vo sakyā alābhā, tesaɱ dulladdhaɱ, ye tumhe evaɱ sokasabhaye jīvite maraṇasabhaye jīvite appekadā aṭṭhaṅgasamannāgataɱ uposathaɱ upavasatha, appekadā na upavasathāti.

Ete mayaɱ bhante ajjatagge aṭṭhaṅgasamannāgataɱ uposathaɱ upavasissāmāti.

10. 1. 5. 7

Mahāli suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā vesāliyaɱ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaɱ atha kho mahāli licchavī yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho mahāli licchavi bhagavantaɱ etadavoca:

''Ko nu kho bhante hetu, ko paccayo, pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyāti?''

Lobho kho mahāli hetu, lobho paccayo pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyā. Doso kho mahāli hetu, doso paccayo, pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyā, moho kho mahāli hetu, moho paccayo pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyā, ayoniso manasikāro. Kho mahāli hetu, ayoniso manasikāro [page 087] paccayo pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyā, micchā paṇihitaɱ kho mahāli cittaɱ hetu, micchā paṇihitaɱ cittaɱ paccayo pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, ayaɱ kho mahāli hetu, ayaɱ paccayo pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyā ti.

[BJT Page 156]

Ko pana bhante hetu, ko paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyāti?

Alobho kho mahāli hetu, alobho paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā, adoso kho mahāli hetu, adoso paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā. Amoho kho mahāli hetu, amoho paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā. Yoniso manasikāro kho mahāli hetu, yoniso manasikāro paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā. Sammāpaṇihitaɱ kho mahāli cittaɱ hetu, sammāpaṇihitaɱ cittaɱ paccayo, kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā. Ayaɱ kho mahāli hetu ayaɱ paccayo, kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā.

Ime ca kho mahāli dasa dhammā loke na saɱvijjeyyuɱ, nayidaɱ paññāyetha adhammacariyā visamacariyāti vā, dhammacariyā samacariyāti vā, yasmā ca kho mahāli ime dasa dhammā loke saɱvijjanti, tasmā paññāyati adhammacariyā visamacariyāti vā dhammacariyā samacariyāti vāti.

10. 1. 5. 8

Dasadhamma suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Dasa ime bhikkhave dhammā pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhītabbā. Katame dasa:

1. ''Vevaṇṇiyamhi ajjhupagato''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ,

2. ''Parapaṭibaddhā me jīvikā''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.
[page 088]
3. ''Añño me ākappo karaṇīyo''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.
[BJT Page 158]

4. ''Kaccinu kho me attā sīlato na upavadatī''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.

5. ''Kaccinu kho maɱ anuvicca viññū sabrahmacārī sīlato na upavadantī''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.

6. '' Sabbehi me piyehi manāpehi nānā bhāvo vinābhāvoti'' pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.

7. ''Kammassakomhi kammadāyādo kammayoni kammabandhu kammapaṭisaraṇo yaɱ kammaɱ karissāmi kalyāṇaɱ vā pāpakaɱ vā tassa dāyādo bhavissāmīti'' pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.

8. ''Kathaɱ bhūtassa me rattindivā vītipatantī''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.
9. ''Kaccinu khohaɱ suññāgāre abhiramāmī''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.
10. ''Atthinu kho me uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassana viseso adhigato sohaɱ pacchime kāle sabrahmacārīhi puṭṭho na maṅkubhavissāmī''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.

Ime kho bhikkhave dasa dhammā pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbā ti.

10. 1. 5. 9

Sarīraṭṭhadhamma suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa ime bhikkhave dhammā sarīraṭṭhā, katame dasa: sītaɱ, uṇhaɱ, jighacchā, pipāsā, uccāro, passāvo, kāyasaɱvaro, vacīsaɱvaro, ājīvasaɱvaro, ponobhaviko1 bhavasaṅkhāro. Ime kho bhikkhave dasa dhammā sarīraṭṭhā ti.

1. Ponobbhaviko, machasaɱ

[BJT Page 160]

10. 1. 5. 10

Bhaṇḍana suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme, tena kho pana samayena [page 089] sambahulā bhikkhu pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā upaṭṭhānasālāyaɱ sannisinnā sannipatitā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaɱ mukhasattīhi vitudantā viharanti.

Atha kho bhagavā sāyanhasamayaɱ paṭisallānā vuṭṭhito yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhu āmantesi. ''Kāyanuttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarā kathā vippakatā''ti?

''Idha mayaɱ bhante pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā upaṭṭhāna sālāyaɱ sannisinnā sannipatitā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaɱ mukhasattīhi vitudantā viharāmā''ti.

''Na kho pana idaɱ bhikkhave tumhākaɱ patirūpaɱ kulaputtānaɱ saddhā agārasmā anagāriyaɱ pabbajitānaɱ yaɱ tumhe bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā, aññamaññaɱ mukhasantīhi vitudantā vihareyyātha''

Dasa ime bhikkhave dhammā sārāṇiyā1 piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattanti. Katame dasa:

1. Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati, ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Yampi bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati, ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

1. Sārāṇīyā (machasaɱ)

[BJT Page 162]

2. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevala paripuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā [page 090] paricitā, manasānupekkhitā, diṭṭhiyā suppaṭividdhā. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

3. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko. Yampi bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato, khamo padakkhiṇāhī anusāsaniɱ yampi bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato, khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniɱ, ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiṅkaraṇīyāni tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ. Yampi bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiṅkaraṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ. Yampi bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiɱ karaṇīyāni tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ ayampi dhammo sārāṇiyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

6. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo, yampi bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo. Ayampi dhammo sārāṇīyo, piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

[BJT Page 164]

7. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Yampi bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ [page 091] pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati:

8. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītaracīvarapiṇḍapāta senāsana gilānapaccaya bhesajjaparikkhārena. Yampi bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītara cīvarapiṇḍapātasenāsana gilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā. Yampi bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati:

10. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato' ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. Yampi bhikkhave bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

Ime kho bhikkhave dasadhammā sārāṇīyā piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya ekībhāvāya saɱvattantī'ti.

Akkosavaggo pañcamo.

Tatruddānaɱ:
[page 092]

Vivādā dve ca mūlāni kusinārā pavesane,
Sakkā mahāli dhammā ca sarīraṭṭhā ca bhaṇḍanāti.

Paṭhamo paṇṇāsako samatto.

[BJT Page 166]

2. Dutiyo paṇṇāsako

1. Sacittavaggo

10. 2. 1. 1.

Sacitta suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca.

No ce1 kho bhikkhave bhikkhu paracittapariyāya kusalo hoti, atha 'sacittapariyāya kusalo bhavissā2mī'ti evaɱ hi vo bhikkhave sikkhitabbaɱ.

Kathañca bhikkhave bhikkhu sacittapariyāya kusalo hoti: seyyathāpi bhikkhave itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaɱ mukhanimittaɱ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā, pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo ''lābhā vata me paripuṇṇaɱ vata me''ti. Evameva kho bhikkhave bhikkhuno paccavekkhaṇā bahūkārā hoti kusalesu dhammesu. Abhijjhālū [page 093] nu kho bahulaɱ viharāmi, anabhijjhālū nu kho bahulaɱ viharāmi, vyāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, avyāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaɱ viharāmi, vigatathīnamiddho nu kho bahulaɱ viharāmi, uddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, kodhano nu kho bahulaɱ viharāmi. Akkodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, saṅkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, asaṅkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, kusīto nu kho bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo nu kho bahulaɱ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaɱ viharāmi, samāhito nu kho bahulaɱ viharāmī ti.

1. No ca, sīmu
2. Bhavisasāmāti syā

[BJT Page 168]

Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''abhijjhālū bahulaɱ viharāmi, byāpannacitto bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito bahulaɱ viharāmi, uddhato bahulaɱ viharāmi. Vicikiccho bahulaɱ viharāmi, kodhano bahulaɱ viharāmi. Saɱkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, kusīto bahulaɱ viharāmi, asamāhito bahulaɱ viharāmī''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā tesaɱ yeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ. Seyyathāpi bhikkhave ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya, evameva, kho tena bhikkhunā tesaɱ yeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.
[page 094]

Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''anabhijjhālū bahulaɱ viharāmi, avyāpannacitto bahulaɱ viharāmi, vigatathīnamiddho bahulaɱ viharāmi, anuddhato bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho bahulaɱ viharāmi, akkodhano bahulaɱ viharāmi, asaṅkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo bahulaɱ viharāmi. Samāhito bahulaɱ viharāmī ti. Tena bhikkhave bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariɱ āsavānaɱ khayāya yogo karaṇīyo ti.

10. 2. 1. 2

Sāriputta suttaɱ

(Sāvatthi)

Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi ''āvuso bhikkhavo''ti. ''Āvuso''ti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca:

No ce āvuso bhikkhu paracittapariyāya kusalo hoti, atha sacittapariyāya kusalo bhavissāmī''ti. Evaɱ hi vo āvuso sikkhitabbaɱ.

[BJT Page 170]

Kathañca āvuso bhikkhu sacittapariyāya kusalo hoti, seyyathāpi āvuso itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanaka jātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapante sakaɱ mukhanimintaɱ paccavekkhamāno, sace tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tenevattamano hoti, paripuṇṇo saṅkappo, ''lābhā vata me parisuddhaɱ vata me''ti. Evameva kho āvuso bhikkhuno paccavekkhanā bahūkārā hoti kusalesu dhammesu: ''abhijjhālū nu kho [page 095] bahulaɱ viharāmi, anabhijjhālū nu kho bahulaɱ viharāmi, byāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, abyāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaɱ viharāmi, vigatathīnamiddho nu kho bahulaɱ viharāmi, uddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, kodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, akkodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, saṅkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, asaɱkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, kusīto nu kho bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo nu kho bahulaɱ viharāmi, samāhito nu kho bahulaɱ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaɱ viharāmī''ti.

Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: abhijjhālū bahulaɱ viharāmi,
, Byāpannacitto bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito bahulaɱ viharāmi, uddhato bahulaɱ viharāmi, vicikiccho bahulaɱ viharāmi, kodhano bahulaɱ viharāmi, saṅkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, kusīto bahulaɱ viharāmi, asamāhito bahulaɱ viharāmī''ti. Tenāvuso bhikkhunā tesaɱyeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhica appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ. Seyyathāpi āvuso ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya, eva meva kho āvuso tena bhikkhunā tesaɱyeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''anabhijjhālū bahulaɱ viharāmi, avyāpannacitto bahulaɱ viharāmi, vigatathīnamiddho bahulaɱ viharāmi, anuddhato bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho bahulaɱ viharāmi, akkodhano bahulaɱ viharāmi, asaṅkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo bahulaɱ viharāmi. Samāhito bahulaɱ viharāmī''ti. Tenāvuso bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariɱ āsavānaɱ khayāya yogo karaṇīyo''ti.
[page 096]
[BJT Page 172]

10. 2. 1. 3

Ṭhiti suttaɱ

(Sāvatthi)

Ṭhitimpāhaɱ1 bhikkhave na vaṇṇayāmi kusalesu dhammesu pageva parihāniɱ, vuddhiɱ ca kho ahaɱ bhikkhave vaṇṇayāmi kusalesu dhammesu no ṭhitiɱ no hāniɱ.

Kathañca bhikkhave hāni hoti kusalesu dhammesu, no ṭhiti no vuddhi. Idha bhikkhave bhikkhu yattako hoti saddhāya sīlena sutena cāgena paññāya paṭibhānena. Tassa te dhammā neva tiṭṭhanti, no vaḍḍhanti. Hānimetaɱ bhikkhave vadāmi, kusalesu dhammesu. No ṭhiti, no vuddhi.

Kathañca bhikkhave ṭhiti hoti kusalesu dhammesu, no hāni no vuddhi. Idha bhikkhave bhikkhu yattako hoti saddhāya sīlena sutena cāgena paññāya paṭibhānena. Tassa te dhammā neva hāyanti, no vaḍḍhanti. Ṭhitimetaɱ bhikkhave vadāmi, kusalesu dhammesu. No hāniɱ no vuddhiɱ. Evaɱ kho bhikkhave ṭhiti hoti kusalesu dhammesu no vuddhi no hāni.

Kathañca bhikkhave vuddhi hoti kusalesu dhammesu, no ṭhiti, no hāni, idha bhikkhave bhikkhu yattako hoti saddhāya sīlena sutena cāgena paññāya paṭibhānena. Tassa te dhammā neva tiṭṭhanti no hāyanti, vuddhimetaɱ bhikkhave vadāmi, kusalesu dhammesu. No ṭhitiɱ no hāniɱ, evaɱ kho bhikkhave vuddhi hoti kusalesu dhammesu no ṭhiti, no hāni.

No ce bhikkhave bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha sacittapariyāyakusalo bhavissāmī''ti, evaɱ hi vo bhikkhave sikkhitabbaɱ

1. Ṭhitimpahaɱ, sīmu.

[BJT Page 174]

Kathañca bhikkhave bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti, [page 097] seyyathāpi bhikkhave itthī vā puriso vā daharo vā yuvā maṇḍanajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaɱ mukhanimittaɱ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati, no ce tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo ''lābhā vata me parisuddhaɱ vata me''ti.

Evameva kho bhikkhave bhikkhuno paccavekkhanā bahukārā hoti kusalesu dhammesu ''abhijjhālū nu kho bahulaɱ viharāmi anabhijjhālū nu kho bahulaɱ viharāmi' byāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, abyāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaɱ viharāmi, vigata thīnamiddho nu kho bahulaɱ viharāmi, uddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, kodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, akkodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, asaɱkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, kusīto nu kho bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo nu kho bahulaɱ viharāmi, samāhito nu kho bahulaɱ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaɱ viharāmī''ti.

Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: abhijjhālū bahulaɱ viharāmi, byāpannacitto bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito bahulaɱ viharāmi, uddhato bahulaɱ viharāmi, vicikiccho bahulaɱ viharāmi, kodhano bahulaɱ viharāmi, saɱkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, kusīto bahulaɱ viharāmi, asamāhito bahulaɱ viharāmī''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā tesaɱyeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ [page 098] pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

[BJT Page 176]
Seyyathāpi bhikkhave ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca, ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya. Evameva kho bhikkhave tena bhikkhunā tesaɱyeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivāni ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: 'anabhijjhālū bahulaɱ viharāmi, abyāpannacitto bahulaɱ viharāmi, vigatathīnamiddho bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho bahulaɱ viharāmi, akkodhano bahulaɱ viharāmi, asaɱkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo bahulaɱ viharāmi, samāhito bahulaɱ viharāmī''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariɱ āsavānaɱ khayāya yogo karaṇīyo ti.

10. 2. 1. 4

Samatha suttaɱ

(Sāvatthi)

No ce bhikkhave bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha ''sacittapariyāyakusalo bhavissāmī''ti evaɱ hi vo bhikkhave sikkhitabbaɱ.

Kathañca bhikkhave bhikkhu sacittapariyāya kusalo hoti, seyyathāpi bhikkhave itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaɱ mukhanimittaɱ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahāṇāya vāyamati, no ce tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tenevattamano [page 099] hoti paripuṇṇasaṅkappo ''lābhā vata me parisuddhaɱ vata me''ti. Evameva kho bhikkhave bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā hoti kusalesu dhammesu. ''Lābhī nu khomhi ajjhattaɱ cetosamathassa, na nu khomhi lābhī ajjhattaɱ cetosamathassa, lābhī nu khomhi adhipaññādhammavipassanāya. Na nu khomhi lābhī adhipaññādhammavipassanāyā''ti.

[BJT Page 178]
Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''lābhīmhi ajjhattaɱ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāyā''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā ajjhattaɱ cetosamathe patiṭṭhāya adhipaññā dhammavipassanāya yogo karaṇīyo so aparena samayena lābhiceva hoti ajjhattaɱ cetosamathassa lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya.
Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''lābhīmhi adhipaññādhammavipassanāya na lābhī ajjhattaɱ cetosamatassā''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā adhipaññādhammavipassanāya patiṭṭhāya ajjhattaɱ cetosamathe yogo karaṇīyo. So aparena samayena lābhī ceva hoti adhipaññādhammavipassanāya lābhī ca ajjhattaɱ cetosamathassa.

Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''na lābhī ajjhattaɱ cetosamathassa na lābhī adhipaññādhammavipassanāyā''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā tesaɱyeva kusalānaɱ dhammānaɱ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivāni ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

Seyyathāpi bhikkhave ādittacelo vā ādittasīso vā tasse va celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya, evameva kho bhikkhave tena bhikkhunā tesaɱyeva kusalānaɱ dhammānaɱ, paṭilābhāya adhimatto chando ca [page 100] vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivāni ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ so aparena samayena lābhīceva hoti ajjhattaɱ cetosamathassa lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya.

Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''lābhimhi ajjhattaɱ cetosamathassa, lābhī adhipaññādhammavipassanāyā''ti tena bhikkhave bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariɱ āsavānaɱ khayāya yogo karaṇīyo.

[BJT Page 180]

Cīvarampahaɱ bhikkhave, duvidhena vadāmi. Sevitabbampi asevitabbampi. Piṇḍapātampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi. Sevitabbampi asevitabbampi. Senāsanampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi. Sevitabbampi asevitabbampi. Gāmanigamampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampi. Janapadapadesampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampi. Puggalampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampi.

''Cīvarampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi''ti iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ. Tattha yaɱ jaññā cīvaraɱ ''idaɱ kho me cīvaraɱ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti. Kusalā dhammā parihāyantī''ti. Evarūpaɱ cīvaraɱ na sevitabbaɱ, tattha yaɱ jaññā cīvaraɱ idaɱ kho me cīvaraɱ sevato akusalā, dhammā parihāyanti. Kusalā dhammā abhivaḍḍhanti''ti. Eva rūpaɱ cīvaraɱ sevitabbaɱ, cīvarampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampi iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

''Piṇḍapātampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampi''ti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: tattha yaɱ jaññā piṇḍapātaɱ imaɱ kho me piṇḍapātaɱ seveto akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā [page 101] dhammā parihāyanti, evarūpo piṇḍapāto na sevitabbo. Tattha yaɱ jaññā piṇḍapātaɱ imaɱ kho me piṇḍapātaɱ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī ti. Evarūpo piṇḍapāto sevitabbo. Piṇḍapātampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampī'ti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

Senāsanampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti. Iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: tattha yaɱ jaññā senāsanaɱ idaɱ kho me senāsanaɱ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī''ti. Evarūpaɱ senāsanaɱ na sevitabbaɱ. Tattha yaɱ jaññā senāsanaɱ idaɱ kho me senāsanaɱ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī ti. Evarūpaɱ senāsanaɱ sevitabbaɱ. Senāsanampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampī ti. Iti yaɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

[BJT Page 182]

''Gāmanigamampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbaɱ asevitabbampīti'' iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: ''tattha yaɱ jaññā gāmanigamaɱ idaɱ kho me gāmanigamaɱ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti, evarūpo gāmanigamo na sevitabbo, tattha yaɱ jaññā gāmanigamaɱ imaɱ kho me gāmanigamaɱ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantīti. Evarūpo gāmanigamo sevitabbo. Gāmanigamampāhaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti, iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

''Janapadapadesampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti'' iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: tattha yaɱ jaññā janapada padesaɱ imaɱ kho me janapadapadesaɱ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, [page 102] kusalā dhammā parihāyantīti. Evarūpo janapada padeso na sevitabbo. Tattha yaɱ jaññā janapadapadesaɱ imaɱ kho me janapadapadesaɱ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantīti. Evarūpo janapadapadeso sevitabbo. Janapadapadesampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

''Puggalampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti'' iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: tattha yaɱ jaññā puggalaɱ imaɱ kho me puggalaɱ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantīti. Evarūpo puggalo na sevitabbo. Tattha yaɱ jaññā puggalaɱ imaɱ kho me puggalaɱ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantīti. Evarūpo puggalo sevitabbo. Puggalampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttanti.

[BJT Page 184]

10. 2. 1. 5

Parihāna suttaɱ

(Sāvatthi)

Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi āvuso bhikkhavoti, āvusoti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca:
Parihānadhammo puggalo parihānadhammo puggaloti āvuso vuccati kittāvatā nu kho āvuso parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā, kittāvatā ca pana aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatāti?

Dūratopi kho mayaɱ āvuso āgaccheyyāma āyasmato sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthamaññātuɱ, sādhuvatāyasmantaɱ yeva sāriputtaɱ paṭibhātu, etassa bhāsitassa [page 103] attho. Āyasmato sāriputtassa sutvā bhikkhu dhāressantīti.

Tenahāvuso suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evamāvusoti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca:

Kittāvatā nu kho āvuso parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā: idhāvuso bhikkhu assutañceva dhammaɱ na suṇāti, sutā cassa dhammā sammohaɱ gacchanti. Ye cassa dhammā pubbe cetaso samphuṭṭhapubbā, te ca na samudācaranti. Aviññātañca na vijānāti. Ettāvatā kho āvuso parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.

Kittāvatā ca panāvuso aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā: idhāvuso
Bhikkhu assutañceva dhammaɱ suṇāti, sutā cassa dhammā na sammohaɱ gacchanti. Ye cassa dhammā pubbe cetaso sameṭṭhapubbā, te ca samudācaranti, aviññātañca vijānāti ettāvatā kho āvuso aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.

[BJT Page 186]

No ce āvuso bhikkhu paracittapariyāya kusalo hoti, atha sacittapariyāya kusalo bhavissāmī ti evaɱ hi vo āvuso sikkhitabbaɱ.

Kathañcāvuso bhikkhu sacittapariyāya kusalo hoti: seyyathāpi āvuso itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanaka jātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte, acche vā udapatte sakaɱ mukhanimittaɱ paccacavekkhamāno sace tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tassa rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tenevattamano hoti [page 104] paripuṇṇasaɱkappo, lābhā vata me, parisuddhaɱ vata meti. Evameva kho āvuso bhikkhuno paccavekkhanā bahukārā hoti kusalesu dhammesu.

Anabhijjhālū nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no abyāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Vigatathīnamiddho bahulaɱ viharāmi. Saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Anuddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Akkodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Asaɱkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Lābhī nu khomhi ajjhattaɱ dhammapāmujjassa, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Lābhī nu khomhi ajjhattaɱ ceto samathassa, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Lābhī nu khomhi adhipaññā dhammavipassanāya, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu noti.

Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno sabbepi me kusale dhamme attani na samanupassati, tenahāvuso bhikkhunā sabbesaññeva imesaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ. Seyyathāpi āvuso ādittacelo vā ādittasiso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya, evameva kho āvuso tena bhikkhunā sabbesaññeva imesaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

[BJT Page 188]

Sace panāvuso bhikkhu paccavekkhamāno ekacce kusale dhamme attani samanupassati, ekacce kusale dhamme [page 105] attani na samanupassati, tenāvuso bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati, tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati, tesaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

Seyyathāpi āvuso ādittacelo vā ādittasīso vā tasse va celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya, evameva kho āvuso tena bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati, tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya ye kusale dhamme attani na samanupassati, tesaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivāni ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

Sace panāvuso bhikkhu paccavekkhamāno sabbe pi me kusale dhamme attani samanupassati, tenāvuso bhikkhunā sabbesuyeva imesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariɱ āsavānaɱ khayāya yogo karaṇīyoti.

10. 2. 1. 6

Paṭhamasaññā suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa imā bhikkhave saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā amatogadhā amatapariyosānā katamā dasa:

Asubhasaññā, maraṇasaññā, āhārepaṭikkūlasaññā, sabbaloke anabhiratasaññā, aniccasaññā, anicce dukkhasaññā, dukkhe anattasaññā, pahānasaññā, virāgasaññā, nirodhasaññā. Imā kho bhikkhave dasasaññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā amatogadhā amatapariyosānāti.
[page 106]
[BJT Page 190]

10. 2. 1. 7

Dutiya saññā suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa imā bhikkhave saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā amatogadhā amatapariyosānā katamā dasa:

Aniccasaññā anattasaññā maraṇasaññā āhāre paṭikkūlasaññā sabbaloke anabhiratasaññā aṭṭhikasaññā, pulavakasaññā vinīlakasaññā vicchiddakasaññā uddhumātakasaññā.

Imā kho bhikkhave dasa saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā amatogadhā amatapariyosānāti.

10. 2. 1. 8

Mūlaka suttaɱ

(Sāvatthi)

Sace bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evaɱ puccheyyuɱ: ''kimmūlakā āvuso sabbe dhammā, kiɱ sambhavā sabbe dhammā, kiɱsamudayā sabbe dhammā kiɱsamosaraṇā sabbe dhammā, kiɱpamukhā sabbe dhammā, kimādhipateyyā sabbe dhammā, kiɱuttarā sabbe dhammā, kiɱsārā sabbe dhammā, kiɱogadhā sabbeba dhammā, kiɱpariyosānā sabbe dhammāti?'' Evaɱ phuṭṭhā tumhe bhikkhave tesaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ kinti byākareyyāthāti?

Bhagavammūlakā no bhante dhammā, bhagavanenattikā, bhagavaɱpaṭisaraṇā sādhu vata bhante bhagavantaɱ yeva paṭihātu etassa bhāsitassa attho. Bhagavato sutvā bhikkhu dhāressantīti.
Tena hi bhikkhave suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmī ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ bhagavā etadavoca:

[BJT Page 192]

Sace bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evaɱ puccheyyuɱ: kimmūlakā āvuso sabbe dhammā, kiɱsambhavā sabbe dhammā. Kiɱsamudayā sabbe dhammā, kiɱsamosaraṇā [page 107] sabbe dhammā, kiɱpamukhā sabbe dhammā, kiɱādhipateyyā sabbe dhammā, kiɱuttarā sabbe dhammā, kiɱsārā sabbe dhammā, kiɱogadhā sabbe dhammā, kiɱpariyosānā sabbe dhammāti. Evaɱ puṭṭhā tumhe bhikkhave tesaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ evaɱ vyākareyyātha:

Chandamūlakā āvuso sabbe dhammā, manasikārasambhavā sabbe dhammā, phassasamudayā sabbe dhammā vedanā samosaraṇa sabbe dhammā, samādhipamukhā sabbe dhammā, satādhipateyyā sabbe dhammā, paññuttarā sabbe dhammā, vimuttisārā sabbe dhammā, amatogadhā sabbe dhammā, nibbāna pariyosānā sabbe dhammāti. Evaɱ puṭṭhā tumhe bhikkhave tesaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ evaɱ vyākareyyāthāti.

10. 2. 1. 9

Pabbajjā suttaɱ

(Sāvatthi)

Tasmātiha bhikkhave evaɱ sikkhitabbaɱ: yathā pabbajjāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Na vuppannā pāpakā akusalā dhammā cittaɱ pariyādāya ṭhassanti. Aniccasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissati anattasaññā paricitañca no cittaɱ bhavissati. Asubhasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissati ādīnavasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Lokassa samañca visamañca ñatvā taɱ saññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Lokassa sambhavañca vibhavañca ñatvā taɱ saññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Lokassa samudayañca atthaṅgamañca ñatvā taɱ saññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Pahānasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Virāgasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Nirodhasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissatīti. [page 108] evaɱ hi vo sikkhitabbaɱ.

[BJT Page 194]

Yato kho bhikkhave bhikkhuno yathā pabbajjāparicitañca cittaɱ hoti. Na vuppannā pāpakā akusalā dhammā cittaɱ pariyādāya tiṭṭhanti. Aniccasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Anattasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Asubhasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Ādīnavasaññāparicitañca cittaɱ hoti. Lokassa samañca visamañca ñatvā taɱ saññāparicitañca cittaɱ hoti. Lokassa sambhavañca vibhavañca ñatvā taɱ saññāparicitañca cittaɱ hoti. Lokassa samudayañca atthaṅgamañca ñatvā taɱ saññā paricitañca cittaɱ hoti. Pahānasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Virāgasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Nirodhasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Tassa dvinnaɱ phalānaɱ aññataraɱ phalaɱ pāṭikaṅkhaɱ diṭṭheva dhamme aññā, sati vā upādisese anāgāmitāti.

10. 2. 1. 10

Girimānanda suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā girimānando ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Āyasmā bhante girimānando ābādhiko hoti dukkhino bāḷhagilāno. Sādhu bhante bhagavā yenāyasmā girimānando tenupasaṅkamatu anukampaɱ upādāyāti.

Sace kho tvaɱ ānanda girimānandassa bhikkhuno upasaṅkamitvā dasasaññā bhāseyyāsi, ṭhānaɱ kho panetaɱ vijjati yaɱ girimānandassa bhikkhuno dasasaññā sutvā so ābādho ṭhānaso paṭippassambheyya.

Katamā dasa:
[page 109]
Aniccasaññā, anattasaññā, asubhasaññā, ādīnavasaññā, pahānasaññā, virāgasaññā, nirodhasaññā, sabbaloke anabhiratasaññā, sabbasaṅkhāresu aniccasaññā, ānāpānasati.
[BJT Page 196]

1. Katamācānanda aniccasaññā:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisaɱcikkhati: ''rūpaɱ aniccaɱ vedanā aniccā saññā aniccā saṅkhārā aniccā viññāṇaɱ aniccanti''. Iti imesu pañcasupādānakkhandhesu aniccānupassī viharati. Ayaɱ vuccatānanda aniccasaññā.

2. Katamācānanda anattasaññā:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisaɱcikkhati: ''cakkhuɱ1 anattā, rūpā2 anattā sotaɱ anattā, saddā anattā, ghānaɱ anattā, gandhā anattā, jivhā anattā, rasā anattā, kāyo anattā, phoṭṭhabbā anattā, mano anattā, dhammā anattā''ti. Iti imesu chasu ajjhattika bāhiresu āyatanesu anattānupassī viharati. Ayaɱ vuccatānanda anattasaññā.

3. Katamācānanda asubhasaññā:

Idhānanda bhikkhu imameva kāyaɱ uddhaɱ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaɱ pūraɱ nānappakārassa asucino paccavekkhati: ''atthi imasmiɱ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maɱsaɱ nahāru aṭṭhi aṭṭhimiñjā vakkaɱ hadayaɱ yakanaɱ kilomakaɱ pihakaɱ papphāsaɱ antaɱ antaguṇaɱ udariyaɱ karīsaɱ pittaɱ semhaɱ pubbo lohitaɱ sedo medo assu vasā khelo siṅghānikā lasikā muttanti'' iti imasmiɱ kāye asubhānupassī viharati, ayaɱ vuccatānanda asubhasaññā.

3. Katamācānanda ādīnavasaññā:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā itipaṭisañcikkhati: ''bahu dukkho kho [page 110] ayaɱ kāyo bahu ādīnavo, iti imasmiɱ kāye vividhā ābādhā uppajjanti, seyyathīdaɱ: cakkhurogo sotarogo ghānarogo jivhārogo kāyarogo sīsarogo kaṇṇarogo mukharogo

[BJT Page 198]

Dantarogo kāso sāso pināso ḍaho jaro kucchirogo mucchā pakkhandikā sūlā visūcikā kuṭṭhaɱ gaṇḍo kilāso soso apamāro daddū kaṇḍu kacchu rakhasā1 vitacchikā lohitapittaɱ madhumeho aɱsā piḷakā bhagandalā pittasamuṭṭhānā ābādhā semhasamuṭṭhānā ābādhā, vātasamuṭṭhānā ābādhā sannipātikā ābādhā utupariṇāmajā ābādhā visamaparihārajā ābādhā opakkamikā ābādhā kammavipākajā ābādhā sītaɱ uṇhaɱ jighacchā pipāsā uccāro passāvo''ti. Iti imasmiɱ kāye ādīnavānupassī viharati. Ayaɱ vuccatānanda ādīnavasaññā.

5. Katamācānanda pahānasaññā:

Idhānanda bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vyāpādavitakkaɱ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsā vitakkaɱ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaɱ gameti. Ayaɱ vuccatānanda pahānasaññā.

6. Katamācānanda virāgasaññā:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati: ''etaɱ santaɱ etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo, taṇhakkhayo virāgo nibbānanti. Ayaɱ vuccatānanda virāgasaññā.

7. Katamācānanda nirodhasaññā:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati: ''etaɱ santaɱ [page 111] etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo, taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānanti''. Ayaɱ vuccatānanda nirodhasaññā.

1. Nakhasā machasaɱ

[BJT Page 200]

8. Katamācānanda sabbaloke anabhiratasaññā:

Idhānanda bhikkhu ye loke upāyūpādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā, te pajahanto viramati na upādiyanto. Ayaɱ vuccatānanda sabbaloke anabhiratasaññā.

9. Katamācānanda sabbasaṅkhāresu aniccasaññā:

Idhānanda bhikkhu sabbasaṅkhārehi aṭṭīyati harāyati jigucchati. Ayaɱ vuccatānanda sabbasaṅkhāresu aniccasaññā.

10. Katamācānanda ānāpānasati:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaɱ ābhujitvā ujuɱ kāyaɱ paṇidhāya parimukhaɱ satiɱ upaṭṭhapetvā. So sato va assasati, sato passasati.

Dīghaɱ vā assasanto dīghaɱ assasāmīti pajānāti. Dīghaɱ vā passasanto dīghaɱ passasāmīti pajānāti. Rassaɱ vā assasanto rassaɱ assasāmīti pajānāti. Rassaɱ vā passasanto rassaɱ passāmīti pajānāti. Sabbakāya paṭisaɱvedī assasissāmīti sikkhati. Sabbakāya paṭisaɱvedī passasissāmīti sikkhati. Passambhayaɱ kāyasaṅkhāraɱ assasissāmīti sikkhati. Passambhayaɱ kāyasaṅkāraɱ passasissāmīti sikkhati.

Pītipaṭisaɱvedī assasissāmīti sikkhati. Pītipaṭisaɱvedī passasissāmīti sikkhati. Sukhapaṭisaɱvedī assasissāmīti sikkhati. Sukhapaṭisaɱvedī passasissāmīti sikkhati. Cittasaṅkhārapaṭisaɱvedī assasissāmīti sikkhati. Cittasaṅkhārapaṭisaɱvedī passasissāmīti sikkhati. Passambhayaɱ cittasaṅkhāraɱ assasissāmīti sikkhati. Passambhayaɱ cittasaṅkhāraɱ passasissāmīti sikkhati.
[BJT Page 202]

Cittapaṭisaɱvedī assasissāmīti sikkhati. Cittapaṭisaɱvedī passasissāmīti [page 112] sikkhati. Abhippamodayaɱ cittaɱ assasissāmīti sikkhati. Abhippamodayaɱ cittaɱ passasissāmīti sikkhati. Samādahaɱ cittaɱ assasissāmīti sikkhati. Samādahaɱ cittaɱ passasissāmīti sikkhati. Vimocayaɱ cittaɱ assasissāmīti sikkhati. Vimocayaɱ cittaɱ passasissāmīti sikkhati.

Aniccānupassī assasissāmīti sikkhati. Aniccānupassī passasissāmīti sikkhati. Virāgānupassī assasissāmīti sikkhati. Virāgānupassī passasissāmīti sikkhati. Nirodhānupassī assasissāmīti sikkhati. Nirodhānupassī passasissāmīti sikkhati. Paṭinissaggānupassī assasissāmīti sikkhati. Paṭinissaggānupassī passasissāmīti sikkhati. Ayaɱ vuccatānanda ānāpānasati.

Sace kho tvaɱ ānanda girimānandassa bhikkhuno upasaṅkamitvā imā dasa saññā bhāseyyāsi, ṭhānaɱ kho panetaɱ vijjati yaɱ girimānandassa bhikkhuno imā dasa saññā sutvā so ābādho ṭhānaso paṭippassambheyyāti.

Atha kho āyasmā ānando bhagavato santike imā dasa saññā uggahetvā yenāyasmā girimānando tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmato girimānandassa imā dasa saññā abhāsi. Atha kho āyasmato girimānandassa imā dasa saññā sutvā so ābādho ṭhānaso paṭippassambhī, vuṭṭhāhi cāyasmā girimānando tamhā ābādhā tathā pahīno ca panāyasmato girimānandassa so ābādho ahosīti.

Sacittavaggo paṭhamo.

Tassuddānaɱ:

Sacitta sārīputtā ca ṭhitiñca samathena ca
Parihānā ca dve saññā mūlā pabbajitā girīti.

[BJT Page 204]
[page 113]

2. Yamakavaggo

10. 2. 2. 1

Avijjā suttaɱ

(Sāvatthi)

Purimā bhikkhave koṭi na paññāyati avijjāya 'ito pubbe avijjā nāhosi, atha pacchā sambhavī'ti. Evametaɱ bhikkhave vuccati, atha ca pana paññāyati 'idappaccayā avijjā'ti.

Avijjampahaɱ1 bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro avijjāya: pañca nīvaraṇā tissa vacanīyaɱ. Pañcapahaɱ2 bhikkhave nīvaraṇe sāhāre vadāmi no anāhāre. Ko cāhāro pañcannaɱ nivaraṇānaɱ: tīṇi duccaritānītissa vacanīyaɱ. Tīṇipahaɱ3 bhikkhave duccaritāni sāhārāni vadāmi no anāhārāni ko cāhāro tiṇṇannaɱ duccaritānaɱ: indriyāsaɱvaro4 tissa vacanīyaɱ. Indriyāsaɱvarampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro indriyāsaɱvarassa: asatāsampajañjantissa vacanīyaɱ. Asatāsampajañchampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro asatāsampajaññassa: ayoniso manasikārotissa vacanīyaɱ. Ayoniso manasikārampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro ayoniso manasikārassa: assaddhiyantissa vacanīyaɱ. Assaddhiyampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro assaddhiyassa: asaddhammasavaṇantissa vacanīyaɱ. Asaddhammasavaṇampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro asaddhammasavaṇassa: asappurisasaɱsevotissa vacanīyaɱ.

Iti kho bhikkhave asappurisasaɱsevo paripuro asaddhammasavaṇaɱ paripūreti. Asaddhammasavaṇaɱ paripūraɱ assaddhiyaɱ paripūreti. Assaddhiyaɱ paripūraɱ ayonisomanasikāraɱ paripūreti. Ayoniso manasikāro paripūro asatāsampajaññaɱ paripūreti. Asatāsampajaññaɱ paripūraɱ [page 114] indriyāsaɱvaraɱ paripūreti. Indriyāsaɱvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti. Tīṇi duccaritāni paripūrāni pañca nīvaraṇe paripūrenti. Pañca nīvaraṇā paripūrā avijjaɱ paripūrenti. Evametissā avijjāya āhāro hoti. Evañca pāripūri.

1. Avijjāhaɱ machasaɱ: avijjāpahaɱ sīmu
2. Pañcapāhaɱ machasaɱ
3. Tīṇipāhaɱ machasaɱ
4. Indriyaasaɱvaro machasaɱ

[BJT Page 206]

Seyyathāpi bhikkhave upari pabbate phullaphusitake deve vassante deve galagalāyante1 taɱ udakaɱ yathāninnaɱ pavattamānaɱ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākha paripūrā kussūbbhe2 paripūrenti, kussubbhā2 paripūrā mahāsobhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaɱ sāgaraɱ paripūrenti. Evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūrī.

Evameva kho bhikkhave asappurisasaɱsevo paripūro asaddhammasavanaɱ paripūreti asaddhammasavanaɱ paripūraɱ assaddhiyaɱ paripūreti, assaddhiyaɱ paripūraɱ ayonisomanasikāraɱ paripūreti, ayoniso manasikāro paripūro asatā'sampajaññaɱ paripūreti, asatā'sampajaññaɱ paripūraɱ indriyā'saɱvaraɱ paripūreti, indriyā'saɱvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti. Tīṇi duccaritāni paripūrāni pañcanīvaraṇe paripūrenti, pañcanīvaraṇā paripūrā avijjaɱ paripūrenti. Evametissā avijjāya āhāro hoti. Evañca pāripūri.

Vijjāvimuttimpahaɱ3 bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ. Ko cāhāro vijjāvimuttiyā: ''sattabojjhaṅgā''tissa vacanīyaɱ. Sattapahaɱ4 bhikkhave bojjhaṅge sāhāre vadāmi no anāhāre. Ko cāhāro sattannaɱ bojjhaṅgānaɱ: ''cattāro satipaṭṭhānā''tissa vacanīyaɱ. Cattāropahaɱ bhikkhave satipaṭṭhāne sāhāre vadāmi no anāhāre. Kocāhāro catunnaɱ satipaṭṭhānānaɱ: ''tīṇi sucaritānī'tissa [page 115] vacanīyaɱ. Tīṇipahaɱ bhikkhave sucaritāni sāhārāni vadāmi no anāhārāni. Ko cāhāro tiṇṇannaɱ sucaritānaɱ: ''indriyasaɱvaro''tissa vacanīyaɱ. Indriyasaɱvarampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ ko cāhāro indriyasaɱvarassa: ''satisampajaññantissa'' vacanīyaɱ. Satisampajaññampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ.

1. Machasaɱ natthi 3. Vijjāvimuttimpāhaɱ machasaɱ.
2. Kussobebha machasaɱ. 4. Sattapāhaɱ machasaɱ.

[BJT Page 208]

Ko cāhāro satisampajaññassa: ''yonisomanasikāro'' tissa vacanīyaɱ, yonisomanasikārampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ. Ko cāhāro yonisomanasikārassa: ''saddhā'' tissa vacanīyaɱ. Saddhampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ. Ko cāhāro saddhāya: ''saddhammasavanantissa'' vacanīyaɱ. Saddhammasavanampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro saddhammasavanassa: ''sappurisasaɱsevo''tissa vacanīyaɱ.

Iti kho bhikkhave sappurisasaɱsevo paripūro saddhammasavanaɱ paripūreti, saddhammasavanaɱ paripūraɱ saddhaɱ paripūreti, saddhā paripūrā yonisomanasikāraɱ paripūreti, yonisomanasikāro paripūro satisampajaññaɱ paripūreti, satisampajaññaɱ paripūraɱ indriyasaɱvaraɱ paripūreti, indriyasaɱvaro paripūro tīṇi sucaritāni paripūreti, tīṇi sucaritāni paripūrāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti, cattāro satipaṭṭhānā paripūrā sattabojjhaṅge paripūrenti, sattabojjhaṅgā paripūrā vijjāvimuttiɱ paripūrenti. Evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti. Evañca pāripūri.

Seyyathāpi bhikkhave upari pabbate phullaphusitake deve vassante deve galagalāyante taɱ udakaɱ yathā ninnaɱ pavattamānaɱ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākha paripūrā kussubbhe2 paripūrenti, kussubbhā2 paripūrā mahāsobhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā [page 116] mahāsamuddaɱ sāgaraɱ paripūrenti. Evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūrī.

Evameva kho bhikkhave sappurisasaɱsevo paripūro saddhammasavanaɱ paripūreti, saddhammasavanaɱ paripūraɱ saddhaɱ paripūreti, saddhā paripūrā yonisomanasikāraɱ paripūreti, yonisomanasikāro paripūro satisampajaññaɱ paripūreti, satisampajaññaɱ paripūraɱ indriyasaɱvaraɱ paripūreti, indriyasaɱvaro paripūro tīṇi sucaritāni paripūreti, tīṇi sucaritāni paripūrāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti, cattāro satipaṭṭhānā paripūrā sattabojjhaṅge paripūrenti, sattabojjhaṅgā paripūrā vijjāvimuttiɱ paripūrenti. Evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti. Evañca pāripūrīti.

[BJT Page 210]

10. 2. 2. 2

Taṇhā suttaɱ

(Sāvatthi)

''Purimā bhikkhave koṭi na paññāyati bhavataṇhāya, ito pubbe bhavataṇhā nāhosi, atha pacchā sambhavī1''ti. Evañcetaɱ bhikkhave vuccati, atha ca pana paññāyati ''idapaccayā bhavataṇhā''ti.

Bhavataṇhampahaɱ2 bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ, ko cāhāro bhavataṇhāya: 'avijjā'tissa vacanīyaɱ. Avijjampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro avijjāya: ''pañca nīvaraṇā'' tissa vacanīyaɱ. Pañcapahaɱ bhikkhave nīvaraṇe sāhāre vadāmi, no anāhāre. Ko cāhāro pañcannaɱ nīvaraṇānaɱ: ''tīṇi duccaritānī''tissa6 vacanīyaɱ. Tīṇipahaɱ bhikkhave duccaritāni sāhārāni vadāmi, no anāhārāni. Ko cāhāro tiṇṇannaɱ duccaritānaɱ: ''indriyāsaɱvaro''tissa vacanīyaɱ indriyāsaɱvarampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi. No anāhāraɱ. Ko cāhāro indriyāsaɱvarassa: asatāsampajaññanti''tissa vacanīyaɱ. Asatāsampajaññampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no [page 117] anāhāraɱ ko cāhāro asatā sampajaññassa: ''ayonisomanasikāro''tissa vacanīyaɱ. Ayonisomanasikārampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi. No anāhāraɱ ko cāhāro ayonisomanasikārassa: ''assaddhiya''ntissa vacanīyaɱ. Assaddhiyampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ ko cāhāro assaddhiyassa: ''asaddhammasavana''ntissa vacanīyaɱ. Asaddhammasavanampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro asaddhammasavanassa: asappurisasaɱsevotissa vacanīyaɱ.

Iti kho bhikkhave asappurisasaɱsevo paripūro asaddhammasavanaɱ paripūreti. Asaddhammasavanaɱ paripūraɱ assaddhiyaɱ paripūreti, assaddhiyaɱ paripūraɱ ayonisomanasikāraɱ paripūreti, ayonisomanasikāro paripūro asatāsampajaññaɱ paripūreti, asatāsampajaññaɱ paripūraɱ indriyāsaɱvaraɱ paripūreti, indriyāsaɱvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti, tīṇi duccaritāni paripūrāni pañcanīvaraṇe paripūrenti. Pañcanīvaraṇā paripūrā avijjaɱ paripūrenti. Avijjā paripūrā bhavataṇhaɱ paripūreti. Evametissā bhavataṇhāya āhāro hoti, evañca pāripūri.

1. Sambhavīti machasaɱ
2. Bhavataṇhāmpāhaɱ machasaɱ

[BJT Page 212]

Seyyathāpi bhikkhave upari pabbate phullaphusitake deve vassante deve galagalāyante taɱ udakaɱ yathāninnaɱ pavattamānaɱ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākhā paripūrā kussubbhe paripūrenti, kussubbhā paripūrā mahāsobhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaɱ sāgaraɱ paripūrenti. Evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūri.

Evameva kho bhikkhave asappurisasaɱsevo paripūro asaddhammasavanaɱ paripūreti, asaddhammasavanaɱ1 paripūraɱ [page 118] assaddhiyaɱ paripūreti, assaddhiyaɱ paripūraɱ ayonisomanasikāraɱ paripūreti. Ayonisomanasikāro paripūro asatāsampajaññaɱ paripūreti, asatāsampajaññaɱ paripūraɱ indriyāsaɱvaraɱ paripūreti, indriyāsaɱvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti, tīṇi duccaritāni paripūrāni pañcanīvaraṇe paripūrenti. Pañca nīvaraṇā paripūrā avijjaɱ paripūrenti. Avijjā paripūrā bhavataṇhaɱ paripūreti. Evametissā bhavataṇhāya āhāro hoti evaɱ ca pāripūri.

Vijjāvimuttimpahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ, ko cāhāro vijjāvimuttiyā: sattabojjhaṅgātissa vacanīyaɱ. Sattapahaɱ bhikkhave bojjhaṅge sāhāre vadāmi, no anāhāre ko cāhāro sattannaɱ bojjhaṅgānaɱ: cattāro satipaṭṭhānātissa vacanīyaɱ. Cattāropahaɱ bhikkhave satipaṭṭhāne sāhāre vadāmi, no anāhāre. Ko cāhāro catunnaɱ satipaṭṭhānānaɱ: tīṇi sucaritānī'tissa vacanīyaɱ. Tīṇipahaɱ bhikkhave sucaritāni sāhārāni vadāmi, no anāhārāni, ko cāhāro tiṇṇannaɱ sucaritānaɱ: indriyasaɱvarotissa vacanīyaɱ. Indriyasaɱvarampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ. Ko cāhāro indriyasaɱvarassa: satisampajaññantissa vacanīyaɱ. Satisampajaññampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi. No anāhāraɱ. Ko cāhāro satisampajaññassa: yonisomanasikārotissa vacanīyaɱ. Yonisomanasikārampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro yoniso manasikārassa: saddhātissa vacanīyaɱ: saddhampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro saddhāya: saddhammasavanantissa vacanīyaɱ. Saddhammasavanampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro saddhammasavanassa: sappurisasaɱsevotissa vacanīyaɱ.

1. Asaddhammasavanā machasaɱ

[BJT Page 214]

Iti kho bhikkhave sappurisasaɱsevo paripūro saddhammasavanaɱ paripūreti saddhammasavanaɱ paripūraɱ, saddhaɱ paripūreti, saddhā paripūrā yonisomanasikāraɱ paripūreti, yonisomanasikāro paripūro satisampajaññaɱ paripūreti, satisampajaññaɱ paripūraɱ indriyasaɱvaraɱ paripūreti, indriyasaɱvaro paripūro, tīṇi sucaritāni paripūreti tīṇi sucaritāni paripūrāni, cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti, cattāro satipaṭṭhānā paripūrā satta bojjhaṅge [page 119] paripūrenti, satta bojjhaṅgā paripūrā vijjāvimuttiɱ paripūrenti. Evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti. Evañca pāripūri.

Seyyathāpi bhikkhave upari pabbate phullaphusitake deve vassante deve galagalāyante taɱ udakaɱ yathāninnaɱ pavattamānaɱ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākha paripūrā kussubbhe paripūrenti, kussubbhā paripūrā mahāsobhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaɱ sāgaraɱ paripūrenti. Evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūri.

Evameva kho bhikkhave sappurisasaɱsevo paripūro saddhammasavanaɱ paripūreti saddhammasavanaɱ paripūraɱ saddhaɱ paripūreti, saddhā paripūrā yonisomanasikāraɱ paripūreti. Yonisomanasikāro paripūro satisampajaññaɱ paripūreti, satisampajaññaɱ paripūraɱ indriyasaɱvarā paripūreti, indriyasaɱvaro paripūro, tīṇi sucaritāni paripūreti tīṇi sucaritāni paripūrāni, cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti, cattāro satipaṭṭhānā paripūrā satta bojjhaṅge paripūrenti, satta bojjhaṅgā paripūrā vijjāvimuttiɱ paripūrenti. Evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti. Evañca pāripūrīti.

[BJT Page 216]

10. 2. 2. 3

Niṭṭhaṅgata suttaɱ

(Sāvatthi)

Ye keci bhikkhave mayi niṭṭhaɱ gatā, sabbe te diṭṭhisampannā, tesaɱ diṭṭhisampannānaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā, pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā, katamesaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā: [page 120] sattakkhattuparamassa kolaṅkolassa ekabījissa sakadāgāmissa, yo ca diṭṭheva dhamme arahā, imesaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā,

Katamesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā: antarāparinibbāyissa, upahaccaparinibbāyissa, asaṅkhāraparinibbāyissa, sasaṅkhāraparinibbāyissa, uddhaɱ sotassa akaniṭṭhagāmino. Imesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā. Ye keci bhikkhave mayi niṭṭhaɱ gatā, sabbe te diṭṭhisampannā. Tesaɱ diṭṭhisampannānaɱ imesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhāti.

10. 2. 2. 4

Aveccappasanna suttaɱ

(Sāvatthi)

Ye keci bhikkhave mayi aveccappasannā, sabbe te sotāpannā tesaɱ sotāpannānaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā, pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā. Katamesaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā: sattakkhattuparamassa kolaṅkolassa ekabījissa sakadāgāmissa, yo ca diṭṭheva dhamme arahā imesaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā.

Katamesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā: antarāparinibbāyissa upahaccaparinibbāyissa asaṅkhāraparinibbāyissa sasaṅkhāraparinibbāyissa uddhaɱsotassa akaniṭṭhagāmino. Imesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā. Ye keci bhikkhave mayi aveccappasannā, sabbe te sotāpannā. Tesaɱ sotapannānaɱ imesaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā, imesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhāti.

[BJT Page 218]

10. 2. 2. 5

Paṭhamasukha suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā sāriputto magadhesu, viharati nālakagāmake. Atha kho sāmaṇḍakāni paribbājako [page 121] yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ1 vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho sāmaṇḍakāni paribbājako āyasmantaɱ sāriputtaɱ etadavoca. Kinnu kho āvuso sāriputta sukhaɱ kiɱ dukkhanti.

Abhinibbatti kho āvuso dukkhā, anabhinibbatti sukhā. Abhinibbattiyā āvuso sati idaɱ dukkhaɱ pāṭikaṅkhaɱ. Sītaɱ uṇhaɱ jighacchā pipāsā uccāro passāvo aggisamphasso daṇḍasamphasso satthasamphasso ñātipi mittāpi saṅgamma samāgamma rosenti. Abhinibbattiyā āvuso sati idaɱ dukkhaɱ pāṭikaṅkhaɱ.

Anabhinibbattiyā āvuso sati idaɱ sukhaɱ pāṭikaṅkhaɱ. Na sītaɱ na uṇhaɱ na jighacchā na pipāsā na uccāro na passāvo na aggisamphasso na satthasamphasso ñātipi mittāpi saṅgamma samāgamma na rosenti. Anabhinibbattiyā āvuso sati idaɱ sukhaɱ pāṭikaṅkhanti.
10. 2. 2. 6

Dutiyasukha suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā sāriputto magadhesu, viharati nālakagāmake. Atha kho sāmaṇḍakāni paribbājako yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ1 vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho sāmaṇḍakāni paribbājako [page 122] āyasmantaɱ sāriputtaɱ etadavoca. Kinnu kho āvuso sāriputta imasmiɱ dhamma vinaye sukhaɱ kiɱ dukkhanti.

1. Sāraṇīyaɱ machasaɱ

[BJT Page 220]

Anabhirati kho āvuso imasmiɱ dhammavinaye dukkhā. Abhirati sukhā. Anabhiratiyā āvuso sati idaɱ dukkhaɱ pāṭikaṅkhaɱ: gacchannopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Ṭhitopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Nisinnopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Sayānopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Gāmagatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Araññagatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati rukkhamūlagatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Suññāgāragatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Abbhokāsagatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Bhikkhumajjhagatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Anabhiratiyā āvuso sati idaɱ dukkhaɱ pāṭikaṅkhaɱ.

Abhiratiyā āvuso sati idaɱ sukhaɱ pāṭikaṅkhaɱ: gacchannopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Ṭhitopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Nisinnopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Sayānopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Gāmagatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Araññagatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Rukkhamūlagatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Suññāgāragatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Abbhokāsagatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Bhikkhumajjhagatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Abhiratiyā āvuso sati idaɱ sukhaɱ pāṭikaṅkhanti.

10. 2. 2. 7

Paṭhamanaḷakapāna suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā kosalesu cārikaɱ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiɱ yena naḷakapānaɱ nāma kosalānaɱ nigamo, tadavasari. Tatra sudaɱ bhagavā naḷakapāne viharati palāsavane, tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe bhikkhusaṅghaparivuto nisinno hoti. Atha kho bhagavā bahudevarattiɱ bhikkhūnaɱ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaɱsetvā tuṇhībhūtaɱ tuṇhībhūtaɱ bhikkhusaṅghaɱ anuviloketvā āyasmantaɱ sāriputtaɱ āmantesi.

Vigatathīnamiddho1 kho sāriputta bhikkhusaṅgho, paṭibhātu taɱ [page 123] sāriputta bhikkhūnaɱ dhammī kathā, piṭṭhi me āgilāyati, tamhaɱ āyamissāmīti. 'Evambhante'ti kho āyasmā sāriputto bhagavato paccassosi.

1. Vigatathīnamiddho machasaɱ.

[BJT Page 222]

Atha kho bhagavā catugguṇaɱ saṅghāṭiɱ paññāpetvā dakkhiṇena passena sīhaseyyaɱ kappesi. Pāde pādaɱ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaɱ manasikaritvā, tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi ''āvuso bhikkhavo''ti. 'Āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca:

Yassa kassaci āvuso saddhā natthi kusalesu dhammesu hiri1 natthi ottappaɱ natthi, viriyaɱ2 natthi, paññā natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi. Seyyathāpi āvuso kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena, hāyati maṇḍalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohapariṇāhena. Eva meva kho āvuso yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi, ottappaɱ natthi, viriyaɱ natthi, paññā natthi, kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi.

''Assaddho purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Ahiriko purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Anottappīpurisa puggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Kusīto purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Duppañño purisapuggalo'' ti āvuso parihānametaɱ. ''Kodhano purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Upanāhī purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Pāpicchopurisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Pāpamittato purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Micchādiṭṭhiko purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ.

Yassa kassaci āvuso saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi, ottappaɱ atthi, [page 124] paññā atthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Seyyathāpi āvuso juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati vaḍḍhateva vaṇṇena, vaḍḍhati maṇḍalena, vaḍḍhati ābhāya, vaḍḍhati ārohapariṇāhena. Evameva kho āvuso yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi, ottappaɱ atthi, viriyaɱ atthi. Paññā atthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni.

1. Hiri machasaɱ.
2. Viriya machasaɱ.

[BJT Page 224]

''Saddho purisapuggalo'' ti āvuso aparihānametaɱ. ''Hirimā purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. Ottappī purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. ''Āraddhaviriyo purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. Paññavā purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. Akkodhano purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. ''Anupanāhī purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. ''Appiccho purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. ''Kalyāṇamitto purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. ''Sammādiṭṭhiko purisapuggalo''ti āvuso aparihānametanti.

Atha kho bhagavā paccuṭṭhāya āyasmantaɱ sāriputtaɱ āmantesi sādhu sādhu sāriputta, yassa kassaci sāriputta, saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi, ottappaɱ natthi, viriyaɱ natthi, paññā natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi.

Seyyathāpi sāriputta kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva [page 125] vaṇṇena, hāyati maṇḍalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohapariṇāhena. Evameva kho sāriputta yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi, ottappaɱ natthi, viriyaɱ natthi, paññā natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, kusalesu dhammesu, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi.
''Assaddho purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ahiriko purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''anottappī purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''kusīto purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''duppañño purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''kodhano purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''upanāhī purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ. ''Pāpiccho purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''pāpamitto purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''micchādiṭṭhiko purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ.

Yassa kassaci sāriputta saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi ottappaɱ atthi viriyaɱ atthi paññā atthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Seyyathāpi sāriputta juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena. Vaḍḍhati maṇḍalena, vaḍḍhati ābhāya, vaḍḍhati ārohapariṇāhena.

[BJT Page 226]

Eva meva kho sāriputta yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu. Hiri atthi ottappaɱ atthi viriyaɱ atthi paññā atthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni.

''Saddho purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''hirimā purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''ottappī purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''āraddhaviriyo purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ. ''Paññavā purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''akkodhano purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''anupanāhī purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''apapiccho purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ. ''Kalyāṇamitto purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''sammādiṭṭhiko purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametanti.

10. 2. 2. 8

Dutiya naḷakapāna suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā naḷakapāne viharati palāsavane. Tena kho pana samayena tadahuposathe bhikkhusaṅghaparivuto nisinno hoti. Atha kho bhagavā bahudevarattiɱ bhikkhūnaɱ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaɱsetvā tuṇhībhūtaɱ tuṇhībhūtaɱ bhikkhusaṅghaɱ anuviloketvā āyasmantaɱ sāriputtaɱ āmantesi.

Vigatathīnamiddho kho sārīputta bhikkhusaṅgho, paṭibhātu taɱ sāriputta [page 126] bhikkhūnaɱ dhammīkathā, piṭṭhi me āgilāyati, tamahaɱ āyamissāmīti. ''Evaɱ bhante''ti kho āyasmā sārīputto bhagavato paccassosi.

Atha kho bhagavā catugguṇaɱ saṅghāṭiɱ paññāpetvā dakkhiṇena passena sīhaseyyaɱ kappesi pāde pādaɱ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaɱ manasikaritvā, tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi ''āvuso bhikkhave''ti. 'Āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca.

[BJT Page 228]

Yassa kassaci āvuso saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi kusalesu dhammesu, ottappaɱ natthi kusalesu dhammesu, viriyaɱ natthi kusalesu dhammesu, paññā natthi kusalesu dhammesu, sotāvadhānaɱ natthi kusalesu dhammesu, dhamma dhāraṇā natthi kusalesu dhammesu atthūpaparikkhā natthi kusalesu dhammesu, dhammānudhammapaṭipatti natthi kusalesu dhammesu, appamādo natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva kusalesu dhammesu, no vuddhi. Seyyathāpi āvuso kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena, hāyati maṇḍalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohapariṇāhena. Evameva kho āvuso yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu. Hiri natthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ natthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ natthi kusalesu dhammesu. Paññā natthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ natthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā natthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā natthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti natthi kusalesu dhammesu. Appamādo natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu. No vuddhi.

Yassa kassaci āvuso saddhā atthi kusalesu dhammesu. Hiri atthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ atthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ atthi kusalesu dhammesu. Paññā atthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ atthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā atthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā atthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti atthi kusalesu dhammesu. Appamādo atthi kusalesu dhammesu. Tassā yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Seyyathāpi āvuso [page 127] juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena, vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhasi ābhāya, vaḍḍhati ārohapariṇāhena, evameva kho āvuso yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu. Hiri atthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ atthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ atthi kusalesu dhammesu. Paññā atthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ atthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā atthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā atthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti atthi kusalesu dhammesu. Appamādo atthi kusalesu dhammesu. Tassā yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu. No parihānīti:

Atha kho bhagavā paccuṭṭhāya āyasmantaɱ sāriputtaɱ āmantesi. Sādhu sādhu sāriputta yassa kassaci sāriputta, saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi kusalesu dhammesu, ottappaɱ natthi kusalesu dhammesu, paññā natthi kusalesu dhammesu, viriyaɱ natthi kusalesu dhammesu, sotāvadhānaɱ natthi kusalesu dhammesu, dhamma dhāraṇā natthi kusalesu dhammesu atthūpaparikkhā natthi kusalesu dhammesu, dhammānudhammapaṭipatti natthi kusalesu dhammesu, appamādo natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi. Seyyathāpi sāriputta kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena, hāyati maṇḍalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohapariṇāhena, evameva kho sāriputta yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ natthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ natthi kusalesu dhammesu. Paññā natthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ natthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā natthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā natthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti natthi kusalesu dhammesu. Appamādo natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu. No vuddhi.

[BJT Page 230]

Yassa kassaci sāriputta saddhā atthi kusalesu dhammesu. Hiri atthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ atthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ atthi kusalesu dhammesu. Paññā atthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ atthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā atthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā atthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti atthi kusalesu dhammesu. Appamādo atthi kusalesu dhammesu. Tassā yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Seyyathāpi sāriputta juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena, [page 128] vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhati ābhāya, vaḍḍhati ārohapariṇāhena, evameva kho sāriputta yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu. Hiri atthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ atthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ atthi kusalesu dhammesu. Paññā atthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ atthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā atthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā atthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti atthi kusalesu dhammesu. Appamādo atthi kusalesu dhammesu. Tassā yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu. No parihānīti:

10. 2. 2. 9

Paṭhama kathāvatthu suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhu pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā upaṭṭhānasālāyaɱ sannisinnā sannipatitā anekavihitaɱ tiracchānakathaɱ anuyuttā viharanti. Seyyathīdaɱ rājakathaɱ corakathaɱ mahāmattakathaɱ senākathaɱ bhayakathaɱ yuddhakathaɱ annakathaɱ pānakathaɱ vatthakathaɱ sayanakathaɱ mālākathaɱ gandhakathaɱ ñātikathaɱ yānakathaɱ gāmakathaɱ nigamakathaɱ nagarakathaɱ janapadakathaɱ itthikathaɱ sūrakathaɱ visikhākathaɱ kumbhaṭṭhānakathaɱ pubbapetakathaɱ nānattakathaɱ lokakkhāyikaɱ samuddakkhāyikaɱ itibhavābhavakathaɱ iti vāti.

Atha kho bhagavā sāyanhasamayaɱ paṭisallānā vuṭṭhito yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhu āmantesi: ''kāyanuttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā sannipatitā, kāsi pana vo antarākathā vippakatāti?

[BJT Page 232]

Idha mayaɱ bhante pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā, upaṭṭhānasālāyaɱ sannisinnā sannipatitā anekavihitaɱ tiracchānakathaɱ anuyuttā viharāma. Seyyathīdaɱ:
Rājakathaɱ corakathaɱ mahāmattakathaɱ senākathaɱ bhayakathaɱ yuddhakathaɱ annakathaɱ pānakathaɱ vatthakathaɱ sayanakathaɱ mālākathaɱ gandhakathaɱ ñātikathaɱ yānakathaɱ gāmakathaɱ nigamakathaɱ nagarakathaɱ janapadakathaɱ itthikathaɱ sūrakathaɱ visikhākathaɱ kumbhaṭṭhānakathaɱ pubbapetakathaɱ nānattakathaɱ lokakkhāyikaɱ samuddakkhāyikaɱ itibhavābhavakathaɱ iti vāti. Na kho panetaɱ bhikkhave tumhākaɱ patirūpaɱ [page 129] kulaputtānaɱ saddhāya agārasmā anagāriyaɱ pabbajitānaɱ, yaɱ tumhe anekavihitaɱ tiracchānakathaɱ anuyuttā vihareyyātha. Seyyathīdaɱ:
Rājakathaɱ corakathaɱ mahāmattakathaɱ senākathaɱ bhayakathaɱ yuddhakathaɱ annakathaɱ pānakathaɱ vatthakathaɱ sayanakathaɱ mālākathaɱ gandhakathaɱ ñātikathaɱ yānakathaɱ gāmakathaɱ nigamakathaɱ nagarakathaɱ janapadakathaɱ itthikathaɱ sūrakathaɱ visikhākathaɱ kumbhaṭṭhānakathaɱ pubbapetakathaɱ nānattakathaɱ lokakkhāyikaɱ samuddakkhāyikaɱ itibhavābhavakathaɱ iti vāti.

Dasa imāni bhikkhave kathāvatthūni. Katamāni dasa: appicchakathā santuṭṭhikathā pavivekakathā asaɱsaggakathā viriyārambhakathā sīlakathā samādhikathā paññākathā vimuttikathā vimuttiñāṇadassanakathāti. Imāni kho bhikkhave dasakathāvatthūni.

Imesaɱ ce tumhe bhikkhave dasannaɱ kathāvatthūnaɱ upādāyupādāya kathaɱ katheyyātha, imesampi candimasuriyānaɱ evaɱ mahiddhikānaɱ evaɱ mahānubhāvānaɱ tejasā tejaɱ pariyādiyeyyātha, ko pana vādo aññatitthiyānaɱ paribbājakānanti.

10. 2. 2. 10

Dutiyakathāvatthu suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhu pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā upaṭṭhānasālāyaɱ sannisinnā sannipatitā anekavihitaɱ tiracchānakathaɱ anuyuttā viharanti. Seyyathīdaɱ: rājakathaɱ corakathaɱ mahāmattakathaɱ senākathaɱ bhayakathaɱ yuddhakathaɱ annakathaɱ pānakathaɱ vatthakathaɱ sayanakathaɱ mālākathaɱ gandhakathaɱ ñātikathaɱ yānakathaɱ gāmakathaɱ nigamakathaɱ nagarakathaɱ janapadakathaɱ itthikathaɱ sūrakathaɱ visikhākathaɱ kumbhaṭṭhānakathaɱ pubbapetakathaɱ nānattakathaɱ lokakkhāyikaɱ samuddakkhāyikaɱ itibhavābhavakathaɱ iti vāti.

1. Dasa imāni bhikkhave pāsaɱsāni ṭhānāni. Katamāni dasa: [PTS Page 130 '']idha bhikkhave bhikkhu attanā ca appiccho hoti, appicchakathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Appiccho bhikkhu appicchakathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

2. Attanā ca santuṭṭho hoti. Santuṭṭhīkathañca bhikkhūnaɱ kattā ''santuṭṭho hoti, bhikkhu santuṭṭhīkathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti. Pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

[BJT Page 234]

3. Attanā ca pavivitto hoti, pavivekakathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Pavivitto bhikkhu pavivekakathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

4. Attanā ca asaɱsaṭṭho hoti, asaɱsaṭṭhakathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti, asaɱsaṭṭho bhikkhu asaɱsaṭṭhakathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

5. Attanā ca āraddhaviriyo hoti, viriyārambhakathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Āraddhaviriyo bhikkhu viriyārambhakathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

6. Attanā ca sīlasampanno hoti, sīlasampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Sīlasampanno bhikkhu sīlasampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

7. Attanā ca samādhisampanno hoti, samādhisampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Samādhisampanno bhikkhu samādhisampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ

8.
Attanā ca paññāsampanno hoti, paññāsampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. "Paññāsampanno bhikkhu paññāsampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.
9.
Attanā ca vimuttisampanno hoti, vimuttisampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Vimuttisampanno bhikkhu vimuttisampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

10.
Attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, vimuttiñāṇadassanasampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. 'Vimuttiñāṇadassana'sampanno bhikkhu vimuttiñāṇadassanasampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhanāɱ. Imāni kho bhikkhave dasa pāsaɱsāni ṭhānānīti.

Yamakavaggo dutiyo.

Tatruddānaɱ:
[page 131]

Avijjā taṇhā niṭṭhā ca aveccadeva sukhāni ca
Naḷakapāne dve vuttā kathāvatthu apare dveti.

[BJT Page 236]

3. Ākaṅkhavaggo

10. 2. 3. 1

Ākaṅkheyya suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme, tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi bhikkhavoti: bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca. Sampannasīlā bhikkhave viharatha sampannapātimokkhā, pātimokkhasaɱvarasaɱvutā viharatha ācāra gocarasampannā, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvino samādāya sikkhatha sikkhāpadesu.

1. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''sabrahmacārīnaɱ piyo cassaɱ manāpo ca garu ca bhāvanīyo cā''ti. Sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ. Cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhenā suññāgārānaɱ.

2. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu''lābhī assaɱ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārāna''nti. Sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

3. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''yesāhaɱ paribhujjhāmi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraɱ, tesaɱ te kārā mahapphalā assu mahānisaɱsā''ti sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

4. Ākaṅkheyya ce [page 132] bhikkhave bhikkhu ''ye me petā ñātisālohitā kālakatā pasannacittā anussaranti, tesaɱ taɱ mahapphalaɱ assa mahānisaɱsa''nti sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

5. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''santuṭṭho assaɱ itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārenā''ti. Sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

[BJT Page 238]

6. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''khamo assaɱ sītassa uṇhassa jighacchāya pipāsāya ḍaɱsamakasavātānapasiriɱsapasamphassānaɱ duruttānaɱ durāgatānaɱ vacanapathānaɱ uppannānaɱ. Sārīrikānaɱ vedanānaɱ dukkhānaɱ tippānaɱ kharānaɱ kaṭukānaɱ asātānaɱ amanāpānaɱ pāṇaharānaɱ adhivāsakajātiko assanti sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

7. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''arati rati saho assaɱ, na ca maɱ arati rati saheyya, uppannaɱ arati ratiɱ abhibhuyya abhibhuyya vihareyya''nti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

8. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''bhayabherava saho assaɱ, naca maɱ bhayabheravo saheyya, uppannaɱ bhayabheravaɱ abhibhuyya abhibhuyya vihareyya''nti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

9. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī assaɱ akicchalābhī akasiralābhī''ti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

10. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva [page 133] dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya''nti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

Sampannasīlā bhikkhave viharatha sampannapātimokkhā, pātimokkhasaɱvarasaɱvutā viharatha ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvīno samādāya sikkhatha sikkhāpadesu''ti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttanti.

[BJT Page 240]

10. 2. 3. 2

Kaṇṭaka suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā vesāliyaɱ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaɱ sambahulehi abhiññātehi abhiññātehi therehi sāvakehi saddhiɱ āyasmatā ca cālena1 āyasmatā ca upacālena2 āyasmatā ca kakkaṭena3 āyasmatā ca kaṭimbena4 āyasmatā ca kaṭena5 āyasmatā ca kaṭissaṅgena6 aññehi ca abhiññātehi abhiññātehi therehi sāvakehi saddhiɱ.

Tena kho pana samayena sambahulā abhiññātā abhiññātā licchavī bhaddehi bhaddehi yānehi carapurāya7 uccāsaddā mahāsaddā mahāvanaɱ ajjhogāhantī bhagavantaɱ dassanāya. Atha kho tesaɱ āyasmantānaɱ etadahosi: ''ime kho sambahulā abhiññātā abhiññātā licchavī bhaddehi bhaddehi yānehi carapurāya uccāsaddā mahāsaddā mahāvanaɱ ajjhogāhanti bhagavantaɱ dassanāya. Saddakaṇṭakā kho pana jhānā vuttā bhagavatā, yannūna mayaɱ yena gosiṅgasālavanadāyo [page 134] tenupasaṅkameyyāma, tattha mayaɱ appasaddā appakiṇṇā phāsuɱ8 vihareyyāmā''ti. Atha kho te āyasmanto yena gosiṅgasālavanadāyo tenupasaṅkamiɱsu. Tattha te āyasmanto appasaddā appakiṇṇā phāsuɱ viharanti.

Atha kho bhagavā bhikkhu āmantesi: ''kahannukho bhikkhave cālo? Kahaɱ upacālo? Kahaɱ kakkaṭo? Kahaɱ kaṭimbo? Kahaɱ kaṭo? Kahaɱ kaṭisaṅgo? Kahannū kho te bhikkhave therā sāvakā gatāti?

Idha bhante tesaɱ āyasmantānaɱ etadahosi: ''ime kho sambahulā abhiññātā abhiññātā. Licchavī bhaddehi bhaddehi yānehi carapurāya uccāsaddā mahāsaddā mahāvanaɱ ajjhogāhantī bhagavantaɱ dassanāya, saddakaṇṭakā kho pana jhānā vuttā bhagavatā, yannūna mayaɱ yena gosiṅgasālavanadāyo tenupasaṅkameyyāma, tattha mayaɱ appasaddā appakiṇṇā phāsuɱ vihareyyāmā''ti. Atha kho te bhante āyasmanto yena gosiṅgasālavanadāyo tenupasaṅkamiɱsu. Tattha te āyasmanto appasaddā appakiṇṇā phāsuɱ viharantīti.

1. Āyasamatā cālena ca machasaɱ 5. Nikaṭena machasaɱ
2. Upapalena syā. 6. Kaṭissahena machasaɱ
3. Kukkuṭena machasaɱ. 7 Parapūrāya machasaɱ pamapurarāya . Syā syā. 4. Kaṭimbhena machasaɱ. 8. Phāsu syā.

[BJT Page 242]

Sādhu sādhu bhikkhave yathā te mahāsāvakā sammā byākaramānā byākareyyuɱ. Saddakaṇṭakā hi bhikkhave jhānā vuttā mayā.

Dasayime bhikkhave kaṇṭakā, katame dasa: pavivekārāmassa saṅghanikārāmatā kaṇṭako, asubhanimittānuyogamanuyuttassa subhanimittānuyogo kaṇṭako, indriyesu guttadvārassa visūkadassanaɱ kaṇṭako, brahmacārissa1 mātugāmopavicāro2 kaṇṭako, paṭhamassa [page 135] jhānassa saddo kaṇṭako, dutiyassa jhānassa vitakkavicārā kaṇṭako3 tatiyassa jhānassa pīti kaṇṭako, catutthassa jhānassa assāsapassāsā4 kaṇṭako, saññāvedayitanirodhasamāpattiyā saññā ca vedanā ca kaṇṭako, rāgo kaṇṭako, deso kaṇṭako, moho kaṇṭako, akaṇṭakā bhikkhave viharatha, nikkaṇṭakā bhikkhave viharatha. Akaṇṭakā bhikkhave arahanto, nikkaṇṭakā bhikkhave arahanto, akaṇṭa nikkaṇṭakā bhikkhave arahantoti.

10. 2. 2. 3

Iṭṭhadhamma suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasayime bhikkhave dhammā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ, katame dasa:

Bhogā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ, vaṇṇo iṭṭho kanto manāpo dullabho lokasmiɱ, ārogyaɱ iṭṭhaɱ kantaɱ manāpaɱ dullabhaɱ lokasmiɱ, brahmacariyaɱ iṭṭhaɱ kantaɱ manāpaɱ dullabhaɱ lokasmiɱ, mittā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ, bāhusaccaɱ iṭṭhaɱ kantaɱ dullabhaɱ lokasmiɱ, paññā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ, dhammā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ, saggā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ.
[page 136]
Ime kho bhikkhave dasadhammā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ.

1. Brahmacariyassa machasaɱ.
2. Mātugāmūpacāro machasaɱ.
3. Kaṇṭakā machasaɱ.
4. Asasāsapasasāso machasaɱ.

[BJT Page 244]

Imesaɱ kho bhikkhave dasannaɱ dhammānaɱ iṭṭhānaɱ kantānaɱ manāpānaɱ dullabhānaɱ lokasmiɱ, dasadhammā paripanthā: ālassaɱ1 anuṭṭhānaɱ bhogānaɱ paripantho, amaṇḍanā abhūsaṇā2 vaṇṇassa paripantho, asappāya kiriyā ārogyassa paripantho, pāpamittatā sīlānaɱ paripantho, indriyāsaɱvaro brahmacariyassa paripantho, visaɱvādanā mittānaɱ paripantho, asajjhāya kiriyā bāhusaccassa paripantho, asussusā aparipucchā paññāya paripantho, ananuyogo apaccavekkhanā dhammānaɱ paripantho. Micchāpaṭipatti saggānaɱ paripantho.

Imesaɱ kho bhikkhave dasannaɱ dhammānaɱ iṭṭhānaɱ kantānaɱ manāpānaɱ dullabhānaɱ lokasmiɱ ime dasa dhammā paripanthā.

Imesaɱ kho bhikkhave dasannaɱ dhammānaɱ iṭṭhānaɱ kantānaɱ manāpānaɱ dullabhānaɱ lokasmiɱ dasadhammā āhārā anālassaɱ uṭṭhānaɱ bhogānaɱ āhāro. Maṇḍanāvibhūsanā vaṇṇassa āhāro. Sappāyakiriyā ārogyassa āhāro. Kalyāṇamittatā sīlānaɱ āhāro. Indriyasaɱvaro brahmacariyassa āhāro. Avisaɱvādanā mittānaɱ āhāro. Sajjhāyakiriyā bāhusaccassa āhāro. Sussusā paripucchā paññāya āhāro. Anuyogo paccavekkhanā dhammānaɱ āhāro. Sammāpaṭipatti saggānaɱ āhāro.

Imesaɱ kho bhikkhave dasannaɱ dhammānaɱ iṭṭhānaɱ kantānaɱ manāpānaɱ dullabhānaɱ lokasmiɱ ime dasadhammā āhārāti.
[page 137]

10. 2. 3. 4

Vaḍḍha suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasahi bhikkhave vaḍḍhahi vaḍḍhamāno ariyasāvako ariyāya vaḍḍhiyā vaḍḍhati, sārādāyī ca hoti varadāyī kāyassa. Katamehi dasahi:

Khettavatthūhi vaḍḍhati. Dhanadhaññena vaḍḍhati. Puttadārehi vaḍḍhati. Dāsakammakāra porisehi vaḍḍhati. Catuppadehi vaḍḍhati. Saddhāya vaḍḍhati. Sīlena vaḍḍhati. Sutena vaḍḍhati. Cāgena vaḍḍhati. Paññāya vaḍḍhati. Imāhi kho bhikkhave dasahi vaḍḍhahi vaḍḍhamāno ariyasāvako ariyāya vaḍḍhayā vaḍḍhati sārādāyī ca hoti varādāyī kāyassāti.

1. Ālasyaɱ machasaɱ.
2. Avibhūsaṇā machasaɱ.

[BJT Page 246]

1.

Dhanena dhaññena ca yodha vaḍḍhati
Puttehi dārehi catuppadehi ca
Sa bhogavā hoti yasassi pūjito
Ñātīhi mittehi athopi rājuhi.

2.

Saddhāya sīlena ca yodha vaḍḍhati
Paññāya cāgena sutena cūbhayaɱ
So tādiso sappuriso vicakkhaṇo
Diṭṭheva dhamme ubhayena vaḍḍhatīti

10. 2. 3. 5

Migasālā suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho āyasmā ānando pubbanhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena migasālāya upāsikāya nivesanaɱ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho migasālā upāsikā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmantaɱ ānandaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnā kho migasālā upāsikā āyasmantaɱ ānandaɱ etadavoca:

Kathaɱ kathaɱ nāmāyaɱ bhante ānanda bhagavatā [page 138] dhammo desino aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyaɱ? Pitā me bhante purāṇo brahmacārī ahosi ārācārī virato methunā gāmadhammā. So kālakato bhagavatā vyākato sakadāgāmī satto tusitaɱ kāyaɱ uppanno'ti. Pettā pi yo me bhante isidatto abrahmacārī ahosi sadārasantuṭṭho. Sopi kālakato bhagavatā byākato sakadāgāmī satto tusitaɱ kāyaɱ upapanno'ti.

Kathaɱ kathaɱ nāmāyaɱ bhante ānanda bhagavatā dhammo desino aññeyyo, yatra hi nāma brahvacārī ca abrahmacārī ca ubhosamasamagatikā bhavissanti abhisamparāyanti. Evaɱ kho panetaɱ bhagini bhagavatā byākatanti.

[BJT Page 248]

Atha kho āyasmā ānando migasālāya upāsikāya nivesane piṇḍapātaɱ gahetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho āyasmā ānando pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Idhāhaɱ bhante pubbanhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena migasālāya upāsikāya nivesanaɱ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiɱ. Atha kho bhante migasālā upāsikā yenāhaɱ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā maɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnā kho bhante migasālā upāsikā maɱ etadavoca:

Kathaɱ kathaɱ nāmāyaɱ bhante ānanda bhagavatā dhammo [page 139] desino aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyaɱ? Pitā me bhante purāṇo brahmacārī ahosi ārācārī virato methunā gāmadhammā. So kālakato bhagavatā byākato sakadāgāmī satto tusitaɱ kāyaɱ upapannoti. Pettāpi yo me bhante isidatto abrahmacārī ahosi sadārasantuṭṭho. So'pi kālakato bhagavatā byākato sakadāgāmī satto tusitaɱ kāyaɱ upapannoti.

Kathaɱ kathaɱ nāmāyaɱ bhante ānanda bhagavatā dhammo desino aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyanti, evaɱ vutte ahaɱ bhante migasālaɱ upāsikaɱ etadavocaɱ: evaɱ kho panetaɱ bhagini bhagavatā byākatanti.

Kā cānanda migasālā upāsikā bālā abyattā ambakā ambakapaññā1? Ke ca purisapuggalaparopariyañāṇo?

Dasayime ānanda puggalo santo saɱvijjamānā lokasmi. Katame dasa:

1. Idhānanda ekacco puggalo dussīlo hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ nappajānāti, yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati, tassa savaṇena pi akataɱ hoti, bāhusaccena pi akataɱ hoti diṭṭhiyā pi appaṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi2 vimuttiɱ na labhati, so kāyassabhedā parammaraṇā hānāya pareti no visesāya, hānagāmī yeca hoti no visesagāmī.

1.

Amamakā amamakapaññā machasaɱ.
Andhakā andhakapaññā syā.

2. Sāmāyikamapi sīmu. Machasaɱ

[BJT Page 250]

2. Idha panānanda ekacco puggalo dussīlo hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti, [page 140] yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati, tassa savaṇena,pi kataɱ hoti, bāhusaccena, pi kataɱ hoti diṭṭhiyā, pi paṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi2 vimuttiɱ labhati, so kāyassabhedā parammaraṇā visesāya pareti, no hānāya, visesagāmī yeva hoti, no hānagāmī.

Tatrānanda pamāṇikā pamiṇanti 'imassāpi teva dhammā, aparassāpi teva dhammā. Kasmā tesaɱ eko hīno, eko paṇīto'ti. Taɱ hi tesaɱ ānanda hoti dīgharattaɱ ahitāya dukkhāya.

Tatrānanda yvāyaɱ puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūkaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati. Tassa savaṇena'pi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyā'pi paṭividdhaɱ hoti. Sāmayikampi vimuttiɱ labhati, ayaɱ ānanda puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taɱ kissa hetu: imaɱ hi ānanda puggalaɱ dhammasoto nibbaha1ti. Tadantaraɱ2 ko jāneyya aññatra tathāgatena. Tasmātihānanda mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha, mā puggalesu pamāṇaɱ gaṇhittha, khaññatihānanda puggalo puggalesu pamāṇaɱ gaṇhanto, ahaɱ cānanda3 puggalesu pamāṇaɱ gaṇheyyaɱ, yo vāpanassa mādiso. [page 141]

3. Idha panānanda ekacco puggalo sīlavā hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ nappajānāti, yatthassa taɱ sīlaɱ aparisesaɱ nirujjhati, tassa savaṇena pi akataɱ hoti, bāhusaccena pi akataɱ hoti, diṭṭhiyā pi appaṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ na labhati, so kāyassabhedā parammaraṇā hānāya pareti, no visesaɱ hānagāmī yeva hoti, no visesagāmī.

4. Idha panānanda ekacco puggalo sīlavā hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti, yatthassa taɱ sīlaɱ aparisesaɱ nirujjhati, tassa savaṇena pi kataɱ hoti, bāhusaccena pi kataɱ hoti, diṭṭhiyā pi paṭividdhaɱ hoti,

1. Nibbāhati bahusu.
2. Tadanantaraɱ syā.
3. Ahañcānanda sīmu. Syā.

[BJT Page 252]

Sāmayikampi vimuttiɱ labhati, so kāyassabhedā parammaraṇā visesāya pareti, no hānāya. Visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.

Tatrānanda pamāṇikā pamiṇanti 'imassāpi teva dhammā, aparassāpi teva dhammā. Kasmā tesaɱ eko hīno, eko paṇito'ti. Taɱ hi tesaɱ ānanda hoti dīgharattaɱ ahitāya dukkhāya.

Tatrānanda yvāyaɱ puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūkaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati. Tassa savaṇena'pi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyā'pi paṭividdhaɱ hoti. Sāmayikampi vimuttiɱ labhati, ayaɱ ānanda puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taɱ kissa hetu: imaɱ hi ānanda puggalaɱ dhammasoto nibbaha1ti. Tadantaraɱ2 ko jāneyya aññatra tathāgatena. Tasmātihānanda mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha, mā puggalesu pamāṇaɱ gaṇhittha, khaññatihānanda puggalo puggalesu pamāṇaɱ gaṇhanto, ahaɱ cānanda puggalesu pamāṇaɱ gaṇheyyaɱ, yo vā panassa mādiso.

5.
Idha panānanda ekacco puggalo tibbarāgo hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ nappajānāti, yatthassa so rāgo apariseso nirujjhati, tassa savaṇenapi akataɱ hoti, bāhusaccena pi akataɱ hoti, diṭṭhiyāpi apaṭividdhaɱ hoti,
Sāmayikampi vimuttiɱ na labhati, so kāyassabhedā parammaraṇā hānāya pareti, no visesaɱ. Hānagāmī yeva hoti, no visesagāmī.

6. Idha panānanda ekacco puggalo tibbarāgo hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti, yatthassa so rāgo apariseso nirujjhati. Tassa savaṇenapi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ labhati. So [page 142] kāyassa bhedā parammaraṇā visesāya pareti no hānāya, visesagāmīyeva hoti no hānagāmī.

Tatrānanda pamāṇikā pamiṇanti 'imassāpi teva dhammā, aparassāpi teva dhammā. Kasmā tesaɱ eko hīno, eko paṇito'ti. Taɱ hi tesaɱ ānanda hoti dīgharattaɱ ahitāya dukkhāya.

Tatrānanda yvāyaɱ puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūkaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati. Tassa savaṇena'pi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyā'pi paṭividdhaɱ hoti. Sāmayikampi vimuttiɱ labhati, ayaɱ ānanda puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taɱ kissa hetu: imaɱ hi ānanda puggalaɱ dhammasoto nibbaha1ti. Tadantaraɱ2 ko jāneyya aññatra tathāgatena. Tasmātihānanda mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha, mā puggalesu pamāṇaɱ gaṇhittha, byaññatihānanda puggalo puggalesu pamāṇaɱ gaṇhanto, ahaɱ cānanda puggalesu pamāṇaɱ gaṇheyyaɱ, yo vā panassa mādiso.

7.
Idha panānanda ekacco puggalo kodhano hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Yatthassa so kodho apariseso nirujjhati, tassa savaṇenapi akataɱ hoti, bāhusaccenapi akataɱ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ na labhati. So kāyassa bhedā parammaraṇā hānāya pareti no visesāya, hānagāmīyeva hoti no visesagāmī.

1. Sāmayikamapi, machasaɱ.

[BJT Page 254]

8. Idha panānanda ekacco puggalo kodhano hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yatthassa so kodho apariseso nirujjhati, tassa savaṇenapi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ labhati. So kāyassa bhedā parammaraṇā visesāya pareti no hānāya, visesagāmīyeva hoti no hānagāmī.

Tatrānanda pamāṇikā pamiṇanti 'imassāpi teva dhammā, aparassāpi teva dhammā. Kasmā tesaɱ eko hīno, eko paṇito'ti. Taɱ hi tesaɱ ānanda hoti dīgharattaɱ ahitāya dukkhāya.

Tatrānanda yvāyaɱ puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūkaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati. Tassa savaṇena'pi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyā'pi paṭividdhaɱ hoti. Sāmayikampi vimuttiɱ labhati, ayaɱ ānanda puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taɱ kissa hetu: imaɱ hi ānanda puggalaɱ dhammasoto nibbaha1ti. Tadantaraɱ2 ko jāneyya aññatra tathāgatena. Tasmātihānanda mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha, mā puggalesu pamāṇaɱ gaṇhittha, byaññatihānanda puggalo puggalesu pamāṇaɱ gaṇhanto, ahaɱ cānanda puggalesu pamāṇaɱ gaṇheyyaɱ, yo vā panassa mādiso.

9.
Idha panānanda ekacco puggalo uddhato hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Yatthassa taɱ uddhaccaɱ aparisesaɱ nirujjhati, tassa savaṇenapi akataɱ hoti, bāhusaccenapi akataɱ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ na labhati. So kāyassa bhedā parammaraṇā hānāya pareti no visesāya, hānagāmīyeva hoti no visesagāmī.

10. Idha panānanda ekacco puggalo uddhato hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ uddhaccaɱ aparisesaɱ nirujjhati,
Tassa savaṇenapi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyāpi [page 143] paṭividdhaɱ
Hoti, sāmayikampi vimuttiɱ labhati. So kāyassa bhedā parammaraṇā visesāya pareti no hānāya. Visesagāmīyeva hoti no hānagāmī.

Tatrānanda pamāṇikā pamiṇanti ''imassapi teva dhammā, aparassapi teva dhammā. Kasmā nesaɱ eko hīno eko paṇīto''ti. Taɱ hi tesaɱ ānanda hoti dīgharattaɱ ahitāya dukkhāya.

Tatrānanda yvāyaɱ puggalo uddhato hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ uddhaccaɱ aparisesaɱ nirujjhati. Tassa savaṇenapi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ labhati.

[BJT Page 256]

Ayaɱ ānanda puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taɱ kissa hetu: imaɱ hetaɱ ānanda puggalaɱ dhammasoto nibbahati. Tadantaraɱ1 ko jāneyya aññatra tathāgatena. Tasmā tihānanda mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha, mā puggalesu pamāṇaɱ gaṇhittha. Khaññatihānanda puggalesu pamāṇaɱ gaṇhanto. Ahaɱ vā ānanda puggalesu pamāṇaɱ gaṇheyyaɱ, yo vā panassa mādiso.

Kā cānanda migasālā upāsikā bālā abyattā ambakā ambakapaññā, ke ca purisapuggalaparopariye ñāṇe. Ime kho ānanda dasapuggalā santo saɱvijjamānā lokasmi.

Yathārūpena ānanda sīlena purāṇo samannāgato ahosi, tathārūpena sīlena isidatto samannāgato abhavissa, nayidha purāṇo isidattassa gatimpi aññassa. [page 144] yathārūpāya ca ānanda paññāya isidatto samannāgato ahosi, yathārūpāya paññāya purāṇo samannāgate abhavissa, nayidha isidatto purāṇassa gatimpi aññassa. Iti kho ānanda ime puggalā ubho ekaṅgahīnāti.

10. 2. 3. 6

Tayodhamma suttaɱ

(Sāvatthi)

Tayo me bhikkhave dhammā loke na saɱvijjeyyuɱ, na tathāgato loke uppajjeyya arahaɱ sammāsambuddho, na tathāgatappavedito dhammavinayo loke dippeyya. Katame tayo:

Jāti ca jarā ca maraṇañca. Ime kho bhikkhave tayo dhammā loke na saɱvijjeyyuɱ, na tathāgato loke uppajjeyya arahaɱ sammāsambuddho, na tathāgatappavedito dhammavinayo leke dippeyya. Yasmā ca kho bhikkhave ime tayo dhammā loke saɱvijjanti, tasmā tathāgato loke uppajjati arahaɱ sammāsambuddho. Tasmā tathāgatappavedito dhammavinayo loke dippati.

1. Tayome bhikkhave dhammā appahāya abhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātuɱ. Katame tayo: rāgaɱ appahāya dosaɱ appahāya mohaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātuɱ.

1. Tadanantaraɱ naɱ sīmu.
2. Kahaɱ machasaɱ,

[BJT Page 258]

2. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ. Katame tayo: sakkāyadiṭṭhiɱ appahāya vicikicchaɱ appahāya sīlabbataparāmāsaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ.
[page 145]

3. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo sakkāyadiṭṭhiɱ pahātuɱ, vicikicchaɱ pahātuɱ sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ. Katame tayo: ayonisomanasikāraɱ appahāya kummaggasevanaɱ appahāya cetaso līnattaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo sakkāya diṭṭhiɱ pahātuɱ vicikicchaɱ pahātuɱ sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ.

4. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo ayonisomanasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ. Katame tayo:' muṭṭhasaccaɱ appahāya asampajaññaɱ appahāya cetaso vikkhepaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo ayonisomanasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ.

5. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ. Katame tayo: ariyānamadassanakamyataɱ appahāya ariyadhammassa asotukamyataɱ appahāya upārambhacittaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ.

6. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ pahātuɱ upārambhacittataɱ pahātuɱ. Katame tayo: uddhaccaɱ appahāya asaɱvaraɱ appahāya dussīlyaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ pahātuɱ upārambhacittataɱ pahātuɱ.
[page 146]

7. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ. Katame tayo: assaddhiyaɱ appahāya avadaññutaɱ appahāya kosajjaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ. Asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ.

[BJT Page 260]

8. Tayo me bhikkhave dhamme appahāya abhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ. Katame tayo: anādariyaɱ appahāya dovacassataɱ appahāya pāpamittataɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ.

9. Tayo me bhikkhave dhamme appahāya abhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittataɱ pahātuɱ. Katame tayo: ahirikaɱ appahāya anottappaɱ appahāya pamādaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittataɱ pahātuɱ.

10. Ahirikoyaɱ bhikkhave anottappī1 pamatto hoti, so pamatto samāno abhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittaɱ pahātuɱ, so pāpamitto samāno abhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ, so kusīto samāno abhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ, so dussīlo samāno abhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ pahātuɱ, upārambhacittataɱ pahātuɱ, so upārambhacitto samāno abhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ so [page 147] vikkhitta citto samāno abhabbo ayonisomanasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ, so līnacitto samāno abhabbo sakkāyadiṭṭhiɱ pahātuɱ vicikicchaɱ pahātuɱ sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ, so vicikiccho samāno abhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ, so rāgaɱ appahāya dosaɱ appahāya mohaɱ appahāya abhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātuɱ.

1. Tayo me bhikkhave dhamme pahāya bhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātuɱ. Katame tayo: rāgaɱ pahāya dosaɱ pahāya mohaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātuɱ.

2.
Tayo me bhikkhave dhamme pahāya bhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ. Katame tayo: sakkāyadiṭṭhiɱ pahāya vicikicchaɱ pahāya sīlabbataparāmāsaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ.

1. Anottāpī machasaɱ.

[BJT Page 262]

3. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo sakkāyadiṭṭhiɱ pahātuɱ vicikicchaɱ pahātuɱ sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ. Katame tayo: ayonisomanasikāraɱ pahāya kummaggasevanaɱ pahāya cetaso līnattaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo sakkāya diṭṭhiɱ pahātuɱ vicikicchaɱ pahātuɱ sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ.

4. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo ayonisomanasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ. Katame tayo: muṭṭhasaccaɱ pahāya asampajaññaɱ pahāya cetaso vikkhepaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave
Tayo dhamme pahāya bhabbo ayoniso manasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ.
[page 148]

5. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ. Katame tayo: ariyānamadassanakamyataɱ pahāya ariyadhammassa asotukamyataɱ pahāya upārambhacittataɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ.

6. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ pahātuɱ upārambhacittataɱ pahātuɱ. Katame tayo: uddhaccaɱ pahāya asaɱvaraɱ pahāya dussīlyaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ
Pahātuɱ upārambhacittataɱ pahātuɱ.

7. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ. Katame tayo: assaddhiyaɱ pahāya avadaññutaɱ pahāya kosajjaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ.
Asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ.

8. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ. Katame tayo: anādariyaɱ pahāya dovacassataɱ pahāya pāpamittataɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ.

[BJT Page 264]

9. Tayo me bhikkhave dhamme pahāya bhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittataɱ pahātuɱ. Katame tayo: ahirikaɱ pahāya anottappaɱ pahāya pamādaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittataɱ pahātuɱ.

10. Hirimāyaɱ bhikkhave ottappī appamatto hoti, so appamatto samāno bhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittataɱ pahātuɱ. So kalyāṇamitto [page 149] samāno bhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ. So āraddhaviriyo samāno bhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ. So sīlavā samāno bhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ pahātuɱ upārambhacittataɱ pahātuɱ. So anupārambhacitto samāno bhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ. So avikkhittacitto samāno bhabbo ayonisomanasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ. So alīnacitto samāno bhabbo sakkāyadiṭṭhiɱ pahātuɱ vicikicchaɱ pahātuɱ, sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ. So avicikiccho samāno bhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ. So rāgaɱ pahāya dosaɱ pahāya mohaɱ pahāya bhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātunti.

10. 2. 3. 7

Kāka suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasahi bhikkhave asaddhammehi samannāgato kāko. Katamehi dasahi: dhaɱsī ca pagabbho ca tintino ca mahagghaso ca luddo ca akāruṇiko ca dubbalo ca oravitā ca muṭṭhassatī ca necayiko1ca. Imehi kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgato kāko.

Evameva kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgato pāpabhikkhu. Katamehi dasahi: dhaɱsī ca pagabbho ca tintino ca mahagghaso ca luddo ca akāruṇiko ca dubbalo ca oravitā ca muṭṭhassatī ca necayiko ca. Imehi kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgato pāpabhikkhūti.

1. Nerasīko sīmu.

[BJT Page 266]
[page 150]

10. 2. 3. 8

Nigaṇṭha suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasahi bhikkhave asaddhammehi samannāgatā nigaṇṭhā. Katamehi dasahi: assaddhā bhikkhave nigaṇṭhā, dussīlā bhikkhave nigaṇṭhā, ahirikā bhikkhave nigaṇṭhā, anottappino bhikkhave nigaṇṭhā, asappurisambhattino bhikkhave nigaṇṭhā, attukkaɱsakaparavambhakā bhikkhave nigaṇṭhā, sandiṭṭhiparāmāsā ādhānagāhī duppaṭinissaggino bhikkhave nigaṇṭhā, kuhakā bhikkhave nigaṇṭhā, pāpicchā bhikkhave nigaṇṭhā, micchādiṭṭhikā bhikkhave nigaṇṭhā. Imehi kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgatā nigaṇṭhāti.

10. 2. 3. 9

Āghātavatthu suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa imāni bhikkhave āghātavatthūni. Katamāni dasa: anatthamme acarīti āghātaɱ bandhati, anattamme caratīti āghātaɱ bandhati, anatthamme carissatīti āghātaɱ bandhati. Piyassa me manāpassa anatthaɱ acarīti āghātaɱ bandhati, anatthaɱ caratīti āghātaɱ bandhati, anatthaɱ carissatīti āghātaɱ bandhati. Appiyassa me amanāpassa atthaɱ acari āghātaɱ bandhati, atthaɱ carati āghātaɱ bandhati, atthaɱ carissatīti āghātaɱ bandhati, aṭṭhāne ca kuppati. Imāni kho bhikkhave dasa āghātavatthūnīti.

10. 2. 3. 10

Āghātapaṭivinaya suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa ime bhikkhave āghātapaṭivinayā. Katame dasa: anatthamme acari, taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ [page 151] paṭivineti. Anatthamme carati, taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Anatthamme carissati,taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Piyassa me manāpassa anatthaɱ acari, taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Anattaɱ carati, taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Anatthaɱ carissati, taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti.
Appiyassa me amanāpassa atthaɱ acari taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Piyassa me manāpassa atthaɱ carati taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Appiyassa me amanāpassa atthaɱ carissati taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Aṭṭhāne ca na kuppati. Ime kho bhikkhave dasa āghāta paṭivinayāti.

Ākaṅkhavaggo tatiyo.

Tatruddānaɱ

Ākaṅkho kaṇṭako iṭṭhāvaḍḍhī ca migasālāyā1
Abhabbo ceva kākoca nigaṇṭhā dve ca vatthūnīti2

1 . Migasālāya machasaɱ 2. Āsākati machasaɱ

[BJT Page 268]

10. 2. 4. 1

Bāhuna suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā campāyaɱ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Atha kho āyasmā bāhuno1 yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā bāhuno bhagavantaɱ etadavoca:

Katihi nu kho bhante dhammehi tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharitīti ? [page 152]

Dasahi kho pana bāhuna dhammehi tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Katamehi dasahi: rūpena kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Vedanāya kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Saññāya kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Saṅkhārehi kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Viññāṇena kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Jātiyā kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Jarāya kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Maraṇena kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Dukkhehi kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Kilesehi kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati.

Seyyathāpi bāhuna uppalaɱ vā padumaɱ vā puṇḍarīkaɱ vā udake jātaɱ udake saɱvaḍḍhaɱ udakā accuggamma tiṭṭhati anupalittaɱ udakena. Emameva kho bāhuna imehi dasahi dhammehi tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharitīti.
10. 2. 4. 2

Ānanda suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho āyasmantaɱ ānandaɱ bhagavā etadavoca:

1. Cāhano machasaɱ

[BJT Page 270]

1. So vatānanda bhikkhu assaddho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

2. So vatānanda bhikkhu dussīlo samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

3. So vatānanda bhikkhu appassuto samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.
4. So vatānanda bhikkhu dubbaco samāno imasmiɱ dhammavinaye [page 153] vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

5. So vatānanda bhikkhu pāpamitto samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.
6. So vatānanda bhikkhu kusīto samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

7. So vatānanda bhikkhu muṭṭhassati samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

8. So vatānanda bhikkhu asantuṭṭho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.
9. So vatānanda bhikkhu pāpiccho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūlhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

10. So vatānanda bhikkhu micchādiṭṭhiko samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūlhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

[BJT Page 272]

So vatānanda bhikkhu imehi dasahi dhammehi samannāgato imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

1. So vatānanda bhikkhu saddho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

2. So vatānanda bhikkhu sīlavā samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

3. So vatānanda bhikkhu bahussuto sutadharo samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

4. So vatānanda bhikkhu suvaco samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

5. So vatānanda bhikkhu kalyāṇamitto samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

6. So vatānanda bhikkhu āraddhaviriyo samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

7. So vatānanda bhikkhu upaṭṭhitasati samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ [page 154] āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

8. So vatānanda bhikkhu santuṭṭho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

9. So vatānanda bhikkhu appiccho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

[BJT Page 274 10.] So vatānanda bhikkhu sammādiṭṭhiko samāno imasmiɱ dhamma vinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

So vatānanda bhikkhu imehi dasahi dhammehi samannāgato imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjatīti.

10. 2. 4. 3

Puṇṇiya suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā puṇṇiyo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā puṇṇiyo bhagavantaɱ etadavoca: ''ko nu kho bhante, hetu, ko paccayo, yena appekadā tathāgataɱ dhammadesanā paṭibhāti, appekadā nappaṭibhātī?''Ti.

Saddho ca puṇṇiya bhikkhu hoti, no ca upasaṅkamitā, neva tāva tathāgataɱ dhammadesanā paṭibhāti. Yato ca kho puṇṇiya bhikkhu saddho ca hoti upasaṅkamitā ca, evaɱ tathāgataɱ dhammadesanā paṭibhāti.

Saddho ca puṇṇiya bhikkhu hoti upasaṅkamitā ca, no ca payirupāsitā payirupāsitā ca, no ca paripucchitā, paripucchitā ca, noca ohitasoto dhammaɱ suṇāti, ohitasoto ca dhammaɱ suṇāti, no ca sutvā dhammaɱ dhāreti, sutvā ca dhammaɱ dhāreti, no ca dhatānaɱ dhammānaɱ atthaɱ upaparikkhati. Dhatānañca dhammānaɱ atthaɱ upaparikkhati, no ca [page 155] atthamaññāya dhamma maññāya dhammānudhammapaṭipanno hoti. Atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammapaṭipanno ca hoti. No ca kalyāṇavāco hoti kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya aneḷagalāya atthassa viññāpaniyā. Kalyāṇavāco ca hoti kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya aneḷagalāya atthassa viññāpaniyā, no ca sandassako hoti samādapako samuttejako sampahaɱsako sabrahmacārīnaɱ. Na ca tāva tathāgataɱ dhammadesanā paṭibhāti.

[BJT Page 276]

Yato ca kho puṇṇiya bhikkhu saddho ca hoti upasaṅkamitā ca payirupāsitā ca paripucchitā ca, ohitasoto ca dhammaɱ suṇāti, sutvā ca dhammaɱ dhāreti. Dhatānañca dhammānaɱ atthaɱ upaparikkhati. Atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammapaṭipanno ca hoti, kalyāṇavāco ca hoti kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya aneḷagalāya atthassa viññāpaniyā. Sandassako ca hoti samādapako samuttejako sampahaɱsako sabrahmacārīnaɱ. Evaɱ tathāgataɱ dhammadesanā paṭibhāti. Imehi kho puṇṇiya, dasahi dhammehi samannāgato ekantapaṭibhānaɱ tathāgataɱ dhammadesanā hotīti.

10. 2. 4. 4.

Byākaraṇa suttaɱ

(Sāvatthi)

Tatra kho āyasmā mahāmoggallāno bhikkhu āmantesi 'āvuso bhikkhavo1'ti. Āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato mahāmoggallānassa paccassosuɱ. Āyasmā mahāmoggallāno etadavoca:

Idhāvuso bhikkhu aññaɱ byākaroti ''khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī''ti. Tamenaɱ tathāgato vā [page 156] tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati, samanugāhati, samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaɱ āpajjati, vipinaɱ2 āpajjati. Anayaɱ āpajjati. Byasanaɱ āpajjati. Anayabyasanaɱ āpajjati.

Tamenaɱ tathāgato vā, tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca manasikaroti:

1. Āvuso bhikkhave machasaɱ
2. Vicinaɱ machasaɱ, vijinaɱ sīmu

[BJT Page 278]

''Kinnukho ayamāyasmā aññaɱ byākaroti khīṇā jāti, vusitaɱ brahmacariyaɱ, kataɱ karaṇīyaɱ, nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī''ti.

1. Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpatti kusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti: kodhano kho pana ayamāyasmā, kodhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, kodhapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

2. Upanāhī kho pana ayamāyasmā, upanāhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, upanāhapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

3. Makkhī kho pana ayamāyasmā, makkhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, makkhapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

4. Palāsī kho pana ayamāyasmā, palāsapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, palāsapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

5. Issukī kho pana ayamāyasmā, issāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, issāpariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

6. Maccharī kho pana ayamāyasmā, maccherapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, maccherapariyuṭṭhānaɱ [page 157] kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

7. Saṭho kho pana ayamāyasmā, sāṭheyyapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, sāṭheyyapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

8. Māyāvī kho pana ayamāyasmā, māyāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, māyāpariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

[BJT Page 280]

9. Pāpiccho kho pana ayamāyasmā icchāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, icchāpariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

10. Muṭṭhassati1 kho pana ayamāyasmā uttarikaraṇīye oramattakena visesādhigamena antarāvosānaɱ āpanno, antarāvosānagamanaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

So vatāvuso bhikkhu ime dasadhamme appahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati. So vatāvuso bhikkhu ime dasadhamme pahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjatīti.
10. 2. 4. 5

Katthī suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā mahācundo cetīsu viharati sahajātiyaɱ. Tatra kho āyasmā mahācundo bhikkhu āmantesi 'āvuso bhikkhavo'ti āvusoti kho te bhikkhu āyasmato mahācundassa paccassosuɱ. Āyasmā mahācundo etadavoca:

Idhāvuso bhikkhu katthī hoti vikatthi adhigamesu ''ahaɱ paṭhamaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ dutiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ tatiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ catutthaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ [page 158] ākāsānañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ viññāṇañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākiñcaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ nevasaññānāsaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ saññāvedayitanirodhaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī''ti.

1. Sati machasaɱ

[BJT Page 282]

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaɱ āpajjati vipinaɱ āpajjati anayaɱ āpajjati byasanaɱ āpajjati anayabyasanaɱ āpajjati.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca manasikaroti, kinnu kho ayamāyasmā katthi hoti vikatthi adhigamesu ''ahaɱ paṭhamaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ dutiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ tatiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ catutthaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākāsānañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ viññāṇañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākiñcaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ nevasaññānāsaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ saññāvedayitanirodhaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī''ti.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti.

1. Dīgharattaɱ kho pana ayamāyasmā, khaṇḍakārī chiddakārī sabalakārī kammāsakārī na sannatakārī na sannatavuttī sīlesu dussīlo kho panāyamāyasmā, dussīlyaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

2. Assaddho kho pana ayamāyasmā, assaddhiyaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

3. Appassuto kho pana ayamāyasmā, anācāro, appasaccaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.
[page 159]

4. Dubbaco kho pana ayamāyasmā, dovacassatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

5. Pāpamitto kho pana ayamāyasmā, pāpamitto kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

6. Kusīto kho pana ayamāyasmā, kosajjaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

[BJT Page 284]
7.
Muṭṭhassati kho pana ayamāyasmā, muṭṭhasaccaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

8. Kuhako kho pana ayamāyasmā, kohaññaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

9. Dubbharo kho pana ayamāyasmā, dubbharatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

10. Duppañño kho pana ayamāyasmā, duppaññatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Seyyathāpi āvuso sahāyako sahāyakaɱ evaɱ vadeyya: yadā te samma dhanena dhanakaraṇīyaɱ assa, yācissasi1 maɱ dhanaɱ, dassāmi te dhananti. So kismicideva dhanakaraṇīye samuppanne sahāyako sahāyakaɱ evaɱ vadeyya:

''Attho me samma dhanena, dehi me dhananti''. So evaɱ vadeyya: ''tena hi samma idha khanāhī''ti. So tatra khananto nādhigaccheyya, so evaɱ vadeyya: ''alikaɱ maɱ samma avaca, tucchakaɱ maɱ samma avaca ''idha khanāhī''ti. So evaɱ vadeyya ''nāhaɱ taɱ samma alikaɱ avacaɱ, tucchakaɱ avacaɱ, tena hi samma idha khanāhī''ti. So tatrapi khananto nādhigaccheyya, so evaɱ vadeyya ''alikaɱ maɱ samma avaca, tucchakaɱ maɱ samma avaca 'idha khanāhī'ti. So evaɱ vadeyya ''nāhaɱ taɱ samma alikaɱ avacaɱ, na tucchakaɱ avacaɱ, tena hi samma idha khanāhī, ti. So tatrapi khananto nādhigaccheyya, so evaɱ vadeyya ''alikaɱ maɱ samma avaca, tucchakaɱ maɱ samma avaca 'idha khanāhī'ti. So evaɱ vadeyya ''nāhaɱ taɱ samma alikaɱ avacaɱ, tucchakaɱ avacaɱ, tena hi samma idha khanāhī''ti. So tatrapi khananto nādhigaccheyya, so evaɱ vadeyya ''alikaɱ maɱ samma avaca, tucchakaɱ maɱ samma avaca 'idha khanāhī''ti. So evaɱ vadeyya ''nāhaɱ taɱ samma alikaɱ avacaɱ, tucchakaɱ [page 160] avacaɱ, api ca ahameva ummādaɱ pāpuṇiɱ cetaso vipariyāya''nti.

1. Sāceyyāsi machasaɱ

[BJT Page 286]

Evameva kho āvuso bhikkhu katthī vikatthī adhigamesu ''ahaɱ paṭhamaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ dutiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ tatiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ catutthaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākāsānañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ viññāṇañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhāhāmipi. Ahaɱ ākiñcaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ nevasaññānāsaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi ahaɱ saññāvedayitanirodhaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī''ti.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyi samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaɱ āpajjati byasanaɱ āpajjati anayabyasanaɱ āpajjati.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca manasikaroti, kinnu kho āyamāyasmā katthī hoti vikatthī adhigamesu ''ahaɱ paṭhamaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ dutiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ tatiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ catutthaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākāsānañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ viññāṇañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākiñcaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ nevasaññānāsaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ saññāvedayitanirodhaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī''ti.

1. Tamenaɱ tathāgato vā tathāgata sāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti: [page 161] dīgharattaɱ kho ayamāyasmā khaṇḍakārī chiddakārī sabalakārī kammāsakārī na sannatakārī na santatavutti sīlesu. Dussīlo kho ayamāyasmā, dussīlyaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

2. Assaddho kho pana ayamāyasmā, assaddhiyaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

1. Samanuggāhati machasaɱ

[BJT Page 288]

3. Appassuto kho pana ayamāyasmā anācāro, appasaccaɱ kho pata tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

4. Dubbaco kho pana ayamāyasmā, dovacassatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

5. Pāpamitto kho pana ayamāyasmā, pāpamitto kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

6. Kusīto kho pana ayamāyasmā, kosajjaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

7. Muṭṭhassati kho pana ayamāyasmā, muṭṭhasaccaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

8. Kuhako kho pana ayamāyasmā, kohaññaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

9. Dubbharo kho pana ayamāyasmā, dubbharatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

10. Duppañño kho pana ayamāyasmā, duppaññatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

So vatāvuso bhikkhu ime dasadhamme appahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati. So vatāvuso bhikkhu ime dasa dhamme pahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjatīti ṭhānametaɱ vijjatīti.
10. 2. 4. 6

Adhimāna suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā mahākassapo rājagahe viharati vephavane kalandakanivāpe. Tatra kho āyasmā [page 162] mahākassapo bhikkhū āmantesi 'āvuso bhikkhavo'2ti. Āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato mahākassapassa paccassosuɱ. Āyasmā mahākassapo etadavoca:

1. Kuhanā sīmu
2. Bhikkhavetī machasaɱ.

[BJT Page 290]

Idhāvuso bhikkhu aññaɱ byākaroti ''khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī''ti. Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaɱ āpajjati, vipinaɱ āpajjati, anayaɱ āpajjati, byasanaɱ āpajjati, anayabyasanaɱ āpajjati.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca manasikaroti ''kiɱ nu kho ayamāyasmā aññaɱ byākaroti 'khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī''ti.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti.

Adhimāniko kho ayamāyasmā adhimānasacco appatte pattasaññī akate katasaññī anadhigate adhigatasaññī adhimānena aññaɱ byākaroti 'khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī''ti.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca manasikaroti ''kinnu kho ayamāyasmā nissāya adhimāniko adhimānasacco appatte pattasaññī akate katasaññī anadhigate adhigatasaññī adhimānena aññaɱ byākaroti 'khīṇā [page 163] jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī'ti. ''

[BJT Page 292]

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti.

Bahussuto kho pana ayamāyasmā sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā, majjhekalyāṇā, pariyosānakalyāṇā sātthaɱ sabyañjanaɱ kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti. Tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā. Tasmā ayamāyasmā adhimāniko adhimāna sacco appatte pattasaññī akate katasaññī anadhigate adhigatasaññī adhimānena aññaɱ byākaroti 'khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ katakaraṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī'ti.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti, abhijjhālū kho pana ayamāyasmā abhijjhāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, abhijjhāpariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Byāpanno kho pana ayamāyasmā byāpādapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, byāpādapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Thīnamiddho kho pana ayamāyasmā thīnamiddhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, thīnamiddhapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Uddhato kho pana ayamāyasmā uddhaccapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, uddhaccapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Vicikiccho kho pana ayamāyasmā vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, vicikicchāpariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

[BJT Page 294]

Kammārāmo kho pana ayamāyasmā kammarato kammārāmataɱ anuyutto. [page 164] kammārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Bhassārāmo kho pana ayamāyasmā bhassarato bhassārāmataɱ anuyutto, bhassārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Niddārāmo kho pana ayamāyasmā niddārato niddārāmataɱ anuyutto. Niddārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Saṅgaṇikārāmo kho pana ayamāyasmā. Saṅgaṇikarato saṅgaṇikārāmataɱ anuyutto, saṅgaṇikārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Muṭṭhassati kho pana ayamāyasmā uttariɱ karaṇīye oramattakena visesādhigamena antarāvosānaɱ āpanno. Antarāvosānagamanaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

So vatāvuso bhikkhu ime dasadhamme appahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

So vatāvuso bhikkhu ime dasadhamme pahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjatīti:

10. 2. 4. 7

Adhikaraṇika suttaɱ

(Sāvatthi)

Tatra kho bhagavā kalandakaɱ1 bhikkhuɱ ārabbha bhikkhū āmantesi 'bhikkhavo'ti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

1. Idha bhikkhave bhikkhu adhikaraṇiko hoti, adhikaraṇasamathassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu adhikaraṇiko hoti, adhikaraṇasamathassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

1. Kālaḍakataɱ machasaɱ, kālaka bhikkhuɱ syā.

[BJT Page 296]
[page 165]

2. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu na sikkhākāmo hoti, sikkhāsamādānassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu na sikkhākāmo hoti, sikkhāsamādānassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.
3. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu pāpiccho hoti, icchā vinayassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu pāpiccho hoti, icchāvinayassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kodhano hoti, kodhavinayassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu kodhano hoti, kodhavinayassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu makkhī hoti, makkha vinayassa na vaṇṇavādī, yampi bhikkhave bhikkhu makkhī hoti, makkhavinayassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

6. Puna ca paraɱ bhikkhave saṭho hoti, sāṭheyya vinayassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu saṭho hoti, sāṭheyyavinayassa na vaṇṇavādī ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

7. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu māyāvī hoti, māyāvinayassa na vaṇṇavādī, yampi bhikkhave bhikkhu māyāvī hoti, māyāvinayassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.
[page 166]

8. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhammānaɱ na nisāmakajātiyo hoti dhamma nisantiyā na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu dhammānaɱ na nisāmakajātiyo hoti, dhamma nisantiyā na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

298.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu na paṭisallāno hoti, paṭisallānassa na vaṇṇavādī yampi bhikkhave bhikkhu na paṭisallāno hoti, paṭisallānassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

10. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu sabrahmacārīnaɱ na paṭisanthārako hoti, paṭisanthārakassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu na paṭisanthārako hoti, paṭisanthārakassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya, na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

Evarūpassa bhikkhave bhikkhuno kiñcāpi evaɱ icchā uppajjeyya: 'aho vata maɱ sabrahmacārī sakkareyyuɱ garukareyyuɱ māneyyuɱ pūjeyyunti'. Atha kho naɱ sabrahmacārī na ceva sakkaronti, na garukaronti, na mānenti, na pūjenti, taɱ kissahetu:
Tathā hissa bhikkhave viññū sabrahmacārī te pāpake akusale dhamme appahīne samanupassanti.
Seyyathāpi bhikkhave assakhaluṅkassa kiñcāpi evaɱ icchā uppajjeyya: aho vata maɱ manussā ājānīyaṭṭhāne ṭhapeyyuɱ, ājānīyahe janañca bhojeyyuɱ, ājānīyaparimajjanañca parimajjeyyunti''. Atha kho naɱ manussā na ceva ājānīyaṭṭhāne ṭhapenti, na ca ājānīyabhojanaɱ bhojenti, na ca ājānīyaparimajjanaɱ parimajjanti. [page 167] taɱ kissa hetu: tathā hissa bhikkhave viññū manussā tāni sāṭheyyāni, kūṭeyyāni jimbheyyāni vaṅkeyyāni appahīnāni samanupassanti. Evameva kho bhikkhave evarūpassa bhikkhuno kiñcāpi evaɱ icchā uppajjeyya: ''aho vata maɱ sabrahmacārī sakkareyyuɱ garukareyyuɱ māneyyuɱ pūjeyyunti''. Atha kho naɱ sabrahmacārī na ceva sakkaronti, na garukaronti, na mānenti, na pūjenti. Taɱ kissa hetu: tathā hissa bhikkhave viññū sabrahmacārī te pāpake akusale dhamme appahīne samanupassanti.

1. Idha pana bhikkhave bhikkhu na adhikaraṇiko hoti, adhikaraṇasamathassa vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu na adhikaraṇiko hoti, adhikaraṇasamathassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

[BJT Page 300]

2. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu sikkhākāmo hoti, sikkhāsamādānassa vaṇṇavādī, yampi bhikkhave bhikkhu sikkhākāmo sikkhāsamādānassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

3. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu appiccho hoti, icchāvinayassa vaṇṇavādī, yampi bhikkhave bhikkhu appiccho hoti, icchāvinayassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu akkodhano hoti, kodhavinayassa vaṇṇavādī yampi bhikkhave bhikkhu akkodhano hoti, kodhavinayassa vaṇṇavādī. Ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu amakkhī hoti, makkhavinayassa vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu amakkhī hoti, makkhavinayassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.
[page 168]
6. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu asaṭho hoti, sāṭheyya vinayassa vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu asaṭho hoti, sāṭheyyavinayassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

7. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu amāyāvī hoti, māyāvinayassa vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave amāyāvī hoti, māyāvinayassa vaṇṇavādī ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

8. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhammānaɱ nisāmakajātiyo hoti, dhammanisantiyā vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu dhammānaɱ nisāmakajātiyo hoti, dhammanisantiyā vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu paṭisallīno hoti, paṭisallānassa vaṇṇavādī, yampi bhikkhave bhikkhu paṭisallīno hoti, paṭisallānassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

[BJT Page 302]

10. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu sabrahmacārīnaɱ paṭisanthārako hoti, paṭisanthārakassa vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu paṭisanthārako hoti, paṭisanthārakassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya, sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

Evarūpassa bhikkhave bhikkhuno kiñcāpi na evaɱ icchā uppajjeyya, ''aho vata maɱ sabrahmacārī sakkareyyuɱ garukareyyuɱ, māneyyuɱ pūjeyyunti''. Atha kho naɱ sabrahmacārī sakkaronti, garukaronti, mānenti, pūjenti, taɱ kissa hetu: tathā hissa bhikkhave viññū sabrahmacārī te pāpake akusale dhamme pahīne samanupassanti.

Seyyathāpi bhikkhave bhaddassa assājānīyassa kiñcāpi na evaɱ icchā uppajjeyya: ''aho vata maɱ manussā ājānīyaṭṭhāne ṭhapeyyuɱ ājānīyabhojananañca bhojeyyuɱ, ājānīyaparimajjanañca parimajjeyyunti'', atha kho naɱ manussā ājānīyaṭṭhāne ṭhapenti, ājānīyabhojanañca [page 169] bhojentī, ājānīyaparimajjanañca parimajjanti. Taɱ kissa hetu: tathā hissa bhikkhave viññū manussā tāni sāṭheyyāni kūṭeyyāni jimheyyāni vaṅkeyyāni pahīnāni samanupassanti.

Evameva kho bhikkhave evarūpassa bhikkhuno kiñcāpi na evaɱ icchā uppajjeyya: ''aho vata maɱ sabrahmacārī sakkareyyuɱ, garukareyyuɱ, māneyyuɱ, pūjeyyunti'', atha kho naɱ sabrahmacārī sakkaronti, garukaronti, mānenti, pūjenti taɱ kissa hetu: tathā hissa bhikkhave viññū sabrahmacārī te pāpake akusale dhamme pahīne samanupassantīti.

10. 2. 4. 8

Akkosakasuttaɱ

(Sāvatthi)

Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhāsako ariyūpavādī sabrahmacārīnaɱ, aṭṭhānametaɱ anavakāso1 yaɱ so dasannaɱ byasanānaɱ aññataraɱ byasanaɱ na nigaccheyya. Katamesaɱ dasannaɱ:

1. Ṭhānametaɱ avakāso yaɱ so dasannaɱ byasanānaɱ aññataraɱ byasanaɱ nigaccheyya machasaɱ

[BJT Page 304]

Anadhigataɱ nādhigacchati, adhigatā parihāyanti, saddhammassa na vodānayanti. 1 Saddhammesu vā adhimāniko hoti, anabhirato vā brahmacariyaɱ carati, aññataraɱ vā saṅkiliṭṭhaɱ āpattiɱ āpajjati, gāḷhaɱ vā rogātaṅkaɱ phusati, ummādaɱ vā pāpuṇāti cittakkhepaɱ, sammūḷho kālaɱ karoti, kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjati.

Yo so bhikkhave bhikkhu akkosaparibhāsako ariyūpavādī sabrahmacārīnaɱ. Ṭhānametaɱ avakāso, yaɱ so imesaɱ dasannaɱ byasanānaɱ aññataraɱ byasanaɱ nigaccheyyāti. [page 170]

10. 2. 4. 9

Kokālika suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho kokāliko bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho kokāliko bhikkhu bhagavantaɱ etadavoca: ''pāpicchā bhante sāriputta moggallānā, pāpikānaɱ icchānaɱ vasaɱ gatā''ti.

Mā hevaɱ kokālika, mā hevaɱ kokālika, pasādehi kokālika sāriputtamoggallānesu cittaɱ, pesalā sāriputtamoggallānāti.

Dutiyampi kho kokāliko bhikkhu bhagavantaɱ etadavoca: ''kiñcāpi me bhante bhagavā saddhāyiko paccayiko, atha kho pāpicchāva sāriputtamoggallānā pāpikānaɱ icchānaɱ vasaɱ gatā''ti.

Mā hevaɱ kokālika mā hevaɱ kokālika, pasādehi kokālika sāriputtamoggallānesu cittaɱ, pesalā sāriputtamoggallānāti.

1. Na vodāyanti machasaɱ, na vodānanti sīmu.

[BJT Page 306]

Tatiyampi kho1 kokāliko bhikkhu bhagavantaɱ etadavoca: ''kiñcāpi me bhante bhagavā saddhāyiko paccayiko, atha kho pāpicchāva sāriputtamoggallānā pāpikānaɱ icchānaɱ vasaɱ gatā''ti.

Mā hevaɱ kokālika, mā hevaɱ kokālika, pasādehi kokālika sāriputtamoggallānesu cittaɱ, pesalā sāriputtamoggallānāti.

Atha kho kokāliko bhikkhu uṭṭhāyāsanā bhagavantaɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmi. Acirapakkantasseva kokālikassa bhikkhuno sāsapamattāhi piḷakāhi sabbo kāyo phuṭo ahosi. Sāsapamattiyo hutvā muggamattiyo ahesuɱ. Muggamattiyo hutvā kalāyamattiyo ahesuɱ. Kalāyamattiyo hutvā kolaṭṭhimattiyo ahesuɱ. Kolaṭṭhimattiyo hutvā kolamattiyo ahesuɱ, kolamattiyo hutvā āmalakamattiyo ahesuɱ. Āmalakamattiyo hutvā beluvasalāṭukamattiyo ahesuɱ. Beluvasalāṭukamattiyo hutvā billamattiyo ahesuɱ. Billamattiyo hutvā pabhijjiɱsu. [page 171] pubbañca lohitañca pagghariɱsu. Svāssudaɱ kadalipattesu seti macchova visagilito.

Atha kho tudu pacceka brahmā2 yena kokāliko bhikkhu tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā vehāse ṭhatvā kokālikaɱ bhikkhuɱ etadavoca: ''pasādehi kokālika sāriputtamoggallānesu cittaɱ, pesalā sāriputta moggallānā''ti.

Kosi tvaɱ āvusoti?
Ahaɱ tudu paccekabrahmāti.

Nanu tvaɱ āvuso bhagavatā anāgāmī vyākato, atha kiɱ carahi idhāgato? Passa yāvañca te idaɱ aparaddhanti.

Atha kho tudu paccekabrahmā kokālikaɱ bhikkhuɱ gāthāhi ajjhabhāsi:

1.

Purisassa hi jātassa kuṭhārī jāyate mukhe,
Yāya chindati attānaɱ bālo dubbhāsitaɱ bhaṇaɱ.

2.

Yo nindiyaɱ pasaɱsati taɱ vā nindati yo pasaɱsiyo,
Vicināti mukhena so kaliɱ kalinā tena sukhaɱ na vindati.

1. Tatiyampi kho bhikkhave machasaɱ.
2. Turupacecaka brahmā machasaɱ. Tudipacecakabrahmā syā.

[BJT Page 308]

3.

Appamatto1 ayaɱ kali yo akkhesu dhanaparājayo,
Sabbassāpi sahāpi attanā ayameva mahantataro2 kali
Yo sugatesu manaɱ padosaye

4.

Sataɱ sahassānaɱ nirabbudānaɱ, chattiɱsati pañca ca abbudāni
Yamariyagarahī nirayaɱ upetī, vācaɱ manañca paṇidhāya pāpakanti''.
[page 172]

Atha kho kokāliko bhikkhu teneva ābādhena kālamakāsi, kālakato ca kokāliko bhikkhu padumanirayaɱ upapajji sāriputtamoggallānesu cittaɱ āghātetvā.
Atha kho brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ jetavanaɱ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ aṭṭhāsi, ekamantaɱ ṭhito kho brahmā sahampati bhagavantaɱ etadavoca: ''kokāliko bhante bhikkhu kālakato, kālakato ca bhante kokāliko bhikkhu padumanirayaɱ uppanno sāriputtamoggallānesu cittaɱ āghātetvā''ti. Idamavoca brahmā sahampati, idaɱ vatvā bhagavantaɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatthevantaradhāyi.

Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhu āmantesi. Imaɱ bhikkhave rattiɱ brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ jetavanaɱ obhāsetvā yenāhaɱ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā maɱ abhivādetvā ekamantaɱ aṭṭhāsi.

Ekamantaɱ ṭhito kho bhikkhave brahmā sahampati maɱ etadavoca: ''kokāliko bhante bhikkhu kālakato, kālakato ca bhante kokāliko bhikkhu padumanirayaɱ upapanno, sāriputtamuggallānesu cittaɱ āghātetvā''ti. Idamavoca bhikkhave brahmā sahampati idaɱ vatvā maɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatthevantaradhāyīti.

Dīghaɱ evaɱ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaɱ etadavoca: ''kīvanukho bhante padume niraye āyuppamāṇanti''. Dīghaɱ kho bhikkhu padume niraye āyuppamāṇaɱ, na taɱ sukaraɱ saṅkhātuɱ ''ettakāni [page 173] vassānī''ti vā ''ettakāni vassasatānī''ti vā ''ettakāni vassasahassānī''ti vā ''ettakāni vassa satasahassānī''ti vāti.

1. Appamattako machasaɱ.
2. Mahattataro machasaɱ.
3. Padusaye machasaɱ.

[BJT Page 310]

Sakkā pana bhante upamaɱ kātunti.

''Sakkā bhikkhū''ti bhagavā avoca.

Seyyathāpi bhikkhu vīsatikhāriko kosalako tilavāho, tato puriso vassasatassa vassasatassa accayena ekamekaɱ tilaɱ uddhareyya, khippataraɱ kho so bhikkhu vīsatikhāriko kosalako tilavāho iminā upakkamena parikkhayaɱ pariyādānaɱ gaccheyya, natveva eko abbudo nirayo.

Seyyathāpi bhikkhu vīsati abbudā nirayā evameko nirabbudo nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati nirabbudā nirayā evameko ababo nirayo, seyyathāpi bhikkhu vīsati ababā nirayā evameko ahaho nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati ahahā nirayā evameko aṭaṭo nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati aṭaṭā nirayā evameko kumudo nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati kumudā nirayā evameko sogandhiko nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati sogandhikā nirayā evameko uppalako nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati uppalakā nirayā eva mevako puṇḍarīko nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati puṇḍarikā nirayā evameko padumo nirayo. Padumaɱ kho pana bhikkhu nirayaɱ kokāliko bhikkhu upapanno sāriputtamoggallānesu cittaɱ āghātetvāti.

Idamavoca bhagavā idaɱ vatvā sugato athāparaɱ etadavoca satthā.
[page 174]

1.

Purisassa hi jātassa kuṭhārī jāyate mukhe,
Yāya chindati attānaɱ bālo dubbhāsitaɱ bhaṇaɱ.

2.

Yo nindiyaɱ pasaɱsati taɱ vā nindati yo pasaɱsiyo,
Vicināti mukhena so kaliɱ kalinā tena sukhaɱ na vindati.

[BJT Page 312]

3.

Appamatto ayaɱ kali yo akkhesu dhanaparājayo,
Sabbassāpi sahāpi attanā ayameva mahantataro kali
Yo sugatesu manaɱ padosaye.

4.

Sataɱ sahassānaɱ nirabbudānaɱ, chattiɱsati pañca ca abbudāni
Yamariyagarahī nirayaɱ upeti, vācaɱ manañca paṇidhāya pāpakanti.

10. 2. 4. 10

Khīṇāsavabala suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā sāriputto yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho āyasmantaɱ sāriputtaɱ bhagavā etadavoca: ''kati nu kho sāriputta khīṇāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi samannāgato khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti 'khīṇā me āsavā'ti''

Dasa bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi samannāgato khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti ''khīṇā me āsavā''ti.

Katamāni dasa:

1. Idha bhante khīṇāsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saṅkhārā yathābhūtaɱ sammappaññāya sudiṭṭhā honti.
[page 175]

Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saṅkhārā yathābhūtaɱ sammappaññāya sudiṭṭhā honti. Idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti ''khīṇā me āsavā''ti.

2. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno aṅgārakāsūpamā kāmā yathābhūtaɱ sammappaññāya sudiṭṭhā honti. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno aṅgārakāsūpamā kāmā yathābhūtaɱ sammappaññāya sudiṭṭhā honti, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti ''khīṇā me āsavā''ti.

[BJT Page 314]

3. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno vivekaninnaɱ cittaɱ hoti vivekapoṇaɱ vivekapabbhāraɱ vavakaṭṭhaɱ1 nekkhammābhirataɱ vyantībhūtaɱ sabbaso āsavaṭṭhānīyehi dhammehi. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno vivekaninnaɱ cittaɱ hoti vivekapoṇaɱ vivekapabbhāraɱ vavakaṭṭhaɱ nekkhammābhirataɱ vyantībhūtaɱ sabbaso āsavaṭṭhānīyehi dhammehi, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā''ti.

4. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā honti subhāvitā. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā honti subhāvitā, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

5. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro sammappadhānā bhāvitā honti subhāvitā. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro sammappadhānā bhāvitā honti subhāvitā, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

6. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro iddhipādā bhāvitā honti subhāvitā. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro iddhipādā bhāvitā honti subhāvitā, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

7. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno pañcindriyāni bhāvitāni honti
Subhāvitāni. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno pañcindriyāni bhāvitāni honti
Subhāvitāni, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

8. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno pañcabalāni bhāvitāni honti
Subhāvitāni. [page 176] yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno pañcabalāni bhāvitāni honti
Subhāvitāni, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

9. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno sattabojjhaṅgā bhāvitā honti
Subhāvitā. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno sattabojjhaṅgā bhāvitā honti
Subhāvitā, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

10. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvito hoti subhāvito. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvito hoti subhāvito, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

Imāni kho bhante dasa khīṇāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi samannāgato khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti ''khīṇā me āsavā''ti.

Theravaggo catuttho.

Tatruddānaɱ:

Bāhuno ānando ca puṇṇiyo ca byakaraṇaɱ,
Katthi aññādhikaraṇaɱ kokāliko ca balāni cā1 ti.

1.
Vicekaṭṭhaɱ, machasaɱ.

1.
Vāhanānando puṇaṇiyo byākaraɱ katthimāniko,
Napiyakekā sakokāli khīṇāsavabalenacāti machasaɱ.

[BJT Page 316]

10. 2. 5. 1

Kāmabhogī suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ bhagavā etadavoca:
[page 177]

Dasa ime gahapati kāmabhogī santo saɱvijjamāno lokasmiɱ. Katame dasa.

1. Idha gahapati ekacco kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena. Adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena na attānaɱ sukheti pīneti na saɱvibhajati na puññāni karoti.

2. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena. Adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti.

3. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena. Adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena, attānaɱ sukheti pīneti, saɱvibhajati, puññāni karoti.

4. Idha pana ekacco kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi. Dhammādhammena bhogepariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi na attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti.

5. Idha pana ekacco kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi. Dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti.

6. Idha pana ekacco kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi. Dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi attānaɱ sukheti pīneti, saɱvibhajati, puññāni karoti.

[BJT Page 318]

7. Idha pana ekacco kāmabhogī dhammena bhege pariyesati asāhasena. Dhammena bhege pariyesitvā asāhasena na attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti.

8.
Idha pana gahapati ekacco kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati, asāhasena. Dhammena bhoge pariyesitvā [page 178] asāhasena attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti.

9. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena. Dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti pīneti, saɱvibhajati, puññāni karoti. Te ca bhoge gathito mucchito ajjhāpanno ānādīnava dassāvī anissaraṇapañño paribhuñjati.

10. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena. Dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti pīneti, saɱvibhajati, puññāni karoti. Te ca bhoge agathito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati.

1. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena, na attānaɱ sukheti, pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti, ayaɱ gahapati kāmabhogī tīhi ṭhānehi gārayho: 'adhammena bhoge pariye sati sāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena gārayho. 'Na attānaɱ sukheti pīneti'ti iminā dutiyena ṭhānena gārayho na saɱvibhajati, na puññāni karotī'ti iminā tatiyena ṭhānena gārayho ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi tīhi ṭhānehi gārayho.

[BJT Page 320]

2. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena attānaɱ sukheti, pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti, ayaɱ gahapati kāmabhogī dvīhi ṭhānehi gārayho, ekena ṭhānena pāsaɱso. 'Adhammena bhoge pariyesati sāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena gārayho. , Attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā eketa ṭhānena pāsaɱso. 'Na saɱvibhajati, na puññāni karotīti iminā dutiyena ṭhānena gārayho. Ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi dvīhi ṭhānehi gārayho. Iminā ekena ṭhānena pāsaɱso.
[page 179]

3. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena attānaɱ sukheti, pīneti, saɱvibhajati, puññāni karoti, ayaɱ gahapati kāmabhogī ekena ṭhānena gārayho, dvīhi ṭhānehi pāsaɱso. 'Adhammena bhoge pariyesati sāhasenā'ti iminā ekena ṭhānena gārayho. , Attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā paṭhameta ṭhānena pāsaɱso. Saɱvibhajati, puññāni karotī, ti iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Ayaɱ gahapati kāmabhogī iminā ekena ṭhānena gārayho. Imehi dvīhi ṭhānehi pāsaɱso.

4. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi, dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi na attānaɱ sukheti pīneti na saɱvibhajati, na puññāni karoti, ayaɱ gahapati kāmabhogī ekena ṭhānena pāsaɱso, tīhi ṭhānehi gārayho. 'Dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā ekena ṭhānena pāsaɱso. 'Adhammena bhoge pariyesati sāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena gārayho, 'na attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā dutiyena ṭhāne gārayho. 'Na saɱvibhajati, na puññāni karotī'ti iminā tatiyena ṭhānena gārayho. Ayaɱ gahapati kāmabhogī iminā ekena ṭhānena pāsaɱso. Imehi tīhi ṭhānehi gārayho.
[BJT Page 322]

5. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi, dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi, attānaɱ sukheti pīneti na saɱvibhajati na puññāni karoti. Ayaɱ gahapati kāmabhogī dvīhi ṭhānehi pāsaɱso: dvīhi ṭhānehi gārayho: 'dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena pāsaɱso. Adhammena bhoge pariyesati sāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhanena gārayho, 'attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Na saɱvibhajati, na puññāni karotī'ti iminā dutiyena ṭhānena gārayho. [page 180] ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi dvīhi ṭhānehi pāsaɱso, imehi dvīhi ṭhānehi gārayho.

6. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi, attānaɱ sukheti pīneti, saɱvibhajati puññāni karoti. Ayaɱ gahapati kāmabhogī tīhi ṭhānehi pāsaɱso: ekena ṭhānena gārayho: 'dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena pāsaɱso. Adhammena bhoge pariyesati sāhasenā'ti iminā ekena ṭhānena gārayho, 'attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Saɱvibhajati, puññāni karotī'ti iminā tatiyena ṭhānena pāsaɱso. Ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi tīhi ṭhānehi pāsaɱso, iminā ekena ṭhānena gārayho.

7. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena na attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti ayaɱ gahapati kāmabhogī ekena ṭhānena pāsaɱso: dvīhi ṭhānehi gārayho: dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā ekena ṭhānena pāsaɱso. 'Na attānaɱ sukheti pīnetī'ti, iminā paṭhamena ṭhānena gārayho. 'Na saɱvibhajati, na puññāni karotī'ti iminā dutiyena ṭhānena gārayho. Ayaɱ gahapati kāmabhogī iminā ekena ṭhānena pāsaɱso. Imehi dvīhi ṭhānehi gārayho.

[BJT Page 324]

8. Tatra gahapati, yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti ayaɱ gahapati kāmabhogī dvīhi ṭhānehi pāsaɱso: ekena ṭhānena gārayho: dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena pāsaɱso. Attānaɱ sukheti pīnetī'ti, iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Na saɱvibhajati na puññāni karotī'ti iminā enena ṭhānena gārayho. [page 181]
Ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi dvīhi ṭhānehi pāsaɱso. Iminā ekena ṭhānena gārayho.

9. Tatra gahapati, yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti, pīneti saɱvibhajati, puññāni karoti, teca bhoge gathito mucchito ajjhāpanno anādīnavadassāvī anissaraṇapañño paribhuñjati. Ayaɱ gahapati, kāmabhogī tīhi ṭhānehi pāsaɱso ekena ṭhānena gārayho: 'dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena pāsaɱso, 'attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Saɱvibhajati puññāni karotī'ti iminā tatiyena ṭhānena pāsaɱso. 'Te ca bhoge gathito mucchito ajjhāpanno anādīnavadassāvī anissaraṇapañño paribhuñjatī'ti, iminā ekena ṭhānena gārayho. Ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi tīhi ṭhānehi pāsaɱso. Iminā ekena ṭhānena gārayho.

10. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati, asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti pīneti saɱvibhajati puññāni karoti, te ca bhoge agathito amucchito anajjhāpanno, ādīnavadassāvī nissaraṇa pañño paribhuñjati. Ayaɱ gahapati, kāmabhogī catūhi ṭhānehi pāsaɱso: dhammena bhoge pariyesati asāhasenāti iminā paṭhamena ṭhānena pāsaɱso. Attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Saɱvibhajati, puññāni karotī'ti iminā tatiyena ṭhānena pāsaɱso te ca bhoge agathito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjatī'ti, iminā catutthena ṭhānena pāsaɱso.

[BJT Page 326]

Ayaɱ gapahati kāmabhogī imehi catūhi ṭhanehi pāsaɱso.

Ime kho gahapati dasa kāmabhogī santo saɱvijjamānā lokasmiɱ. Imesaɱ kho gahapati dasannaɱ kāmabhogīnaɱ yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena. [page 182] dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena, attānaɱ sukheti pīneti. Saɱvibhajati puññāni karoti, te ca bhoge agathito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇa pañño paribhuñjati, ayaɱ imesaɱ dasannaɱ kāmabhogīnaɱ aggo ca seṭṭho ca pāmokkho ca uttamo ca pavaro ca.

Seyyathāpi gahapati gavā khīraɱ, khīramhā dadhi, dadhimhā navanītaɱ, navanītamhā sappi, sappimhā sappimaṇḍo tattha aggamakkhāyati, eva meva kho gagapati imesaɱ dasannaɱ kāmabhogīnaɱ yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti pīneti saɱvibhajati, puññāni karoti, te ca bhoge agathito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇa pañño paribhuñjati. Ayaɱ imesaɱ dasannaɱ kāmabhogīnaɱ aggo ca seṭṭho ca pāmokkho ca uttamo ca pavarocāti.

10. 2. 5. 2

Bhaya suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ bhagavā etadavoca:

Yato kho gahapati ariyasāvakassa pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti, catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti, ariyo cassa ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho, ākaṅkhamāno attanāva attānaɱ vyākareyya:

[BJT Page 328]

Khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto sotāpanno hamasmī, avinipāta dhammo niyato sambodhi parāyanoti. Katamāni pañca bhayāni verāni vūpasantāni honti:
[page 183]

Yaɱ gahapati, pāṇātipātī pāṇātipātappaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, samparāyikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, cetasikampi dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti. Pāṇātipātā paṭivirato neva diṭṭhadhammikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na samparāyikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na cetasikaɱ dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti, pāṇātipātā paṭiviratassa evaɱ taɱ bhayaɱ veraɱ vūpasannaɱ hoti.

Yaɱ gahapati adinnādāyī adinnādānapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, samparāyikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, cetasikampi dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti. Adinnādānā paṭivirato neva diṭṭhadhammikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na samparāyikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na cetasikaɱ dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti, adinnādānā paṭiviratassa evaɱ taɱ bhayaɱ veraɱ vupasannaɱ hoti.

Yaɱ gahapati kāmesu micchācārī kāmesu micchācārapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaɱ veraɱ pasavati,
Samparāyikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, cetasikampi dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti. Kāmesumicchācārā paṭivirato neva diṭṭhadhammikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na samparāyikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na cetasikaɱ dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti, kāmese micchācārā paṭiviratassa evaɱ taɱ bhayaɱ veraɱ vupasannaɱ hoti.

Yaɱ gahapati musāvādī musāvādapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, samparāyikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, cetasikampi dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti. Musāvādā paṭivirato neva diṭṭhadhammikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na samparāyikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na cetasikaɱ dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti, musāvādā
Paṭiviratassa evaɱ taɱ bhayaɱ veraɱ vupasannaɱ hoti.

Yaɱ gahapati surāmeraya majjapamādaṭṭhāyī surāmeraya majjapamādaṭṭhānapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, samparāyikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, cetasikampi dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti. Surāmeraya majjapamādaṭṭhānā paṭivirato neva diṭṭhadhammikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na samparāyikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na cetasikaɱ dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti, surāmeraya majjapamādaṭṭhānā paṭiviratassa evaɱ taɱ bhayaɱ veraɱ vūpasannaɱ hoti.
Taɱ bhayaɱ veraɱ vūpasannaɱ hoti. Imāni pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti.

Katamehi catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti:

Idha gahapati ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: ''itipi so bhagavā arahaɱ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā''ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: ''svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaɱ veditabbo viññūhī''ti.

[BJT Page 330]

Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: ''supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvaka saṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaɱ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā, esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuṇeyyo pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassā''ti.

Ariyakantehi sīlehi samannāgato [page 184] hoti, akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññūppasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaɱvattanikehi imehi catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti.

Katamo cassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho:

Idha gahapati ariyasāvako itipaṭisaɱcikkhati: ''iti imasmiɱ sati idaɱ hoti, imassuppādā idaɱ uppajjati, imasmiɱ asati idaɱ na hoti, imassa nirodhā idaɱ nirujjhati, yadidaɱ avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaɱ, viññāṇa paccayā nāma rūpaɱ, nāmarūpa paccayā saḷāyatanaɱ, saḷāyatana paccayā phasso, phassa paccayā vedanā, vedanā paccayā taṇhā, taṇhā paccayā upādānaɱ, upādāna paccayā bhavo bhava paccayā jāti, jāti paccayā jarāmaraṇaɱ sokaparidevadukkha domanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Avijjāyatveva asesavirāga nirodhā saṅkhāra nirodho, saṅkhāra nirodhā viññāṇa nirodho, viññāṇa nirodhā nāmarūpa nirodho, nāmarūpa nirodhā saḷāyatana nirodho, saḷāyatana nirodhā phassa nirodho, phassa nirodhā vedanā nirodho, vedanā nirodhā taṇhā nirodho, taṇhā nirodhā upādāna nirodho, upādāna nirodhā bhava nirodho, bhava nirodhā jāti nirodho, jāti nirodhā jarā maraṇaɱ sokaparidevadukkha domanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Ayañcassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭi viddho.
[BJT Page 332]

Yato kho gahapati ariyasāvakassa imāni pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti. Imehi catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti. Ayamassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho, so ākaṅkhamāno attanāva attānaɱ vyākareyya: ''khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoniyo khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto. Sotāpanno hamasmi avinipāta dhammo niyato sambodhiparāyanoti.
[page 185]

10. 2. 5. 3

Kiɱdiṭṭhika suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme atha kho anāthapiṇḍiko gahapati divā divassa sāvatthiyā nikkhami. Bhagavantaɱ dassanāya. Atha kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa etadahosi: ''akālo kho tāva bhagavantaɱ dassanāya, patisallīno bhagavā, mano bhāvanīyā nampi bhikkhūnaɱ akālo dassanāya, patisallīnā manobhāvanīyā bhikkhu. Yannūnāhaɱ yenaññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkameyyanti''. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkami.

Tena kho pana samayena aññatitthiyā paribbājakā saṅgamma samāgamma unnādino uccāsaddā mahāsaddā anekavihitaɱ tiracchāna kathaɱ kathentā nisinnā honti. Addasaɱsu kho te aññatitthiyā parībbājakā anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ dūratova āgacchantaɱ, disvā aññamaññaɱ saṇṭhapesuɱ: ''appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha, ayaɱ anāthapiṇḍiko gahapati āgacchati samaṇassa gotamassa sāvako, yāvatā kho pana samaṇassa gotamassa sāvakā gihī odātavasanā sāvatthiyaɱ paṭivasanti, ayaɱ tesaɱ aññataro anāthapiṇḍiko gahapati. Appasaddakāmā kho pana te āyasmanto appasadda vinītā appasaddassa vaṇṇavādino. Appeva nāma appasaddaɱ parisaɱviditvā upasaɱkamitabbaɱ maññeyyā''ti. Atha kho te aññatitthiyā paribbājakā tuṇhī ahesuɱ.

[BJT Page 334]

Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena te aññatitthiyā paribbājakā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā tehi: aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ sammodi, sammodanīyaɱ kathaɱ [page 186] sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ te aññatitthiyā paribbājakā etadavocuɱ: ''vadehi gahapati kindiṭṭhiko samaṇo gotamo''ti. ''Na kho ahaɱ bhante bhagavato sabbaɱ diṭṭhiɱ jānāmī''ti.

Iti kira tvaɱ gahapati, na samaṇassa gotamassa sabbaɱ diṭṭhiɱ jānāsi, vadehi gahapati kiɱ diṭṭhikā bhikkhū''ti. ''Bhikkhū nampi kho ahaɱ bhante na sabbaɱ diṭṭhiɱ jānāmī''ti.
Iti kira tvaɱ gahapati, na samaṇassa gotamassa sabbaɱ diṭṭhiɱ jānāsi, na pi bhikkhūnaɱ sabbaɱ diṭṭhiɱ jānāsi, vadehi gahapati, kiɱ diṭṭhikosi tvanti'' etaɱ kho bhante amhehi na dukkaraɱ vyākātuɱ ''yaɱ diṭṭhikā mayanti''. Iṅgha tāva āyasmanto yathāsakāni diṭṭhigatāni byākarontu, pacchāpetaɱ amhehi na dukkaraɱ bhavissati byākātuɱ sandiṭṭhikā mayanti.

Evaɱ vutte aññataro paribbājako anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ etadavoca: ''sassato loko, idameva saccaɱ, moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti, aññataropi paribbājako anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ etadavoca: ''asassato loko, idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. Aññataropi kho paribbājako anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ etadavoca: 'antavā loko' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Anantavā loko' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Aññaɱ jīvaɱ, aññaɱ sarīraɱ' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Hotī tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Na hoti tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti, neva hoti, na na hoti tathāgato parammaraṇā', idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti.

[BJT Page 336]

Evaɱ vutte anāthapiṇḍiko gahapati te paribbājake etadavoca: yvāyaɱ bhante, āyasmā evamāha: 'sassato loko, ida meva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ [page 187] gahapatī'ti, imassāyasmato diṭṭhi attano vā ayoniso manasikārahetu uppannā, paratoghosappaccayā vā. Sā kho panesā diṭṭhi bhūtā saṅkhatā cetayitā paṭiccasamuppannā, yaɱ kho pana kiñci bhūtaɱ saṅkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ tadaniccaɱ, yadaniccaɱ taɱ dukkhaɱ, yaɱ dukkhaɱ tadeva so1 āyasmā allīno tadeva so1 āyasmā ajjhūpagato.

Yopāyaɱ bhante, āyasmā evamāha: asassato loko, ida meva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī'ti, imassapi2 āyasmato3 diṭṭhi attano vā ayoniso manasikārahetu uppannā paratoghosappaccayā4 vā. Sā kho panesā diṭṭhi bhūtā saṅkhatā cetayitā paṭiccasamuppannā, yaɱ kho pana kiñcī bhūtaɱ saṅkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ tadaniccaɱ, yadaniccaɱ taɱ dukkhaɱ, yaɱ dukkhaɱ tadeva so1 āyasmā allīno tadeva so āyasmā ajjhupagato.

Yo pāyaɱ bhante āyasmā evamāha: 'anantavā loko' idameva saccaɱ
Moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Aññaɱ jīvaɱ, aññaɱ sarīraɱ' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Hotī tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Na hoti tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti, neva hoti, na na hoti tathāgato parammaraṇā', idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. Imassapi āyasmato diṭṭhi attano vā ayoniso manasikārahetu uppannā, paratoghosappaccayā vā. Sā kho panesā diṭṭhi bhūtā saṅkhatā cetayitā paṭiccasamuppannā.

Yaɱ kho pana kiñci bhūtaɱ saɱkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ, tadaniccaɱ, yadaniccaɱ taɱ dukkhaɱ, yaɱ dukkhaɱ tadeveso āyasmā allīno, tadeveso āyasmā ajjhupagatoti.
[page 188]

Evaɱ vutte te paribbājakā anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ etadavocuɱ: byākatāni kho gahapati amhehi sabbeheva yathāsakāni diṭṭhigatāni, vadehi gahapati, kiɱ diṭṭhikosi tvanti'.

1. Tadeveso machasaɱ.
2. Imassāpi machasaɱ
3. Ayamāyasmato machasaɱ.
4. Paraghosappaccayā vā sīmu.

[BJT Page 338]

Yaɱ kho bhante kiñci bhūtaɱ saṅkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ, tadaniccaɱ. Yadaniccaɱ taɱ dukkhaɱ. Yaɱ dukkhaɱ taɱ netaɱ mama, neso hamasmi, na me so attāti evaɱdiṭṭhiko ahaɱ bhanteti.

Yaɱ kho gahapati kiñci bhūtaɱ saṅkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ tadaniccaɱ, yadaniccaɱ taɱ dukkhaɱ, yaɱ dukkhaɱ tadeva tvaɱ gahapati allīno, tadeva tvaɱ gahapati ajjhupagatoti.
Yaɱ kho bhante kiñci bhūtaɱ saɱkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ tadaniccaɱ, yadaniccaɱ, taɱ dukkhaɱ, yaɱ dukkhaɱ taɱ netaɱ mama, neso'hamasmi' na meso attāti evametaɱ yathābhūtaɱ sammappaññāya sudiṭṭhaɱ tassa ca uttariɱ nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ pajānāmīti. Evaɱ te paribbājakā tuṇhībhūtā maṅkubhūtā pattakkhandhā adhomukhā pajjhāyantā appaṭibhānā nisīdiɱsu.

Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati te paribbājake tuṇhībhūte maṅkubhūte pattakkhandhe adhomukhe pajjhāyante appaṭibhāne viditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho anāthapiṇḍiko gahapati yāvatako ahosi tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ kathāsallāpo, taɱ sabbaɱ bhagavato ārocesi.

Sādhu sādhu gahapati, evaɱ kho te gahapati moghapurisā kālena kālaɱ sahadhammena suniggahītaɱ niggahetabbāti. Atha kho bhagavā anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ dhammiyā kathāya saɱdassesi, samādapesi samuttejesi sampahaɱsesi. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaɱsito [page 189] uṭṭhāyāsanā bhagavantaɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmi.

Atha kho bhagavā acirapakkante anāthapiṇḍike gahapatimhi bhikkhū āmantesi. Yopi so bhikkhave bhikkhu vassasatūpasampanno imasmiɱ dhammavinaye, sopi evamevaɱ aññatitthiye paribbājake sahadhammena suniggahitaɱ nigganheyya yathā taɱ anāthapiṇḍikena gahapatinā niggahītāti.

[BJT Page 340]

10. 2. 5. 4

Vajjiyamāhita suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā campāyaɱ viharati gaggārāya pokkharaṇiyā tīre, atha kho vajjiyamāhito gahapati divā divassa campāyā nikkhami bhagavantaɱ dassanāya. Atha kho vajjiyamāhitassa1 gahapatissa etadahosi: akālo kho tāva bhagavantaɱ dassanāya, patisallīno bhagavā, manobhāvanīyānampi bhikkhūnaɱ akālo dassanāya, patisallānā manobhāvanīyā bhikkhu. Yannū nāhaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkameyyanti.

Atha kho vajjiyamāhito gahapati yenaññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena aññatitthiyā paribbājakā saṅgamma samāgamma unnādino uccāsaddā mahāsaddā anekavihitaɱ tiracchānakathaɱ kathentā nisinnā honti.

Addasaɱsu2 kho te aññatitthiyā paribbājakā vajjiyamāhitaɱ gahapatiɱ duratova āgacchantaɱ. Disvā aññamaññaɱ saṇṭhapesuɱ appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha, ayaɱ vajjiyamāhito gahapati āgacchati, samaṇassa gotamassa sāvako, yāvatā kho [page 190] pana samaṇassa gotamassa sāvakā gihī odātavasanā campāyaɱ paṭivasanti, ayaɱ tesaɱ aññataro. Vajjiyamāhito gahapati appasaddakāmā kho pana te ayasmanto appasaddavinītā appasaddassa vaṇṇavādino appevanāma appasaddaɱ parisaɱ viditvā upasaṅkamitabbaɱ maññeyyāti.

Atha kho te aññatitthiyā paribbājakā tuṇhī ahesuɱ. Atha kho vajjiyamāhito gahapati yena te paribbājakā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho vajjiyamāhitaɱ gahapatiɱ te paribbājakā etadavocuɱ:

''Saccaɱ kira gahapati samaṇo gotamo sabbaɱ tapaɱ garahati, sabbaɱ tapassiɱ lūkhājīviɱ ekaɱsena upakkosati upavadatī'ti?

1. Vajajiyāmahitassa sīmu.
2. Adadasāsuɱ sīmu.

[BJT Page 342]

Na kho bhante bhagavā sabbaɱ tapaɱ garahati, na pi sabbaɱ tapassiɱ lūkhājiviɱ ekaɱsena upakkosati upavadati. Gārayhaɱ kho pana bhante bhagavā garahati, pāsaɱsiyaɱ pasaɱsati, gārayhaɱ kho pana bhante bhagavā garahanto, pāsaɱsīyaɱ1 pasaɱsanto vibhajjavādo bhagavā. Na so bhagavā ettha ekaɱsavādoti.

Evaɱ vutte aññataro paribbājako vajjiyamāhitaɱ gahapatiɱ etadavoca:

''Āgamehi tvaɱ gahapati yassa tvaɱ samaṇassa gotamassa vaṇṇaɱ bhāsasi so samaṇo gotamo venayiko appaññattikotī.

Etthapāhaɱ bhante āyasmante vakkhāmi sahadhammena idaɱ kusalanti bhante bhagavatā paññattaɱ, idaɱ akusalanti bhante bhagavatā paññattaɱ. Iti kusalākusalaɱ bhagavā paññāpayamāno sappaññattiko bhagavā, na so bhagavā venayiko appaññattikoti.
Evaɱ vutte te paribbājakā [page 191] tuṇhībhūtā maṅkubhūtā pattakkhandhā adhomukhā pajjhāyante appaṭibhānā nisīdiɱsu. Atha kho vajjiyamāhito gahapati te paribbājake tuṇhībhūte maṅkubhūte pattakkhandhe adhomukhe pajjhāyante appaṭibhāne viditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho vajjiyamāhito gahapati yāvatako ahosi tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ kathāsallāpo taɱ sabbaɱ bhagavato ārocesi.

Sādhu sādhu gahapati. Evaɱ kho te gahapati moghapurisā kālena kālaɱ sahadhammena suniggahitaɱ niggahetabbā. Nāhaɱ gahapati sabbaɱ tapaɱ tapitabbanti vadāmi, . Na panāhaɱ gahapati sabbaɱ tapaɱ na tapitabbanti vadāmi. Nāhaɱ gahapati sabbaɱ samādānaɱ samādātabbanti2 vadāmi. Na panāhaɱ gahapati sabbaɱ samādānaɱ na samādātabbanti vadāmi. Nāhaɱ gahapati sabbaɱ padhānaɱ padahitabbanti vadāmi. Na panāhaɱ gahapati sabbaɱ padhānaɱ na padahitabbanti vadāmi. Nāhaɱ gahapati sabbo paṭinissaggo paṭinissajitabboti vadāmi. Na panāhaɱ gahapati sabbo paṭinissaggo na paṭinissajitabboti vadāmi. Nāhaɱ gahapati sabbā vimutti vimuccitabbāti vadāmi, na panāhaɱ gahapati sabbā vimutti na vimuccitabbāti vadāmi.

1. Pasaɱsitabbaɱ machasaɱ pasaɱ siyaɱ sīmu.
2. Samāditababanati machasaɱ

[BJT Page 344]

Yaɱ hi gahapati tapaɱ tapato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, . Kusalā dhammā parihāyanti, evarūpaɱ tapaɱ na tapitabbanti vadāmi. Yañcakhvāssa gahapati tapaɱ tapato akusalā dhammā parihāyanti kusalā [page 192] dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpaɱ tapaɱ tapitabbanti vadāmi.

Yaɱ hi gahapati samādānaɱ samādiyato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpaɱ samādānaɱ na samāditabbanti vadāmi, yañcakhvāssa gahapati samādānaɱ samādiyato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpaɱ samādānaɱ samāditabbanti vadāmi.

Yaɱ hi gahapati padhānaɱ padahato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpaɱ padhānaɱ na padahitabbanti vadāmi. Yañcakhvāssa gahapati padhānaɱ padahato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpaɱ padhānaɱ padahitabbanti vadāmi.
Yaɱ gahapati paṭinissaggaɱ paṭinissajjayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpo paṭinissaggo paṭinissajitabboti vadāmi. Yañcakhvāssa gahapati paṭinisaggaɱ paṭinisajjayato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpo paṭinissaggo na paṭinissajitabboti vadāmi.

Yaɱ hi gahapati vimuttiɱ vimuccayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpā vimutti na vimuccitabbati vadāmi. Yañcakhvāssa gahapati vimuttiɱ vimuccayato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpā vimutti vimuccitabbāti vadāmīti.

Atha kho vajjiyamāhito gahapati bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaɱsito uṭṭhāyāsanā bhagavantaɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmi.

[BJT Page: 346]

Atha kho bhagavā acirapakkante vajjiyamāhite gahapatimhi bhikkhu āmantesi yo pi so bhikkhave bhikkhu dīgharattaɱ apparajakkho imasmiɱ dhammavinaye, so pi evameva aññatitthiye paribbājake sahadhammena suniggatahiɱ niggaṇheyya yathā taɱ vajjiyamāhitena gahapatinā niggahītāti.
[page 193]

10. 2. 5. 5

Uttiya suttaɱ

Atha kho uttiyo paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho uttiyo paribbājako bhagavantaɱ etadavoca:

Kinnukho bho gotama sassato loko, idameva saccaɱ moghamaññanti?

Avyākataɱ kho evaɱ uttiya mayā 'sassato loko, idameva saccaɱ, moghamaññanti'?

Kīɱ pana bho gotama 'asassato loko, ida meva saccaɱ moghamaññanti'?

Etampi kho uttiya avyākataɱ mayā 'asassato loko, idameva saccaɱ moghamaññanti'?

Kinnū kho bho gotama antavā loko, idameva saccaɱ moghamaññanti? Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti? Aññaɱ jīvaɱ, aññaɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti? Hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti? Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti? Neva hoti na nahoti tathāgato parammaraṇā, idameva saccaɱ moghamaññanti?

Etampi kho uttiya avyākataɱ mayā 'neva hoti na nahoti tathāgato parammaraṇā, idameva saccaɱ moghamaññanti.

[BJT Page 348]

Kinnu kho bho gotama sassato loko idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'avyākataɱ kho etaɱ uttiya mayā sassato loko idameva saccaɱ moghamaññanti' vadesi.

Kimpana bho gokama asassato loko idameva saccaɱ moghamaññani iti puṭṭho samāno etampi kho uttiya avyākataɱ mayā 'asassato loko idameva saccaɱ moghamaññanti'' vadesi.

Kinnū kho bho gotama antavā loko idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā antavā loko idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Anantavā loko idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā anantavā loko idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho [page 194] samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyātaɱ mayā na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti' vadesi. Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti' vadesi. Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Atha kiñcarahi bhotā gotamena vyākatanti?

Abhiññāya kho ahaɱ uttiya sāvakānaɱ dhammaɱ desemi sattānaɱ visuddhiyā sokapariddavānaɱ samatikkamāya dukkhadomanassānaɱ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa saccikiriyāyāti.

Yaɱ panetaɱ bhavaɱ gotamo abhiññāya abhiññāya sāvakānaɱ dhammaɱ deseti sattānaɱ visuddhiyā sokapariddavānaɱ samatikkamāya dukkhadomanassānaɱ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya sabbo vā tena loko nīyissati1 upaḍḍho vā tibhāgo vā ti? Evaɱ vutte bhagavā tuṇhī ahosi.

Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi: 'māhevaɱ kho uttiyo paribbājako pāpakaɱ diṭṭhigataɱ paṭilabhi. 'Sabbasāmukkaɱsikaɱ vata me samaṇo gotamo pañhaɱ puṭṭho saɱsādeti, no vissajjeti, na nūna visahatī'ti. Tadassa uttiyassa paribbājakassa dīgharattaɱ ahitāya dukkhāyā'ti.

1. Nīyati machasaɱ nīyyāyati syā

[BJT Page 350]

Atha kho āyasmā ānando uttiyaɱ paribbājakaɱ etadavoca: tena hāvuso uttiya upamate karissāmi. Upamāya pi idhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaɱ ājānanti.
Seyyathāpi āvuso uttiya rañño paccantimaɱ nagaraɱ daḷahuddāpaɱ1 daḷhapākāratoraṇaɱ ekadvāraɱ. Tatrassa dovāriko paṇḍito byatto medhāvī aññātānaɱ nivāretā, [page 195] ñātānaɱ pavesetā. So tassa nagarassa samantā anupariyāyapathaɱ anukkamamāno na passeyya pākārasandhiɱ vā pākāravivaraɱ vā antamaso biḷāra nikkamanamattampi, no ca khavassa evaɱ ñāṇaɱ hoti: ettakā pāṇā imaɱ nagaraɱ pavisanti vā nikkhamanti vāti. Atha khvassa evamettha hoti: ye kho keci oḷārikā pāṇā imaɱ nagaraɱ pavisanti vā nikkhamanti vā sabbe te iminā dvārena pavisanti ca nikkhamanti cāti.

Evameva kho āvuso uttiya na taɱ tathāgatassa evaɱ ussukkataɱ hoti 'sabbo vā tena loko nīyissati, upaḍḍho vā tibhāgo vā'ti. Atha kho evamettha tathāgatassa hoti: ye kho keci lokamhā nīyiɱsu vā nīyanti vā nīyissanti vā, sabbe te pañcanīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu supaṭṭhitacittā satta bojjhaṅge yathābhūtaɱ bhāvetvā evamete lokamhā nīyiɱsu vā nīyanti vā nīyissanti vā'ti.

Yadeva kho tvaɱ āvuso uttiya bhagavantaɱ pañhaɱ apucchi2 tadevetaɱ paññaɱ bhagavantaɱ aññena pariyāyena apucchi. Tasmā te taɱ bhagavā na vyākāsīti.
[page 196]

10. 2. 5. 6

Kokanada suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā ānando rājagahe viharati tapodārāme. Atha kho āyasmā ānando rattiyā paccūsasamayaɱ paccuṭṭhāya yena tapodā tenupasaṅkami gattāni parisiñcītuɱ, tapode3 gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsi gattāni pubbāpayamāno. Kokanadopi kho paribbājako rattiyā paccūsasamayaɱ paccupaṭṭhāya yena tapodā tenupasaṅkami gattāni parisiñcītuɱ. Addasā kho kokanado paribbājako āyasmantaɱ ānandaɱ dūrato va āgacchantaɱ. Disvāna āyasmantaɱ ānandaɱ etadavoca:

1. Daḷahuddhāpaɱ machasaɱ 3. Tapodāya syā. [Pts.]
2. Āpucachī: sī. Mu.

[BJT Page 352]

Ko' ttha1 āvusoti?

Ahamāvuso, bhikkhūti.

Katamesaɱ āvuso bhikkhūnanti?

Samaṇānaɱ āvuso sakyaputtiyānanti.

Puccheyyāma mayaɱ āyasmantaɱ kiñcideva desaɱ sace āyasmā okāsaɱ karoti pañhassa veyyākaraṇāyāti.

Pucchāvuso, sutvā vedissāmāti.

Kinnu kho bho 'sassato loko idameva saccaɱ moghamaññanti' evaɱ diṭṭhi bhavanti?
Na kho ahaɱ āvuso evaɱ diṭṭhi 'sassato loko idameva saccaɱ moghamañña'nti.
Kimpana bho asassato loko idameva saccaɱ, moghamañña'nti evandiṭṭhi bhavanti?
Na kho ahaɱ āvuso, evandiṭṭhi 'asassato loko idameva saccaɱ, moghamañña'nti.

Kinnu kho bho, antavā loko idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Anantavā loko idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīraɱ idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Hoti ca na ca [page 197] hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti?

Na kho ahaɱ āvuso, evaɱdiṭṭhi 'neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā, idameva saccaɱ, moghamañña'nti.

Tenahi bhavaɱ na jānāti na passatīti? Na kho ahaɱ āvuso na jānāmi, na passāmi, jānāmahaɱ āvuso passāmī ti.

1.

Kevattha āvusoti machasaɱ.
Kotettha āvusoti sīmu. Kavattha [pts.]

[BJT Page 354]

Kinnu kho bho sassato loko, idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno 'na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi sassato loko ida meva saccaɱ moghamaññanti' vadesi.

Kinnu kho bho asassato loko, idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno 'na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi asassato loko ida meva saccaɱ moghamaññanti' vadesi.

Kinnu kho bho antavā loko ida meva saccaɱ, moghamaññanti evaɱ diṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi antavā loko, idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Anantavā loko ida meva saccaɱ, moghamaññanti evaɱ diṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi anantavā loko, idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi taɱ jīvaɱ taɱ śarīraɱ, idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīraɱ idameva saccaɱ, moghamaññanti evaɱ diṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīraɱ, idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi na hoti tathāgato parammaraṇā, idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā, ida meva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Neva hoti, na na hoti tathāgato parammaraṇā ida meva saccaɱ, moghamaññanti evaɱ diṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā, ida meva saccaɱ moghamaññanti vadesi.

Tena hi bhavaɱ na jānāti na passatī ti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso na jānāmi na passāmi, jānāmahaɱ āvuso passāmī ti vadesi. Yathā kathampanāvuso imassa bhāsitassa attho daṭṭhabboti?

Sassato loko, idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Asassato loko idameva saccaɱ, moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Antavā loko idameva saccaɱ, moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Anantavā loko idameva saccaɱ, moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Taɱ jīvaɱ taɱ śarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Aññaɱ jīvaɱ aññaɱ śarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭigatametaɱ. Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ [page 198] moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ.

1. Diṭaṭhiṭaṭhāna adhiṭaṭhāna pariyuṭaṭhāna samuṭhavāna samugghāto sīmu, [pts.]

[BJT Page 356]

Yāvatā āvuso diṭṭhigatā yāvatā diṭṭhiṭṭhānaɱ diṭṭhādhiṭṭhānaɱ diṭṭhi pariyuṭṭhānaɱ diṭṭhisamuṭṭhānaɱ diṭṭhisamugghāto. Tamahaɱ jānāmi, tamahaɱ passāmi tamahaɱ jānanto tamahaɱ passanto kyāhaɱ vakkhāmī 'najānāmi, na passāmī'ti. 'Jānāhaɱ āvuso passāmī'ti.

Ko nāmo āyasmā? Kathañca panāyasmantaɱ sabrahmacārī jānantī ti?

Ānandoti kho me āvuso nāmaɱ, ānandoti ca pana maɱ sabrahmacārī jānantī ti.
Mahācariyena vata kira bhotā saddhiɱ mantayamānā na jānimha 'āyasmā ānando'ti. Sace hi mayaɱ sañjāneyyāma 'āyasmā ānando'ti ettakampi no nappaṭibhāseyya. Khamatu ca me āyasmā ānandoti.

10. 2. 5. 7

Āhuneyya suttaɱ

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassa. Katamehi dasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvara saɱvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu.

Bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthaɱ [page 199] sabyañjanaɱ kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā, vacasā paricitā, manasānupekkhitā, diṭṭhiyā suppaṭividdhā.

Kalyāṇamitto ca hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko.

Sammādiṭṭhiko hoti sammādassanena samannāgato.

[BJT Page 358]

Anekavihitaɱ iddhividhaɱ paccanubhoti ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhā pi hutvā eko hoti, āvībhāvaɱ tirobhāvaɱ tirokuḍḍhaɱ tiropākāraɱ tiropabbataɱ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse. Paṭhaviyāpi ummujjanimujjaɱ karoti seyyathāpi udake. Udakepi abhijjamāne gacchati seyyathāpi paṭhaviyaɱ. Ākāsepi pallaṅkena kamati seyyathāpi pakkhi sakuṇo. Ime pi candima suriye evaɱ mahiddhike evaɱ mahānubhāve pāṇinā parimasati parimajjati. Yāva brahmalokāpi kāyena vasaɱ vatteti.

Dibbāya sotadhātuya visuddhāya atikkantamānusakāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānuse ca ye dūre ca santike ca,

Parasattānaɱ parapuggalānaɱ cetasā ceto paricca pajānāti sarāgaɱ vā cittaɱ sarāgaɱ cittanti pajānāti. Vītarāgaɱ vā cittaɱ vītarāgaɱ cittanti pajānāti. Sadosaɱ vā cittaɱ sadosaɱ cittanti pajānāti. Vītadosaɱ vā cittaɱ vītadosaɱ cittanti pajānāti. Samohaɱ vā cittaɱ samohaɱ cittanti pajānāti. Vītamohaɱ vā cittaɱ vītamohaɱ cittanti pajānāti. Saṅkhittaɱ vā cittaɱ saṅkhittaɱ cittanti pajānāti. Vikkhittaɱ vā cittaɱ vikkhittaɱ cittanti pajānāti. Amahaggataɱ vā cittaɱ amahaggataɱ cittanti pajānāti. Mahaggataɱ vā cittaɱ mahaggataɱ cittanti pajānāti. Savuttaraɱ vā cittaɱ savuttaraɱ cittanti pajānāti. Anuttaraɱ vā cittaɱ anuttaraɱ cittanti pajānāti. Asamāhitaɱ vā cittaɱ asamāhitaɱ cittanti pajānāti. Samāhitaɱ vā cittaɱ samāhitaɱ cittanti pajānāti. Avimuttaɱ vā cittaɱ avimuttaɱ cittanti pajānāti. Vimuttaɱ vā cittaɱ vimuttaɱ cittanti pajānāti.

Anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo catassopi jātiyo [page 200] pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, visampi jātiyo tiɱsampi jātiyo, cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo, jātisatampi jātisahassampi jāti satasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭa vivaṭṭakappe amutrāsiɱ, evaɱ nāmo, evaɱ gotto, evaɱ vaṇṇo, evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato vuto amutra upapādiɱ. Tatupāsiɱ evannāmo evaɱgotto, evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukha dukkha paṭisaɱvedī, evamāyu pariyanto. So tato cuto idhūpapannoti iti sākāraɱ savuddesaɱ anekavihitaɱ pubbe nivāsaɱ anussarati.

[BJT Page 360]

Dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. 'Ime vata bhonto sattā kāya duccaritena samannāgatā vacī duccaritena samannāgatā mano duccaritena samannāgatā ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhi kamma samādānā, te kāyassabhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Imevā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā, vacī sucaritena samannāgatā mano sucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikamma samādānā, te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ lokaɱ upapannāti, iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.

Āsavānaɱ khayā anāsavaɱ ceto vimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
[page 201]

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassāti.

10. 2. 5. 8

Thera suttaɱ

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato thero bhikkhu yassaɱ yassaɱ disāyaɱ viharati. Phāsuyeva viharati. Katamehi dasahi:

Thero hoti rattaññū cirapabbajito. Sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā, sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdho. Ubhayāni kho panassa pātimokkhāni vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppa vattīni suvinicchitāni suttaso anubyañjanaso adhikaraṇa samuppāda vūpasame kusalo hoti. Dhammakāmo hoti piyasamudācāro, abhidhamme abhivinaye uḷārapāmujjo, santuṭṭho hoti.

[BJT Page 362]

Itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Pāsādiko hoti abhikkante paṭikkante. Susaɱvuto antaragharepi nisajjāya, catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī āsavānañca khayā anāsavaɱ ceto vimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato thero bhikkhu yassaɱ yassaɱ disāyaɱ viharati phāsuyeva viharatīti.

10. 2. 5. 9

Upāli suttaɱ

Atha kho āyasmā upāli yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ [page 202] nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā upāli bhagavantaɱ etadavoca: icchāmahaɱ bhante araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevitunti.
Durabhisambhavāni kho upāli araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni, dukkaraɱ pavivekaɱ durabhiramaɱ ekatte haranti maññe mano vanāni samādhiɱ alabhamānassa bhikkhuno. Ye kho upāli evaɱ vadeyya: 'ahaɱ samādhiɱ alabhamāno *araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevissā mi'ti. Tassetaɱ pāṭikaṅkhaɱ saɱsīdissati vā1 uppilavissativā.
* Araññavanapatanāni machasaɱ
1. Upalavisasativā machasaɱ

[BJT Page 364]

Seyyathāpi upāli mahā udakarahado, atha āgaccheyya hatthināgo sattaratano vā aṭṭharatano vā. Tassa evamassa: 'yannūnāhaɱ imaɱ udakarahadaɱ ogāhetvā kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷeyyaɱ, piṭṭhisandhopikampī khiḍḍaɱ kīḷeyyaɱ. Kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā piṭṭhisandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā nahātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā yena kāmaɱ pakkhameyya'nti. So udakarahadaɱ ogāhetvā kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷeyya. Piṭṭhisandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷeyya. Kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā piṭṭhisandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā nahātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā yena kāmaɱ pakkameyya. Taɱ kissahetu: mahāhupāli attabhāvo gambhīre gādhaɱ vindati,

Atha āgaccheyya saso vā biḷāro vā. Tassa eva massa: ko cāhaɱ, ko ca hatthināgo? Yannūnāhaɱ imaɱ udakarahadaɱ ogāhetvā kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷeyyaɱ piṭṭhisandhopikampi khiḍḍaɱ [page 203] kīḷeyyaɱ kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā piṭṭhisandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā nahātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā yena kāmaɱ pakkameyyanti. Sotaɱ udakarahadaɱ1 sahasā appaṭisaṅkhāya pakkhandeyya.

Tassetaɱ pāṭikaṅkhaɱ saɱsīdissati vā uppilavissati vā taɱ kissahetu: paritto hupāli attabhāvo gambhīre gādhaɱ na vindati. Evameva kho upāli yo evaɱ vadeyya: ahaɱ samādhiɱ alabhamāno araññe vanapatthāni pattāni senāsanāni paṭisevissāmī ti. Tassetaɱ pāṭikaṅkhaɱ, saɱsīdissati vā uppilavissati vā.

Seyyathāpi upāli daharo kumāro mando uttānaseyyako sakena muttakarīsena kīḷati, taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ kevalā paripūrā bālakiḍḍāti? Evaɱ bhante.
Sa kho so upāli kumāro aparena samayena vuddhimanvāya indriyānaɱ paripākamanvāya yāni tāni kumārakānaɱ kīḷāpanakāni bhavanti. Seyyathīdaɱ: vaṅkakaɱ, 2 ghaṭikaɱ, mokkhacikaɱ, ciṅgulakaɱ pattāḷhakaɱ, ratakaɱ dhanukaɱ, tehi kīḷati. Taɱ kiɱ maññasi upāli. Nanvāyaɱ khiḍḍā purimāya khiḍḍāya abhikkantatarā ca paṇītatarā cāti? Evaɱ bhante.

1. Upasaɱyitvā sahasā appacisaɱkhāya sīmu.
2. Vaṅka sīmu [pts.]

[BJT Page 366]

Sakho so upāli kumāro aparena samayena vuddhimanvāya indriyānaɱ paripākamanvāya pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgibhūto parivāreti cakkhuviññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaɱhitehi rajanīyehi, sotaviññeyyehi saddehi, ghāṇaviññeyyehi gandhehi, jivhāviññeyyehi rasehi, kāya viññeyyehi [page 204] phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piya rūpehi kāmūpasaɱhitehi rajanīyehi, taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ khiḍḍā purimāhi khiḍḍāhi abhikkantatarā ca paṇītatarā cāti?

Evaɱ bhante

Idhaɱ kho pana vo upāli tathāgato loke uppajjati arahaɱ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā: so imaɱ lokaɱ sadevakaɱ samārakaɱ sabrahmakaɱ sassamaṇabrāhmaṇiɱ pajaɱ sadevamanussaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaɱ deseti ādikalyāṇaɱ majjhekalyāṇaɱ pariyosānakalyāṇaɱ sātthaɱ sabyañjanaɱ kevala paripuṇṇaɱ pariśuddhaɱ brahmacariyaɱ pakāseti. Taɱ dhammaɱ suṇāti gahapati sutto vā aññatarasmiɱ vā kule paccājāto so taɱ dhammaɱ sutvā tathāgate saddhaɱ paṭilabhati, so tena saddhāpaṭilābhena samannāgato itipaṭisaɱcikkhati: sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaɱ sukaraɱ agāraɱ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaɱ ekanta parisuddhaɱ saṅkhalikhitaɱ brahmacariyaɱ carituɱ. Yannūnāhaɱ kesamassuɱ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaɱ pabbajeyyanti. So aparena samayena appaɱ vā bhogakkhandhaɱ pahāya mahantaɱ vā bhogakkhandhaɱ pahāya appaɱ vā ñātiparivaṭṭaɱ pahāya mahantaɱ vā ñātiparivaṭṭaɱ pahāya kesamassuɱ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaɱ pabbajati.

So evaɱ pabbajito samāno bhikkhūnaɱ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaɱ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, nihita daṇḍo nihitasattho lajji dayāpanno sabbapāṇabhūtānukampī viharati. Adinnādānaɱ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī athenena suci bhūtena attanā viharati. Abrahmacariyaɱ pahāya brahmacārī hoti [page 205] ārācārī virato methunā gāmadhammā, musāvādaɱ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaɱvādako lokassa, pisunaɱvācaɱ pahāya pisuṇāyavācāya paṭivirato hoti.

[BJT Page 368]

Na ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya, iti bhinnānaɱ vā sandhātā sahitānaɱ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti. Pharusaɱ vācaɱ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā neḷā kaṇṇasukhā pemaṇīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā, tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti. Samphappalāpaɱ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti kālena sāpadesaɱ pariyantavatiɱ atthasaɱhitaɱ.

So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti. Ekabhattiko hoti. Rattuparato virato vikālabhojanā. Naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti, mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍana vibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti. Jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Āmakadhañña paṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Āmakamaɱsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Itthīkumārikapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Kukkuṭa sūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Hatthigavāssavaḷavā paṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Dūteyya pahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti. Kayavikkayā paṭivirato hoti, tulākūṭakaɱsakūṭamānakūṭā paṭivirato [page 206] hoti. Ukkoṭana vañcananikatisāciyogā paṭivirato hoti. Chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasāhakārā paṭivirato hoti.

So santuṭṭho hoti kāyapārihārikena cīvarena kucchipārihārikena piṇḍapātena yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati. Seyyathāpi pakkhīsakuṇo yena yeneva ḍeti, sapattabhārova ḍeti. Evameva bhikkhu santuṭṭho hoti kāyapārihārikena cīvarena kucchipārihārikena piṇḍapātena yena yeneva pakkamati, samādāyeva pakkamati so iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaɱ anavajjasukhaɱ paṭisaɱvedeti:

[BJT Page 370]

So cakkhunā rūpaɱ disvā na nimittaggāhī hotī nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye saɱvaraɱ āpajjati. Ghāṇena gandhaɱ ghāyitvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ ghānendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati ghānendriyaɱ, ghānendriye saɱvaraɱ āpajjati. Jivhāya rasaɱ sāyitvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati. Rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye saɱvaraɱ āpajjati. Kāyena phoṭṭhabbaɱ phūsitvā na nimittagāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇametaɱ kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati kāyendriyaɱ, kāyendriye saɱvaraɱ āpajjati. Manasā dhammaɱ viññāya na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaɱ, manindriye saɱvaraɱ āpajjati. So iminā ariyena indriyasaɱvarena samannāgato ajjhattaɱ abyāsekasukhaɱ paṭisaɱvedeti.

So abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti, sammiñjite pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti. Uccāra passāvakamme sampajānakārī hoti. Gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti. .

So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato iminā ca [page 207] ariyena indriyasaɱvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato vicittaɱ senāsanaɱ bhajati: araññaɱ rukkhamūlaɱ pabbataɱ kandaraɱ giriguhaɱ susānaɱ vanapatthaɱ abbhokāsaɱ palālapuñjaɱ so araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaɱ ābhujitvā ujuɱ kāyaɱ paṇidhāya parimukhaɱ satiɱ upaṭṭhapetvā.

372 So abhijjhaɱ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati. Abhijjhāya cittaɱ parisodheti. Vyāpādapadosaɱ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, vyāpādapadosā cittaɱ parisodheti. Thīnamiddhaɱ pahāya vīgata thīnamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thīnamiddhā cittaɱ parisodheti. Uddhaccakukkuccaɱ pahāya anuddhato viharati ajjhattaɱ vūpasannacitto uddhaccakukkuccā cittaɱ parisodheti. Vicikicchaɱ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaɱkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaɱ parisodheti.

So iminā pañcanīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalī karaṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaɱ savicāraɱ vivekajaɱ pītisukhaɱ paṭhamaɱ jhānaɱ upasampajja viharati. Taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu vitakkavicārānaɱ vūpasamā ajjhattaɱ sampasādanaɱ cetaso ekodibhāvaɱ avitakkaɱ avicāraɱ samādhijaɱ pītisukhaɱ dutiyaɱ jhānaɱ upasampajja viharati. Taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cā ti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā [page 208] araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaɱvedeti, yaɱ taɱ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti, tatiyaɱ jhānaɱ upasampajja viharati taɱ kiɱ maññasi upāli nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītatarocā ti?

Evaɱ bhante.

[BJT Page 374]

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni panthāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaɱ atthaṅgamā adukkhaɱ asukhaɱ upekkhāsati pārisuddhiɱ catutthaɱ jhānaɱ upasampajja viharati, taɱ kiɱ maññasi upāli nanvāyaɱ viharo purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cā ti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu sabbaso rūpa saññānaɱ samatikkamā paṭighasaññānaɱ atthaṅgamā nānattasaññānaɱ amanasikārā 'ananto ākāso'ti ākāsānañcāyatanaɱ upasampajja viharati. Taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantaro ca paṇītataro cāti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli, mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaɱ samatikkamma 'anantaɱ viññāṇa'nti viññāṇañcāyatanaɱ upasampajja viharati: taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti? Sabbaso viññāṇañcāyatanaɱ samatikkamma natthi kiñcī ti ākiñcaññāyatanaɱ upasampajja viharati. Taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti?

Sabbaso ākiñcaññāyatanaɱ samatikkamma 'santametaɱ, paṇītameta'nti [page 209] nevasaññānāsaññāyatanaɱ upasampajja viharati, taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

[BJT Page 376]

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaɱ samatikkamma saññāvedayitanirodhaɱ upasampajja viharati. Paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cā ti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti. Iṅgha tvaɱ upāli, saṅghe viharāhi, saṅghe te viharato phāsu bhavissatī ti.

10. 2. 5. 10

Bhabbābhabba suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhamme appahāya abhabbo arahattaɱ sacchikātuɱ katame dasa:

Rāgaɱ dosaɱ mohaɱ kodhaɱ upanāhaɱ makkhaɱ palāsaɱ issaɱ macchariyaɱ mānaɱ.

Ime kho bhikkhave dasa dhamme appahāya abhabbo arahattaɱ sacchikātuɱ.

Dasayime bhikkhave dhamme pahāya bhabbo arahattaɱ sacchikātuɱ katame dasa:

Rāgaɱ dosaɱ mohaɱ kodhaɱ upanāhaɱ makkhaɱ palāsaɱ issaɱ macchariyaɱ mānaɱ.

Ime kho bhikkhave dasa dhamme pahāya bhabbo arahattaɱ sacchikātunti.
[page 210]

Upālivaggo pañcamo.

Tatruddānaɱ:

Kāmabhogī veraɱ diṭṭhivajja uttiyā ubho
Kokanado āhuniyo: thero upāli abhabboti.

Dutiyo paṇṇāsako niṭṭhito.

[BJT Page 378]

Tatiyo paṇṇāsako

10. 3. 1. 1

Samaṇasaññā suttaɱ

Tisso imā bhikkhave samaṇasaññā bhāvitā bahulīkatā sattadhamme paripūrenti. Katamā tisso:

Vevaṇṇīyamhi ajjhupagato, paṭapaṭibaddhā me jīvikā, añño me ākappo karaṇīyoti. Imā kho bhikkhave tisso samaṇasaññā bhāvitā bahulīkatā sattadhamme paripūrenti. Katame satta:

Niccaɱ santatakārī1 hoti santatavutti2 sīlesu, anabhijjhālū hoti. Avyāpajjho hoti. Anatimānī hoti sikkhākāmo [page 211] hoti, idamatthantissa hoti jīvitaparikkhāresu āraddhaviriyo ca viharati. Imā kho bhikkhave tisso samaṇaññā bhāvitā bahulīkatā ime satta dhamme paripūrentī ti.

10. 3. 1. 2

Bojjhaṅga suttaɱ

Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā tisso vijjā paripūrenti. Katame satta:

Satisambojjhaṅgo, dhammavicayasambojjhaṅgo, viriyasambojjhaṅgo, pītisambojjhaṅgo, passaddhisambojjhaṅgo samādhisambojjhaṅgo, upekkhāsambojjhaṅgo, ime kho bhikkhave sattabojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā tisso vijjā paripūrenti. Katamā tisso:

Idha bhikkhave bhikkhu anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo, cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo, jātisatampi jātisahassampi jāti satasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭa vivaṭṭakappe amutrāsiɱ, evaɱnāmo evaɱgotto evaɱ vaṇṇo, evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱ gotto. Evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukha dukkha paṭisaɱvedī, evamāyu pariyanto. So tato cuto idhupapannoti iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati.

1.
Sanatakārī hoti. Machasaɱ. Aṭṭhakathā.
Satatakārīhoti syā. [Pts.]

2.
Satatavutti syā. [Pts.]

3.
Āraddha viriyoca machasaɱ.

[BJT Page 380]

Dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.

Āsavānaɱ khayā anāsavaɱ ceto vimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.

Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā imā tisso vijjā paripūrentī ti.

10. 3. 1. 3

Micchatta suttaɱ

Micchattaɱ bhikkhave āgamma virādhanā hoti, no ārādhanā. Kathañca bhikkhave micchattaɱ āgamma virādhanā hoti no ārādhanā:

Micchādiṭṭhikassa bhikkhave micchāsaɱkappo pahoti, micchāsaṅkappassa micchāvācā pahoti, micchāvācassa [page 212] micchākammanto pahoti, micchākammantassa micchā ājīvo pahoti, micchāājīvassa micchāvāyāmo pahoti, micchāvāyāmassa micchāsati pahoti, micchāsatissa micchāsamādhi pahoti, micchāsamādhissa micchāñāṇaɱ pahoti, micchāñāṇissa1 micchāvimutti pahoti. Evaɱ kho bhikkhave micchattaɱ āgamma virādhanā hoti no ārādhanā.

Sammattaɱ bhikkhave āgamma ārādhanā hoti, no virādhanā kathañca bhikkhave sammattaɱ āgamma ārādhanā hoti, no virādhanā:

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave sammāsaṅkappo pahoti, sammāsaṅkappassa sammāvācā pahoti, sammāvācassa sammākammanto pahoti, sammākammantassa sammā ājīvo pahoti, sammā ājīvassa sammāvāyāmo pahoti, sammā vāyāmassa sammāsati pahoti, sammāsatissa sammā samādhi pahoti, sammāsamādhissa sammāñāṇaɱ pahoti, sammāñāṇissa2 sammāvimutti pahoti. Evaɱ kho bhikkhave sammattaɱ āgamma ārādhanā hoti no virādhanā ti.

1. Micchāñāṇassa. [Pts.]
2. Sammāñāṇassa. [Pts.]

[BJT Page 382]

10. 3. 1. 4

Bīja suttaɱ

Micchādiṭṭhikassa bhikkhave purisa puggalassa micchā saɱkappassa micchā vācassa micchā kammantassa micchā ājīvassa micchā vāyāmassa micchā satissa micchā samādhissa micchā ñāṇissa micchā vimuttissa yañceva1 kāyakammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ2, yañca vacīkammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ yañca manokammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ, yā ca cetanā yā ca patthanā, yo ca paṇidhi, ye ca saṅkhārā, sabbe te dhammā, aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saɱvattanti. Taɱ kissa hetu: diṭṭhi hi3 bhikkhave pāpikā.

Seyyathāpi bhikkhave nimbabījaɱ vā kosātakī bījaɱ tittakālābu bījaɱ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaɱ [page 213] yañceva1 paṭhavirasaɱ upādiyati. Yañca āporasaɱ upādiyati. Sabbaɱ taɱ tittakattāya kaṭukattāya asātattāya saɱvattanti. Taɱ kissa hetu: bījaɱ hi bhikkhave pāpakaɱ.

Evameva kho bhikkhave micchādiṭṭhikassa purisa puggalassamicchā saɱkappassa micchā vācassa micchā kammantassamicchā ājīvassamicchā vāyāmassa micchā satissa micchā samādhissa micchā ñāṇissa micchā vimuttissa yañceva kāyakammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ, yañca vacīkammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ yañca manokammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ, yā ca cetanā yā ca patthanā, yo ca paṇidhi, ye ca saṅkhārā, sabbe te dhammā, aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saɱvattanti. Taɱ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikā.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa sammā saɱkappassa sammā vācassa sammā kammantassa sammā ājīvassa sammā vāyāmassa sammā satissa sammā samādhissa sammā ñāṇissa sammā vimuttissa yañceva kāyakammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ, yañca vacīkammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ yañca manokammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ, yā ca cetanā, yā ca patthanā yo ca paṇidhi, ye ca saṅkhārā sabbe te dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saɱvattanti. Taɱ kissa hetu: diṭṭhi hi4 bhikkhave bhaddikā.

1. Yañca, machasaɱ. 3. Diṭṭhi hissa machasaɱ
2. Samādinnaɱ. [Pts. 4.] Diṭṭhihihissa machasaɱ,

[BJT Page 384]

Seyyathāpi bhikkhave, ucchubījaɱ vā sāḷi bījaɱ vā muddikā bījaɱ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaɱ yañceva paṭhavirasaɱ upādiyati, yañca āporasaɱ upādiyati, sabbaɱ taɱ sātattāya madhurattāya asecanakattāya saɱvattati. Taɱ kissa hetu: bījaɱ hi bhikkhave bhaddakaɱ.

Evameva kho bhikkhave sammādiṭṭhikassa purisapuggalassa sammā saɱkappassa sammāvācassa sammākammantassa [page 214] sammā ājīvassa sammā vāyāmassa sammā satissa sammā samādhissa sammā ñāṇassa sammā vimuttissa yañceva kāyakammaɱ yathādiṭṭhī samattaɱ samādinnaɱ, yañca vacīkammaɱ yathādiṭṭhī samattaɱ samādinnaɱ yañca manokammaɱ yathādiṭṭhī samattaɱ samādinnaɱ, yā ca cetanā, yā ca patthanā yo ca paṇidhi, ye ca saṅkhārā sabbe te dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saɱvattanti. Taɱ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave bhaddikāti.

10. 3. 1. 5

Vijjā suttaɱ

Avijjā bhikkhave pubbaṅgamā akusalānaɱ dhammānaɱ samāpattiyā. Anvadeva ahirikaɱ anottappaɱ. Avijjāgatassa bhikkhave aviddasuno micchādiṭṭhi pahoti. Micchādiṭṭhikassa micchāsaṅkappo pahoti. Micchā saṅkappassa micchāvācā pahoti. Micchāvācassa micchākammanto pahoti. Micchā kammantatassa micchā ājīvo pahoti. Micchā ājīvassa micchāvāyāmo pahoti. Micchā vāyāmassa micchāsati pahoti. Micchā satissa micchāsamādhi pahoti. Micchā samādhissa micchāñāṇaɱ pahoti. Micchāñāṇissa micchāvimutti pahoti.

[BJT Page 386]

Vijjā ca kho bhikkhave pubbaṅgamā kusalānaɱ dhammānaɱ samāpattiyā. Anvadeva hirotappaɱ. Vijjāgatassa bhikkhave viddasuno sammādiṭṭhi pahoti. Sammā diṭṭhikassa sammā saṅkappo pahoti, sammā saṅkappassa sammāvācā pahoti. Sammā vācassa sammā kammanto pahoti. Sammā kammantassa sammā ājīvo pahoti. Sammā ājīvassa sammāvāyāmo pahoti. Sammāvāyāmassa sammāsati pahoti. Sammāsatissa sammā samādhi pahoti. Sammāsamādhissa sammā ñāṇaɱ pahoti. Sammāñāṇassa sammā vimutti pahotī'ti [page 215]

10. 3. 1. 6

Nijjara suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa imāni bhikkhave nijjaravatthūni. Katamāni dasa:

1. Sammādiṭṭhikassa bhikkhave micchādiṭṭhi nijjiṇṇā hoti. Ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

2. Sammāsaɱkappassa bhikkhave micchāsaṅkappo nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti, sammā saṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

3. Sammāvācassa bhikkhave micchāvācā nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāvācāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

4. Sammākammantassa bhikkhave micchākammanto nijjiṇṇo hoti, ye ca micchākammanta paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇṇā honti. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

5. Sammā ājīvassa bhikkhave micchāājīvo nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāājīva paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

[BJT Page 388]

6. Sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇā honti. Sammāvāyāma paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

7. Sammā satissa bhikkhave micchā sati nijjiṇṇā hoti. Ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāsati paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

8. Sammā samādhissa bhikkhave micchā samādhi nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchā samādhi paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāsamādhipaccayā ca aneke [page 216] kusalā dhammā bhavanā pāripūriɱ gacchanti.

9. Sammā ñāṇassa bhikkhave micchā ñāṇaɱ nijjiṇṇaɱ hoti. Ye ca micchāñāṇa paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāñāṇapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhavanā pāripūriɱ gacchanti.

10. Sammāvimuttissa bhikkhave micchāvimutti nijjiṇṇā hoti. Yeca micchivimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāvimutti paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Imāni kho bhikkhave dasanijjarāvatthunī ti.

10. 3. 1. 7

Dhovana suttaɱ

(Sāvatthi)

Atthi bhikkhave dakkhiṇesu janapadesu dhovanaɱ nāma tattha hoti annampi pānampi khajjampi bhojjampi leyyampi peyyampi naccampi gitampi vāditampi. Atthetaɱ bhikkhave dhovanaɱ, netaɱ natthiti vadāmi. Tañca kho etaɱ bhikkhave dhovanaɱ hīnaɱ gammaɱ pothujjanikaɱ anariyaɱ anattha saɱhitaɱ, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamayā na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saɱvatta ti.

[BJT Page 390]

Ahañca kho bhikkhave ariyaɱ dhovanaɱ desissāmī. Yaɱ dhovanaɱ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati. Yaɱ dhovanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmī ti. Evaɱ bhante ti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ bhagavā etadavoca:

Katamañca taɱ bhikkhave ariyaɱ dhovanaɱ yaɱ dhovanaɱ ekanta nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya [page 217] abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati, yaɱ dhovanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave micchādiṭṭhi niddhotā hoti, ye ca micchā diṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhavanā pāripūriɱ gacchanti

Sammāsaṅkappassa bhikkhave micchāsaṅkappo niddhoto hoti, ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvācassa bhikkhave micchāvācā niddhotā hoti, ye ca sammāvācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammākammantassa bhikkhave micchākammanto niddhoto hoti, ye ca micchākammanta paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā ājīvassa bhikkhave micchāājīvo niddhoto hoti, ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā vāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo niddhoto hoti, ye ca micchāvāyāma paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāvāyāma paccayāca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsatissa bhikkhave micchāsati niddhotā hoti, ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi niddhoto hoti, ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāsamādhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāñāṇassa bhikkhave micchāñāṇaɱ niddhotaɱ hoti, ye ca micchāñāṇapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāñāṇapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā vimuttissa bhikkhave micchāvimutti niddhotā hoti. Ye ca micchāvimutti paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

[BJT Page 392]

Idaɱ kho taɱ bhikkhave ariyaɱ dhovanaɱ, yaɱ dhovanaɱ ekanta nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati, yaɱ dhovanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassu pāyāsehi parimuccantī ti.
[page 218]

10. 3. 1. 8

Tikicchaka suttaɱ

Tikicchakā bhikkhave virecanaɱ denti pittasamuṭṭhānānampi ābādhānaɱ paṭighātāya, semhasamuṭṭhānānampi ābādhānaɱ paṭighātāya, vātasamuṭṭhānānampi ābādhānaɱ paṭighātāya, atthetaɱ bhikkhave virecanaɱ netaɱ natthi ti vadāmi. Tañca kho etaɱ bhikkhave virecanaɱ sampajjatipi, virajjatipi.

Ahañca kho bhikkhave ariyaɱ virecanaɱ desissāmi, yaɱ virecanaɱ sampajjatiyeva no vipajjati, yaɱ virecanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā soka parideva dukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti. Taɱ sunātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamañca taɱ bhikkhave ariyaɱ virecanaɱ, yaɱ virecanaɱ āgamma jāti dhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassu pāyāsehi parimuccanti:

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave micchādiṭṭhi viritto hoti, ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammādiṭṭhi paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

[BJT Page 394]

Sammāsaṅkappassa bhikkhave micchāsaɱkappo viritto hoti, ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāsaṅkappa paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvācassa bhikkhave micchāvācā virittā hoti, ye ca micchāvācāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammākammantassa bhikkhave micchākammanto viritto hoti, ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammākammanta paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāājīvassa bhikkhave micchāājīvo viritto hoti, ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāājīva paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo virito hoti, ye ca micchāvāyāmapaccayā anete pāpatā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāvāyāma paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsatissa bhikkhave micchāsati virittā hoti, ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāsati paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvakā pāripūriɱ gacchanti. [page 219] sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi viritto hoti, ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāsamādhi paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāñāṇissa bhikkhave micchāñāṇaɱ virittaɱ hoti, ye ca micchāñāṇa paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāñāṇa paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvimuttissa bhikkhave micchāvimutti virittā hoti, ye ca micchāvimutti paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa virittā honti. Sammāvimutti paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

Idaɱ kho taɱ bhikkhave ariyaɱ virecanaɱ, yaɱ virecanaɱ sampajjati. Yeca no vipajjati. Yaɱ virecanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti. Jarādhammā sattā jarāya parimuccanti. Maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccantī ti.

10. 3. 1. 9

Vamana suttaɱ

Tikicchakā bhikkhave vamanaɱ denti, pittasamuṭṭhānānaɱ ābādhānaɱ paṭighātāya, semhasamuṭṭhānānampi ābādhānaɱ paṭighātāya, vātasamuṭṭhānānampi ābādhānaɱ paṭighātāya, atthetaɱ bhikkhave vamanaɱ, netaɱ natthi ti vadāmi. Tañca kho etaɱ bhikkhave vamanaɱ sampajjatipi, vipajjatipi.

Ahañca kho bhikkhave ariyaɱ vamanaɱ desissāmi, yaɱ vamanaɱ sampajjatiyeva no vipajjati, yaɱ vamanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti. Taɱ sunātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

[BJT Page 396]

Katamañca taɱ bhikkhave ariyaɱ vamanaɱ: yaɱ vamanaɱ sampajjatiyeva no vipajjati, yaɱ vamanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti. Jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, [page 220] sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave micchādiṭṭhi vantā hoti ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

Sammāsaṅkappassa bhikkhave micchāsaṅkappo vanto hoti ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā vācassa, bhikkhave micchāvācā vantā hoti ye ca micchāvācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te tassa vantā honti. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammākammantassa bhikkhave micchākammanto vanto hoti ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammākammantapaccayā aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā ājīvassa bhikkhave micchāājīvo vanto hoti ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo vanto hoti ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāvāyāmapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsatissa
Bhikkhave micchāsati vantā hoti ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi vanto hoti ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāsamādhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāñāṇissa bhikkhave micchāñāṇaɱ vantaɱ hoti ye ca micchāñāṇapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāñāṇapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvimuttissa bhikkhave micchāvimutti vantā hoti. Ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa vantā honti. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Idaɱ kho taɱ bhikkhave ariyaɱ vamanaɱ, yaɱ vamanaɱ sampajjatiyeva no vipajjati, yaɱ vamanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti. Jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccantī ti.

10. 3. 1. 10

Niddhamaniya suttaɱ

Dasa ime bhikkhave niddhamaniyā dhammā. Katame dasa:

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave micchādiṭṭhi niddhantā hoti. Ye ca micchā diṭṭhi paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti, sammādiṭṭhi paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ [page 221] gacchanti.

[BJT Page 398]

Sammāsaṅkappassa bhikkhave micchāsaṅkappo niddhanto hoti, ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvācassa bhikkhave micchāvācā niddhantā hoti, ye ca sammāvācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammākammantassa bhikkhave micchākammanto niddhanto hoti, ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā ājīvassa bhikkhave micchāājīvo niddhanto hoti, ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā vāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo niddhanto hoti, ye ca micchāvāyāma paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā samabhavanti, te cassa niddhantā honti, sammā vāyāma paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsatissa bhikkhave micchāsati niddhantā hoti, ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsamādhissa bhikkhave micchā samādhi niddhanto hoti, ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāsamādhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāñāṇissa bhikkhave micchāñāṇaɱ niddhantā hoti, ye ca micchāñāṇapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te tassa niddhantā honti. Sammāñāṇapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā vimuttissa bhikkhave micchāvimutti niddhantā hoti. Ye ca micchāvimutti paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Ime kho bhikkhave dasa niddhamaniyā dhammā ti.

10. 3. 1. 11

Aseka suttaɱ

Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaɱ etadavoca.

Asekho asekho tī bhante vuccati, kittāvatā nu kho bhante bhikkhu asekho hotī ti?

Idha bhikkhu asekhāya sammādiṭṭhiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsaṅkappena samannāgato hoti, asekhāya sammāvācāya samannāgato hoti, asekhena sammā kammantena samannāgato hotī, asekhena sammāājīvena samannāgato hoti, asekhena sammāvāyāmena samannāgato hoti, asekhāya sammāsatiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsamādhinā samannāgato hoti, asekhena sammāñāṇena samannāgato hoti, asekhāya sammā vimuttiyā samannāgato hoti. Evaɱ kho bhikkhu, bhikkhu asekho hotī ti.
[page 222]
[BJT Page 400]

10. 3. 1. 12

Asekhiyadhamma suttaɱ

Dasa ime bhikkhave asekhiyā dhammā. Katame dasa:

Asekhā sammādiṭṭhi, asekho sammāsaṅkappo, asekhā sammāvācā, asekho sammākammanto, asekho sammāājīvo, asekho sammā vāyāmo, asekho sammāsati, asekho sammāsamādhi, asekhā sammā ñāṇaɱ, asekhā sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa asekhiyā dhammāti.

Samaṇasaññāvaggo paṭhamo.

Tassuddānaɱ:

Saññā bojjhaṅgā micchattaɱ
Bījaɱ vijjāya nijjarā
Dhovanañca tikicchā ca
Niddhamanaɱ dve asekhāti.

[BJT Page 402]

Tatiyo paṇṇāsako

2. Paccorohaṇīvaggo

10. 3. 2. 1

Paṭhama adhamma suttaɱ

Adhammo ca bhikkhave veditabbo anattho ca, dhammo ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā anatthañca dhammañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbaɱ.

Katamo ca bhikkhave adhammo ca anattho ca: micchādiṭṭhi micchā saṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. [page 223] ayaɱ vuccati bhikkhave adhammo ca anattho ca.

Katamo ca bhikkhave dhammo ca attho ca: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave dhammo ca attho ca.

Adhammo ca bhikkhave veditabbo anattho ca, dhammo ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā anatthañca dhammañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti iti yaɱ taɱ vuttaɱ, idametaɱ paṭicca vuttanti.

10. 3. 2. 2

Dutiya adhamma suttaɱ

Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca. Adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbaɱ:

Katamo ca bhikkhave adhammo, katamo ca dhammo, katamo ca anattho katamo ca attho.

1. Micchādiṭṭhi bhikkhave adhammo, sammādiṭṭhi dhammo. Ye ca micchādiṭṭhi paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti ayaɱ anattho. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriɱ gacchanti ayaɱ attho.

[BJT Page 404]

2. Micchāsaṅkappo bhikkhave adhammo, sammāsaṅkappo dhammo. Ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

3. Micchāvācā bhikkhave adhammo, sammāvācā dhammo, ye ca micchāvācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

4. Micchākammanto bhikkhave adhammo, sammākammanto dhammo. Ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, [page 224] ayaɱ anattho. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

5. Micchāājīvo bhikkhave adhammo, sammāājīvo dhammo. Ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

6. Micchāvāyāmo bhikkhave adhammo, sammāvāyāmo dhammo. Ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Ayaɱ anattho. Sammāvāyāmapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

7. Micchāsati bhikkhave adhammo, sammāsati dhammo. Ye ca micchāsati paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho, sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

8. Micchāsamādhi bhikkhave adhammo, sammāsamādhi dhammo. Ye ca micchā samādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsamādhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Ayaɱ attho.

9. Micchāñāṇaɱ bhikkhave adhammo, sammāñāṇaɱ dhammo. Ye ca micchā ñāṇapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāñāṇapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Ayaɱ attho.

[BJT Page 406.]
10. Micchāvimutti bhikkhave adhammo, sammāvimutti dhammo. Ye ca micchā vimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Ayaɱ attho.

Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttanti.

10. 3. 2. 3

Tatiya adhamma suttaɱ

Adhammo ca bhikkhave veditabbo, dhammo ca. Anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho [page 225] tathā paṭipajjitabbanti. Idamavoca bhagavā idaɱ vatvā sugato uṭṭhāyāsanā vihāraɱ pāvisi.

Atha kho tesaɱ bhikkhūnaɱ acirapakkantassa bhagavato etadahosi: ''idaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho ''adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba''nti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajeyyāti.

Atha kho tesaɱ bhikkhūnaɱ etadahosi: 'ayaɱ kho āyasmā ānando satthu ceva saɱvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaɱ sabrahmacārīnaɱ, pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ.

[BJT Page 408]

Yannūna mayaɱ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma. Upasaṅkamitvā āyasmantaɱ ānandaɱ etamatthaɱ puccheyyāma, yathā no āyasmā ānando vyākarissati, tathā naɱ dhāressāmā''ti.

Atha kho te bhikkhu yenāyasmā ānando tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitavā āyasmatā ānandena saddhiɱ sammodiɱsu, sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinno kho te bhikkhu āyasmantaɱ ānandaɱ etadavocuɱ:

Idaɱ kho no āvuso ānanda bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho, 'adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho, tathā paṭipajjitabbanti'. Tesaɱ no āvuso amhākaɱ acirapakkantassa bhagavato etadahosi: 'idaɱ kho no āvuso bhagavā [page 226] saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho, adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca. Adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajeyyāti. Tesaɱ no āvuso amhākaɱ etadahosi: ''ayaɱ kho āyasmā ānando satthū ceva saɱvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaɱ sabrahmacārīnaɱ, pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ. Yannūna mayaɱ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma, upasaṅkamitvā āyasmantaɱ ānandaɱ etamatthaɱ puccheyyāma, yathā no āyasmā ānando vyākarissati tathā naɱ dhāreyyāmā''ti. Vibhajitu āyasmā ānandoti.

[BJT Page 410]

Seyyathāpi āvuso puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaɱ caramāno mahato rūkkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva mūlaɱ atikkammakhandhaɱ sākhā palāse sāraɱ pariyesitabbaɱ maññeyya, evaɱ sampadamidaɱ āyasmantānaɱ satthari sammukhībhūte taɱ bhagavantaɱ atiyitvā1 amhe etamatthaɱ paṭipucchitabbaɱ maññatha. Sohāvuso bhagavā jānaɱ jānāti, passaɱ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi, yaɱ tumhe bhagavantaɱ yeva upasaṅkamitvā [page 227] etamatthaɱ puccheyyātha, yathā vo bhagavā vyākareyya tathā naɱ dhāreyyathā ti.

Addhāvuso ānanda bhagavā jānaɱ jānāti, passaɱ passati. Cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammasāmi tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi yaɱ mayaɱ bhagavantaɱ yeva upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyāma, yathā no bhagavā vyākareyya tathā naɱ dhāreyyāma. Api ca āyasmā ānando satthu ceva saɱvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaɱ sabirahmacārīnaɱ, pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ. Vibhajatāyasmā ānando agaru karitvāti.

Tena hāvuso suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmī ti. Eva māvusoti kho te bhikkhu āyasmato ānandassa paccassosuɱ. Āyasmā ānando etadavoca:

Yaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho 'adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba''nti.

1. Atisītvā machasaɱ.

[BJT Page 412]

Katamo cāvuso adhammo, katamo ca dhammo, katamo ca anattho, katamo ca attho:

''Micchādiṭṭhi āvuso adhammo sammādiṭṭhi dhammo. Ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Micchāsaṅkappo āvuso adhammo, sammāsaṅkappo dhammo, ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, aya attho. Micchāvācā āvuso adhammo, sammāvācā [page 228] dhammo, ye ca micchāvācāpaccayā ca aneke akusalā dhammā sambhavanti. Ayaɱ anattho. Micchākammanto āvuso adhammo, ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāājīvo āvuso adhammo, sammā ājīvo dhammo, ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micachāvāyāmo āvuso adhammo, sammāvāyāmo dhammo, ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpākā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvāyāmapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāsati āvuso adhammo, sammāsati dhammo, ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāsamādhi āvuso adhammo, sammā samādhi dhammo, ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsamādhipaccayā aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāñāṇaɱ āvuso adhammo, sammā ñāṇaɱ dhammo, ye ca micchāñāṇaɱpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāñāṇaɱpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāvimutti āvuso adhammo, sammāvimuttidhammo, ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Yaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho 'adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba''nti. Imassa kho ahaɱ āvuso bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa evaɱ vitthārena atthaɱ ājānāmi. Ākaṅkamānā ca pana tumhe āvuso bhagavantaɱyeva upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyātha. Yathā vo bhagavā vyākaroti. Tathā naɱ dhāreyyathāti.

'Evamāvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato ānandassa bhāsitaɱ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinnā kho te bhikkhu bhagavantaɱ etadavocuɱ:

[BJT Page 414]

''Yaɱ kho no bhante bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho ''adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba'nti. Tesaɱ no bhante amhākaɱ acirapakkantassa bhagavato etadahosi: ''idaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā [page 229] vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho 'adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba'nti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajeyyā''ti. Tesaɱ no bhante amhākaɱ etadahosi: ''ayaɱ kho āyasmā ānando satthu ceva saɱvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaɱ sabrahmacārīnaɱ, pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ. Yannūnamayaɱ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma, upasaṅkamitvā āyasmā ānandaɱ etamatthaɱ puccheyyāma, yathā no āyasmā ānando vyākarissati, tathā naɱ dhāressāmāti.

Atha kho mayaɱ bhante yenāyasmā ānando tenupasaɱkamimha, upasaɱkamitvā āyasmantaɱ ānandaɱ etamatthaɱ apucchimha. Tesaɱ no bhante āyasmatā ānandena imehi ākārehi imehi padehi imehi vyañjanehi attho suvibhatto''ti.

Sādhu sādhu bhikkhave paṇḍito bhikkhave ānando, mahāpañño bhikkhave ānando. Mamañcepi tumhe bhikkhave upasaɱkamitvā etamatthaɱ puccheyyātha, ahampi cetaɱ atthaɱ evameva vyākareyyaɱ, yathā taɱ ānandena vyākataɱ. Eso cetassa attho, evañca naɱ dhāreyyāthāti.

[BJT Page 416]

10. 3. 2. 4

Ajita suttaɱ

Atha kho ajito paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ [page 230] nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho ajito paribbājako bhagavantaɱ etadavoca:

Amhākaɱ bho gotama paṇḍito nāma sabrahmacārī. Tena pañcamattāni cittaṭṭhānasatāni cintitāni, yehi aññatitthiyā upāraddhā1 pajānanti upāraddhambhāti. 2

Atha kho bhagavā bhikkhu āmantesi: dhāretha no tumhe bhikkhave paṇḍitavatthūnīti?

Etassa bhagavā kālo, etassa sugata kālo, yaɱ bhagavā bhāseyya, bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantīti.

Tena hi bhikkhave suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti.

Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ.

Bhagavā etadavoca:

Idha bhikkhave ekacco adhammikena vādena adhammikaɱ vādaɱ abhiniggaṇhāti, abhinippīḷeti. Tena ca adhammikaɱ parisaɱ rañjeti. Tena sā adhammikā parisā uccāsaddā mahāsaddā hoti. Paṇḍito vata bho, paṇḍito vata bhoti.

1. Upāraddhāvajānanti machasaɱ
2. Uparaddhasmāti machasaɱ

[BJT Page 418]

Idha pana bhikkhave ekacco adhammikena vādena dhammikaɱ ca vādaɱ adhammikañca vādaɱ abhiniggaṇhāti, abhinippīḷeti. Tena ca adhammikaɱ parisaɱ rañjeti. Tena sā adhammikā parisā uccāsaddā mahāsaddā hoti paṇḍito vata bho, paṇḍito vata bho'ti.

Idha pana bhikkhave ekacco dhammikena vādena dhammikaɱ ca vādaɱ adhammikañca vādaɱ abhiniggaṇhāti, abhinippīḷeti. Tena ca [page 231] adhammikaɱ parisaɱ rañjeti. Tena sā adhammikā parisā uccāsaddā mahāsaddā hoti 'paṇḍito vata bho, paṇḍito vata bho''ti. *

Idha pana bhikkhave ekacco dhammikena vādena dhammikaɱ vādaɱ abhiniggaṇhāti, abhinippīḷeti. Tena ca dhammikaɱ parisaɱ rañjeti. Tena ca sā dhammikā parisā uccāsaddā mahāsaddā hoti paṇḍito vata bho, paṇḍito vata bho'ti.

Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca. Adhammañca viditvā dhammañca, anatthaɱ ca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho paṭipajjitabbaɱ.

Katamo ca bhikkhave adhammo, katamo ca dhammo: katamo ca anattho, katamo ca attho:

Micchādiṭṭhi bhikkhave adhammo, sammādiṭṭhi dhammo, ye ca micchādiṭṭhi paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti ayaɱ attho.

Micchāsaṅkappo bhikkhave adhammo, sammāsaṅkappo dhammo, ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, aya attho. Micchāvācā bhikkhave adhammo, sammāvācā dhammo, ye ca micchāvācāpaccayā ca aneke akusalā dhammā sambhavanti. Ayaɱ anattho. Micchākammanto bhikkhave adhammo, ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

*Marammapotthakesu etāni deva baṇḍāni na dissante

[BJT Page 420]

Micchāājīvo bhikkhave adhammo, sammā ājīvo dhammo, ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho.

Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micachāvāyāmo bhikkhave adhammo, sammāvāyāmo dhammo, ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpākā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvāyāmapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāsati bhikkhave adhammo, sammāsati dhammo, ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāsamādhi bhikkhave adhammo, sammā samādhi dhammo, ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsamādhipaccayā aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāñāṇaɱ bhikkhave adhammo, sammā ñāṇaɱ dhammo, ye ca micchāñāṇaɱpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāñāṇaɱpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāvimutti bhikkhave adhammo, sammāvimutti dhammo, ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, [page 232] anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo, yathā attho tathā paṭipajjitabbanti iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttanti.

10. 3. 2. 5

Saṅgārava suttaɱ

Atha kho saṅgāravo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho saṅgāravo brāhmaṇo bhagavantaɱ etadavoca:

''Kiɱ nu kho bho gotama orimaɱ tīraɱ, kiɱ pārimaɱ tīra''nti?

Micchādiṭṭhi kho brāhmaṇa orimaɱ tīraɱ, sammādiṭṭhi pārimaɱ tīraɱ. Micchāsaṅkappo orimaɱ tīraɱ, sammāsaṅkappo pārimaɱ tīraɱ. Micchāvācā orimaɱ tīraɱ, sammāvācā pārimaɱ tīraɱ. Micchākammanto orimaɱ tīraɱ sammākammanto pārimaɱ tīraɱ. Micchā ājīvo orimaɱ tīraɱ, sammā ājīvo pārimaɱ tīraɱ. Micchāvāyāmo orimaɱ tīraɱ, sammā vāyāmo pārimaɱ tīraɱ. Micchāsati orimaɱ tīraɱ, sammāsati pārimaɱ tīraɱ. Micchāsamādhi orimaɱ tīraɱ, sammāsamādhi pārimaɱ tīraɱ. Micchāñāṇaɱ orimaɱ tīraɱ, sammāñāṇaɱ pārimaɱ tīraɱ. Micchāvimutti orimaɱ tīraɱ, sammāvimutti pārimaɱ tīraɱ. Idaɱ kho brāhmaṇa orimaɱ tīraɱ, idaɱ pārimaɱ tīranti.

[BJT Page 422]

1. Appakā te manussesu ye janā pāragāmino,
Athāyaɱ itarā pajā tīramevānudhāvati.

2. Ye ca kho sammadakkhāte dhamme dhammānuvattino,
Te janā pāramessanti maccudheyyaɱ suduttaraɱ.

3. Kaṇhaɱ dhammaɱ vippahāya sukkaɱ bhāvetha paṇḍito,
Okā anokaɱ āgamma viveke yattha dūramaɱ.

4. Tatrābhiratimiccheyya hitvā kāme akiñcano,
Pariyodapeyya attānaɱ cittaklesehi paṇḍito.
[page 233]
5. Yesaɱ sambodhi aṅgesu sammācittaɱ subhāvitaɱ,
Ādānapaṭinissagge anupādāya ye ratā,
Khīṇāsavā jutīmanto te loke parinibbutā ti.

10. 3. 2. 6

Orimatīra suttaɱ

Orimañca kho bhikkhave tīraɱ desissāmi, pārimañca tīraɱ. Taɱ suṇātha. Sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamañca bhikkhave orimaɱ tīraɱ, katamañca pārimaɱ tīraɱ:

Micchādiṭṭhi bhikkhave orimaɱ tīraɱ, sammādiṭṭhi pārimaɱ tīraɱ. Micchāsaṅkappo orimaɱ tīraɱ, sammāsaṅkappo pārimaɱ tīraɱ. Micchāvācā orimaɱ tīraɱ, sammāvācā pārimaɱ tīraɱ. Micchākammanto orimaɱ tīraɱ sammākammanto pārimaɱ tīraɱ. Micchā ājīvo orimaɱ tīraɱ, sammā ājīvo pārimaɱ tīraɱ. Micchāvāyāmo orimaɱ tīraɱ, sammā vāyāmo pārimaɱ tīraɱ. Micchāsati orimaɱ tīraɱ, sammāsati pārimaɱ tīraɱ. Micchāsamādhi orimaɱ tīraɱ, sammāsamādhi pārimaɱ tīraɱ. Micchāñāṇaɱ orimaɱ tīraɱ, sammāñāṇaɱ pārimaɱ tīraɱ. Micchāvimutti orimaɱ tīraɱ, sammāvimutti pārimaɱ tīraɱ. Idaɱ kho bhikkhave orimaɱ tīraɱ, idaɱ pārimaɱ tīranti.

[BJT Page 424]

1. Appakā te manussesu ye janā pāragāmino,
Athāyaɱ itarā pajā tīramevānudhāvati.

2. Ye ca kho sammadakkhāte dhamme dhammānuvattino,
Te janā pāramessanti maccudheyyaɱ suduttaraɱ.

3. Kaṇhaɱ dhammaɱ vippahāya sukkaɱ bhāvetha paṇḍito,
Okā anokaɱ āgamma viveke yattha dūramaɱ.

4. Tatrābhiratimiccheyya hitvā kāme akiñcano,
Pariyodapeyya attānaɱ cittaklesehi paṇḍito.

5. Yesaɱ sambodhi aṅgesu sammācittaɱ subhāvitaɱ,
Ādānapaṭinissagge anupādāya ye ratā,
Khīṇāsavā jutīmanto te loke parinibbutā ti.

10. 3. 2. 7

Paṭhama paccorohaṇī suttaɱ

Tena kho pana samayena jāṇussoṇī1 brāhmaṇo tadahuposathe sīsaɱ2nahāto navaɱ khomayugaɱ nivattho allakusamuṭṭhiɱ [page 234] ādāya bhagavato avidūre ekamantaɱ ṭhito hoti.

Addasā kho bhagavā jāṇussoṇiɱ brāhmaṇaɱ tadahuposathe sīsaɱ nahātaɱ navaɱ khoma yugaɱ nivatthaɱ allaɱ kusamuṭṭhiɱ ādāya avidūre ekamantaɱ ṭhitaɱ. Disvā jāṇussoṇiɱ brāhmaṇaɱ etadavoca:

Kiɱ nu kho tvaɱ brāhmaṇa, tadahuposathe sīsaɱ nahāto navaɱ khomayugaɱ nivattho allaɱ kusamuṭṭhiɱ ādāya ekamantaɱ ṭhito? Kiɱ navajja brāhmaṇakulassāti?

Paccorohaṇī bho gotama, ajja brāhmaṇakulassāti.

Yathākathaɱ pana brāhmaṇa, brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī hotī ti?

1. Jānussoṇī machasaɱ
2. Sīsaɱ nahāto machasaɱ sīsanahāto syā.

[BJT Page: 426]

Idha bho gotama, brāhmaṇā tadahuposathe sīsaɱ nahātā navaɱ khomayugaɱ nivatthā allena gomayena paṭhaviɱ opuñchitvā haritehi kusehi pattharitvā antarā ca velaɱ antarā ca aggvvvyāgāraɱ seyyaɱ kappenti. Te taɱ rattiɱ tikkhattuɱ paccuṭṭhāya pañjalikā aggiɱ namassanti ''paccorohāma bhavantaɱ, paccorohāma bhavanta''nti. Pahūtena ca sappitelena navanītena aggiɱ santappenti. Tassā ca rattiyā accayena paṇītena khādanīyena bhojanīyena brāhmaṇe santappenti. Evaɱ kho bho gotama, brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī hotīti.

Aññathā kho brāhmaṇa, brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī aññathā ca pana ariyassa vinaye paccorohaṇī hotī ti.

Yathākathaɱ pana bho gotama, ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti? Sādhu me bhavaɱ gotamo tathā dhammaɱ desetu, yathā ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti.

Tena hi brāhmaṇa, suṇāhi, sādhukaɱ manasikarohi, bhāsissāmīti.

Evaɱ bhoti kho jāṇussoṇi brāhmaṇo bhagavato paccassosi, bhagavā etadavoca: [page 235]

Idha brāhmaṇa, ariyasāvako itī paṭisañcikkhati: ''micchādiṭṭhiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme, abhisamparāyañcā''ti, so iti paṭisaṅkhāya micchādiṭṭhiɱ pajahati, micchādiṭṭhiyā paccorohati.

Micchāsaṅkappassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya micchāsaṅkappaɱ pajahati, micchāsaṅkappā paccorohati.

Micchāvācāya kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme, abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya micchāvācaɱ pajahati. Micchāvācāya paccorohati.

Micchākammantassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme, abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya micchākammantaɱ pajahati. Micchākammantā paccorohati.

[BJT Page 428]

Micchāājīvassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāājīvaɱ pajahati. Micchāājīvā paccorohati.

Micchāvāyāmassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāvāyāmaɱ pajahati. Micchā vāyāmā paccorohati.

Micchāsatiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāsatiɱ pajahati. Micchāsatiyā paccorohati.

Micchāsamādhissa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāsamādhiɱ pajahati. Micchāsamādhimhā paccorohati.

Micchāñāṇassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāñāṇaɱ pajahati. Micchāñāṇā paccorohati.

Micchāvimuttiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāvimuttiɱ pajahati. Micchāvimuttiyā paccorohati.

Evaɱ kho brāhmaṇa, ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti.

Aññathā bho gotama, brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī, aññathā ca pana ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti. Imissā ca kho bho gotama, ariyassa vinaye paccorohaṇiyā brāhmaṇānaɱ paccorohaṇi kalaɱ nāgghati soḷasiɱ.
[page 236]

Abhikkantaɱ bho gotama abhikkantaɱ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaɱ vā ukkujjeyya, paṭicchannaɱ vā vivareyya, mūlhassa vā maggaɱ ācikkheyya' andhakāre vā telapajjotaɱ dhāreyya, 'cakkhumanto rūpāni dakkhinti'2ti, evameva bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaɱ bhavantaɱ gotamaɱ saraṇaɱ gacchāmi dhammañca bhikkhu saṅghañca. Upāsakaɱ maɱ bhavaɱ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatanti.

[BJT Page 430]

10. 3. 2. 8

Dutiya paccorohaṇī suttaɱ

Ariyaɱ kho bhikkhave paccorohaṇiɱ desissāmi. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Katamā ca bhikkhave ariyā paccorohaṇī:

Idha bhikkhave ariyasāvako itī paṭisañcikkhati: ''micchādiṭṭhiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme, abhisamparāyañcā''ti, so iti paṭisaṅkhāya micchādiṭṭhiɱ pajahati, micchādiṭṭhiyā paccorohati.

Micchāsaṅkappassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya micchāsaṅkappaɱ pajahati, micchāsaṅkappā paccorohati.

Micchāvācāya kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme, abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya micchāvācaɱ pajahati. Micchāvācāya paccorohati.

Micchākammantassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme, abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya micchākammantaɱ pajahati. Micchākammantā paccorohati.

Micchāājīvassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāājīvaɱ pajahati. Micchāājīvā paccorohati.

Micchāvāyāmassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāvāyāmaɱ pajahati. Micchā vāyāmā paccorohati.

Micchāsatiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāsatiɱ pajahati. Micchāsatiyā paccorohati.

Micchāsamādhissa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāsamādhiɱ pajahati. Micchāsamādhimhā paccorohati.

Micchāñāṇassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāñāṇaɱ pajahati. Micchāñāṇā paccorohati.

Micchāvimuttiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāvimuttiɱ pajahati. Micchāvimuttiyā paccorohati.

Ayaɱ vuccati bhikkhave ariyā paccorohaṇīti.

10. 3. 2. 9

Pubbaṅgama suttaɱ

Suriyassa bhikkhave udayato etaɱ pubbaṅgamaɱ etaɱ pubbanimittaɱ yadidaɱ aruṇaggaɱ. Evameva kho bhikkhave kusalānaɱ dhammānaɱ etaɱ pubbaṅgamaɱ, etaɱ pubbanimittaɱ, yadidaɱ sammādiṭṭhi. Sammādiṭṭhissa1 bhikkhave sammā saṅkappo pahoti. Sammāsaṅkappassa sammāvācā pahoti. Sammāvācassa sammākammanto pahoti. Sammākammantassa sammāājīvo pahoti. Sammāājīvassa sammāvāyāmo pahoti. Sammāvāyāmassa sammāsati pahoti. Sammāsatissa sammāsamādhi [page 237] pahoti. Sammāsamādhissa sammāñāṇaɱ pahoti. Sammāñāṇissa sammāvimutti pahotīti.

1. Sammādiṭṭhikassa machasaɱ

[BJT Page 432]

10. 3. 2. 10

Āsavakkhaya suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā āsavānaɱ khayāya saɱvattanti. Katame dasa:

Sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammā vāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi, sammāñāṇaɱ, sammāvimutti.

Ime kho bhikkhave dasa dhammā bhāvitā bahulīkatā āsavānaɱ khayāya saɱvattantīti.

Paccorohaṇīvaggo dutiyo.

Tassuddānaɱ:

Tayo adhammā ajito saṅgāravo ca orimaɱ
Dve ceva paccorohaṇī pubbaṅgamaɱ āsavo cāti.

[BJT Page 434]

3. Parisuddhavaggo

10. 3. 3. 1

Paṭhama suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhammā parisuddhā pariyodātā nāññatra sugatavinayā katame dasa:

Sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasadhammā parisuddhā pariyodātā nāññatra sugatavinayāti.

10. 3. 3. 2

Dutiya suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhammā anuppannā uppajjanti, nāññatra sugatavinayā. Katame dasa: [page 238] sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasadhammā anuppannā uppajjanti nāññatra sugatavinayāti.

10. 3. 3. 3

Tatiya suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhammā mahapphalā mahānisaɱsā nāññatra sugatavinayā. Katame dasa: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa dhammā mahapphalā mahānisaɱsā nāññatra sugatavinayāti.

10. 3. 3. 4

Catuttha suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhammā rāgavinayapariyosānā honti, dosavinaya pariyosānā honti, mohavinayapariyosānā honti, nāññatra sugatavinayā. Katame dasa: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyamo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasadhammā rāgavinayapariyosānā honti, dosavinayapariyosānā honti, mohavinayapariyosānā honti, nāññatra sugatavinayāti.

[BJT Page 436]

10. 3. 3. 5

Pañcama suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhammā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattanti. Nāññatra sugatavinayā. Katame dasa: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti, ime kho bhikkhave dasadhammā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattanti, nāññatra sugatavinayāti.

10. 3. 3. 6

Chaṭṭhama suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā anuppannā uppajjanti, nāññatra sugatavinayā, katame dasa: [page 239] sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasadhammā bhāvitā bahulīkatā anuppannā uppajjanti, nāññatra sugatavinayāti.

10. 3. 3. 7

Sapata suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā nāññatra sugatavinayā. Katame dasa: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasadhammā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā, nāññatra sugatavinayāti.

10. 3. 3. 8

Aṭṭhama suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā rāgavinayapariyosānā honti, dosavinayapariyosānā honti, mohavinayapariyosānā honti, nāññatra sugatavinayā katame dasa: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasadhammā bhāvitā bahulīkatā rāgavinayapariyosānā honti, dosavinayapariyosānā honti, mohavinayariyosānā honti, nāññatra sugatavinayāti.

[BJT Page 438]

10. 3. 3. 9

Navama suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhammā bhāvitā dhammā bahulīkatā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattanti, nāññatra sugatavinayā. Katame dasa: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasadhammā bhāvitā bahulīkatā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattanti, nāññatra sugatavinayāti.
[page 240]
10. 3. 3. 10

Dasama suttaɱ

Dasa ime bhikkhave micchattā. Katame dasa: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa micchattāti.

10. 3. 3. 11

Ekādasama suttaɱ

Dasa ime bhikkhave sammattā. Katame dasa: sammādiṭṭhi sammā saṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa sammattāti.

Parisuddhavaggo tatiyo.

[BJT Page: 440]

4. Sādhuvaggo

10. 3. 4. 1

Sādhu suttaɱ

Sādhuñca vo bhikkhave desissāmi, asādhuñca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamañca bhikkhave āsādhuɱ1: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto miccāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ vicchāvimutti. Idaɱ vuccati bhikkhave asādhuɱ1.

Katamañca bhikkhave sādhuɱ:1 [page 241] sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Idaɱ vuccati bhikkhave sādhunti.

10. 3. 4. 2

Ariyadhamma suttaɱ

Ariyadhammañca vo bhikkhave desissāmi2 anariyadhammañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave anariyo dhammo. Micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave anariyo dhammo.

Katamo ca bhikkhave ariyo dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave ariyo dhammoti.

10. 3. 4. 3

Kusala suttaɱ

Kusalañca3 vo bhikkhave desissāmi2 akusalañca. 4 Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamañca bhikkhave akusalaɱ: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Idaɱ vuccati bhikkhave akusalaɱ.

Katamañca bhikkhave kusalaɱ: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Idaɱ vuccati bhikkhave kusalanti.

1. Asādhu machasaɱ 3. Akusalañca machasaɱ
2. Desessāmi machasaɱ 4. Kusalañca machasaɱ

[BJT Page 442]

10. 3. 4. 4

Attha suttaɱ

Atthañca vo bhikkhave desissāmi anatthañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave anattho: [page 242] micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave anattho.

Katamo ca bhikkhave attho: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave atthoti.

10. 3. 4. 5

Dhamma suttaɱ

Dhammañca vo bhikkhave desissāmi, adhammañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ: bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave adhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave adhammo.

Katamo ca bhikkhave dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave dhammoti.

10. 3. 4. 6

Sāsava suttaɱ

Sāsavañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, anāsavañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave sāsavo dhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave sāsavo dhammo.

Katamo ca bhikkhave anāsavo dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave anāsavo dhammoti.

10. 3. 4. 7

Sāvajja suttaɱ

Sāvajjañca kho bhikkhave dhammaɱ desissāmi, anavajjañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave sāvajjo dhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave sāvajjo dhammo.

Katamo ca bhikkhave anavajjo dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave anavajjo dhammoti.
[page 243]
[BJT Page 444]

10. 3. 4. 8

Tapanīya suttaɱ

Tapanīyañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, atapanīyañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave tapanīyo dhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave katamo ca tapanīyo dhammo.

Bhikkhave atapanīyo dhammo: sammā diṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave atapanīyo dhammoti.

10. 3. 4. 9

Ācayagāmī suttaɱ

Ācayagāmiñca vo bhikkhave desissāmi, apacayagāmiñca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave ācayagāmī dhammo: micchādiṭṭhi micachāsaṅkappo micchāvācā micacchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave ācayagāmī dhammo.

Katamo ca bhikkhave apacayagāmī dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave apacayagāmī dhammoti.

10. 3. 4. 10

Dukkhudraya suttaɱ

Dukkhudrayañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, sukhudrayañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave dukkhudrayo dhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave dukkhudrayo dhammo.

Katamo ca bhikkhave sukhudrayo dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave sukhudrayo dhammoti.
[page 244]
10. 3. 4. 11

Dukkhavipāka suttaɱ

Dukkhavipākañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, sukhavipākañca, taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave dukkhavipāko dhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave dukkhavipāko dhammo.

Katamo ca bhikkhave sukha vipāko dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave sukhavipāko dhammoti.

Sādhuvaggo catuttho.
[BJT Page 446]

5. Ariyavaggo

10. 3. 5. 1

Ariyamagga suttaɱ

Ariyamaggañca vo bhikkhave1 desissāmi, anariyamaggañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave anariyamaggo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave anariyo maggo.

Katamo ca bhikkhave ariyo maggo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave ariyo maggoti.

10. 3. 5. 2

Sukkamagga suttaɱ

Sukkamaggañca2 vo bhikkhave1 desissāmi kaṇhamaggañca3. [page 245] katamo ca bhikkhave kaṇhamaggo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave kaṇhamaggo.

Katamo ca bhikkhave sukkamaggo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave sukkamaggoti.

10. 3. 5. 3

Saddhamma suttaɱ

Saddhammañca vo bhikkhave desissāmi, asaddhammañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave asaddhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave asaddhammo.

Katamo ca bhikkhave saddhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave saddhammoti.

1. Bhikkhave dhammaɱ machasaɱ
2. Sukkamaggañca machasaɱ
3. Kaṇhamaggañca machasaɱ

[BJT Page 448]

10. 3. 5. 4

Sappurisadhamma suttaɱ

Sappurisadhammañca vo bhikkhave desissāmi, asappurisadhammañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave asappurisadhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave asappurisadhammoti.

Katamo ca bhikkhave sappurisadhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave sappurisadhammoti.

10. 3. 5. 5

Uppādetabba suttaɱ

Uppādetabbañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, na uppādetabbañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave na uppādetabbo dhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave na uppādetabbo dhammo.
[page 246]
Katamo ca bhikkhave uppādetabbo dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave uppādetabbodhammoti.

10. 3. 5. 6

Āsevitabba suttaɱ

Āsevitabbañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, na sevitabbañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave na sevitabbo dhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave na sevitabbo dhammo.

Katamo ca bhikkhave āsevitabbo dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave āsevitabbo dhammoti.

10. 3. 5. 7

Bhāvetabba suttaɱ

Bhāvetabbañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, na bhāvetabbañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave na bhāvetabbo dhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave na bhāvetabbo dhammo.

Katamo ca bhikkhave bhāvetabbo dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave bhāvetabbo dhammoti.

[BJT Page 450]

10. 3. 5. 8

Bahulīkattabba suttaɱ

Bahulīkattabbañca1 vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, na bahulīkattabbañca1. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave na bahulīkattabbo dhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave na bahulīkattabbo dhammo.

Katamo ca bhikkhave bahulīkattabbo dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave bahulīkattabbo dhammoti.
[page 247]

10. 3. 5. 9

Anussaritabba suttaɱ

Anussaritabbañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, nānussaritabbañca1. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave nānussaritabbo dhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave nānussaritabbo dhammo.

Katamo ca bhikkhave anussaritabbo dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave anussaritabbo dhammoti.

10. 3. 5. 10

Sacchikātabba suttaɱ

Sacchikātabbañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, na sacchikātabbañca. Taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave na sacchikātabbo dhammo: micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave na sacchikātabbo dhammo.

Katamo ca bhikkhave sacchikātabbo dhammo: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave sacchikātabbo dhammoti.

Ariyavaggo pañcamo.

Tatiyo paṇṇāsako.

1. Kātabbañca machasaɱ

[BJT Page 452]

Catuttha paṇṇāsako

Puggalavaggo

10. 4. 1. 1

Sevitabba suttaɱ

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo na sevitabbo. Katamehi dasahi: [page 248] micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo na sevitabbo.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo sevitabbo, katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo sevitabboti.

10. 4. 1. 2 12

Bhajitabbādi suttāni

2. Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo na bhajitabbo. Katamehi dasahi: micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo na bhajitabboti.

Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo bhajitabbo, katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo bhajitabboti.

3. Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo na payirupāsitabbo. Katamehi dasahi: micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo na payirupāsitabboti.

Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo payirupāsitabbo, katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo payirupāsitabboti.

4. Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo na pujjo hoti. Katamehi dasahi: micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo na pujjo hotiti.

Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo pujjo hoti, katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo pujjo hotīti.

5. Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo na pāsaɱso hoti. Katamehi dasahi: micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo na pāsaɱso hotīti.

Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo pāsaɱso hoti, katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo pāsaɱso hotīti.

6. Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo agāravo hoti. Katamehi dasahi: micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo agāravo hoti.

Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo sagāravo hoti, katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo sagāravo hotīti.

[BJT Page 454]

7. Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo appatisso1 hoti. Katamehi dasahi: micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo appatisso hoti.

Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo sappatisso2 hoti, katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo sappatisso hotīti.

8. Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo nārādhako hoti. Katamehi dasahi: micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo nārādhako hoti.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo ārādhako hoti, katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo ārādhako hotīti.

9. Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo na visujjhati. Katamehi dasahi: micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo na visujjhati.

Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo visujjhati. Katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo visujjhatīti.

10. Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo mānaɱ nādhibhoti. Katamehi dasahi:
Micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo mānaɱ nādhibhoti.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo mānaɱ adhibhoti. Katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo mānaɱ adhibhotīti.
[page 249]
11. Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo paññāya na vaḍḍhati. Katamehi dasahi: micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo paññāya na vaḍḍhati.

Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo paññāya vaḍḍhati. Katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo paññāya vaḍḍhatīti.

12. Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo bahuɱ apuññaɱ pasavati. Katamehi dasahi: micchādiṭṭhiko hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāco hoti, micchākammanto hoti, micchāājīvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micacchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchāñāṇī hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi samannāgato puggalo bahuɱ apuññaɱ pasavati.

Dasahi bhikkhave samannāgato puggalo bahuɱ puññaɱ pasavati. Katamehi dasahi: sammādiṭṭhiko hoti, sammāsaṅkappo hoti, sammāvāco hoti, sammākammanto hoti, sammāājīvo hoti, sammāvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammāñāṇī hoti, sammāvimutti hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo bahuɱ puññaɱ pasavatīti.

Puggalavaggo paṭhamo.

1. Appatikkho sīmu. 2. Sappatikkho sīmu.

[BJT Page 456]

Jāṇussoṇi vaggo

10. 4. 2. 1

Brāhmaṇa paccorohaṇī suttaɱ

Tena kho pana samayena jāṇussoṇi brāhmaṇo tadahuposathe sīsaɱ nahāto1 navaɱ khomayugaɱ nivattho allaɱ kusamuṭṭhiɱ ādāya bhagavato avidūre ekamantaɱ ṭhito hoti.

Addasā kho bhagavā jāṇussoṇiɱ brāhmaṇaɱ tadahuposathe sīsaɱ nahātaɱ2 navaɱ khomayugaɱ nivatthaɱ allaɱ kusamuṭṭhiɱ ādāya ekamantaɱ ṭhitaɱ disvā jāṇussoṇiɱ brāhmaṇaɱ etadavoca:

Kiɱ nu kho tvaɱ brāhmaṇa tadahuposathe sīsaɱ nahāto navaɱ khomayugaɱ nivattho allaɱ kusamuṭṭhiɱ ādāya ekamantaɱ ṭhito, kintvajja3 brāhmaṇa brāhmaṇa kulassāti. 4 Paccorohaṇī bho gotama ajja brāhmaṇa kulassā'ti.
[page 250]
Yathā kathaɱ pana brāhmaṇa brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī hotīti?

Idha bho gotama brāhmaṇā tadahuposathe sīsaɱ nahātā navaɱ khomayugaɱ nivatthā allena gomayena paṭhaviɱ opuñchitvā5 haritehi kusehi pattharitvā antarā ca velaɱ antarā ca aggvvvyāgāraɱ seyyaɱ kappenti, te taɱ rattiɱ tikkhattuɱ paccuṭṭhāya pañjalikā aggiɱ namassanti ''paccorohāma bhavantaɱ paccorohāma bhavanta''nti. Pahūtena ca sappitelena navanītena aggiɱ santappenti. Tassā ca rattiyā tena paṇītena khādanīyena bhojanīyena brāhmaṇe santappenti. Evaɱ kho bho gotama brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī hotīti.

Aññathā kho brāhmaṇa brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī, aññathā ca pana ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti.

Yathā kathaɱ pana bho gotama ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti, sādhu me bhavaɱ gotamo tathā dhammaɱ desetu yathā ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti.

1. Nahāto machasaɱ.
2. Nahātaɱ machasaɱ.
3. Kinavajjabrāhmaṇakulassāti machasaɱ.
4. Kulassāti pucchi sīmu.
5. Opuñjitvā machasaɱ.

[BJT Page 458]

Tena hi brāhmaṇa suṇāhi, sādhukaɱ manasikarohi, bhāsissāmīti. Evambhoti kho jāṇussoṇī brāhmaṇo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca:

Idha brāhmaṇa ariyasāvako iti paṭisaɱcikkhati: pāṇātipātassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So itipaṭisaṅkhāya pāṇātipātaɱ pajahati, pāṇātipātā paccorohati, adinnādānassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya adinnādānaɱ pajahati, adinnādānā paccorohati. Kāmesu micchācārassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya kāmesu micchācāraɱ pajahati, kāmesu micchācārā paccorohati. Musāvādassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti, so iti [page 251] paṭisaṅkhāya musāvādaɱ pajahati, musāvādā paccorohati, pisunāya vācāya kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya pisunaɱ vācaɱ pajahati. Pisunāya vācāya paccorohati. Pharusāya vācāya kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya pharusaɱ vācaɱ pajahati, pharusāya vācāya paccorohati, samphappalāpassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya samphappalāpaɱ pajahati, samphappalāpā paccorohati, abhijjhāya kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya abhijjhaɱ pajahati. Abhijjhāya paccorohati. Vyāpādassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti, so iti paṭisaṅkhāya vyāpādaɱ pajahati, vyāpādā paccorohati, micchādiṭṭhiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti, so iti paṭisaṅkhāya micchādiṭṭhiɱ pajahati, micchādiṭṭhiyā paccorohati, evaɱ kho brāhmaṇa ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti.

Aññathā bho gotama brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī, aññathā ca pana ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti. Imissā ca bho gotama ariyassa vinaye paccorohaṇiyā brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī kalaɱ nāgghati soḷasiɱ.

Abhikkantaɱ bho gotama abhikkantaɱ bho gotama. Seyyathāpi bho gotama, nikkujjitaɱ vā ukkujjeyya paṭicchannaɱ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaɱ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaɱ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti. Evamevaɱ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaɱ bhagavantaɱ gotamaɱ saraṇaɱ gacchāma dhammañca bhikkhu saṅghañca. Upāsakaɱ maɱ bhavaɱ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatanti.

[BJT Page 460]

10. 4. 2. 2

Ariyapaccorohaṇī suttaɱ

Ariyaɱ vo bhikkhave paccorohaṇiɱ desissāmi, taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca: [page 252]

Idha bhikkhave ariyasāvako iti paṭisañcikkhati, pāṇātipātassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya pāṇātipātaɱ pajahati. Pāṇātipātā paccorohati, adinnādānassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya adinnādānaɱ pajahati, adinnādānā paccorohati. Kāmesu micchācārassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya kāmesu micchācāraɱ pajahati, kāmesu micchācārā paccorohati. Musāvādassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti, so iti paṭisaṅkhāya musāvādaɱ pajahati, musāvādā paccorohati, pisunāya vācāya kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya pisunaɱ vācaɱ pajahati. Pisunāya vācāya paccorohati. Pharusāya vācāya kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya pharusaɱ vācaɱ pajahati, pharusāya vācāya paccorohati, samphappalāpassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya samphappalāpaɱ pajahati, samphappalāpā paccorohati, abhijjhāya kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya abhijjhaɱ pajahati. Abhijjhāya paccorohati. Vyāpādassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti, so iti paṭisaṅkhāya vyāpādaɱ pajahati, vyāpādā paccorohati, micchādiṭṭhiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti, so iti paṭisaṅkhāya micchādiṭṭhiɱ pajahati, micchādiṭṭhiyā paccorohati, ayaɱ vuccati bhikkhave ariyā paccoroṇīti.

10. 4. 2. 3

Saṅgārava suttaɱ

Atha kho saṅgāravo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho saṅgāravo brāhmaṇo bhagavantaɱ etadavoca: kinnū kho bho gotama orimaɱ tīraɱ? Kiɱ pārimaɱ tīranti?

Pāṇātipāto kho brāhmaṇa orimaɱ tīraɱ, pāṇātipātā veramaṇī pārimaɱ tīraɱ. Adinnādānaɱ kho brāhmaṇa orimaɱ tīraɱ, adinnādānā veramaṇī pārimaɱ tīraɱ. Kāmesu micchācāro kho brāhmaṇa orimaɱ tīraɱ, kāmesu micchācārā veramaṇī pārimaɱ tiraɱ. Musāvādo orimaɱ tiraɱ, musāvādā veramaṇī pārimaɱ tīraɱ. Pisunāvācā orimaɱ tīraɱ pisunāya vācāya veramaṇī pārimaɱ tīraɱ. Pharusā vācā orimaɱ tiraɱ, pharusāya vācāya veramaṇī pārimaɱ tiraɱ. Samphappalāpo orimaɱ tiraɱ, samphappalāpā veramaṇī pārimaɱ tiraɱ. Abhijjhā orimaɱ tīraɱ. Anabhijjhā pārimaɱ tīraɱ. Vyāpādo orimaɱ tīraɱ, avyāpādo pārimaɱ tīraɱ. Micchādiṭṭhi orimaɱ tīraɱ, sammādiṭṭhi pārimaɱ tīraɱ, idaɱ kho brāhmaṇa orimaɱ tīraɱ, idaɱ pārimaɱ tīranti.

[BJT Page 462]
[page 253]

1. Appakā te manussesu ye janā pāragāmino,
Athāyaɱ itarā pajā tīramevānu dhāvatī,

2. Ye ca kho sammadakkhāte dhamme dhammānuvattino,
Te janā pāramessanti maccudheyyaɱ suduttaraɱ.

3. Kaṇhaɱ dhammaɱ vippahāya sukkaɱ bhāvetha paṇḍito
Okā anokaɱ āgamma viveke yattha dūramaɱ.

4. Tatrābhiratimiccheyya hitvā kāme akiñcano
Pariyodapeyya attānaɱ cittaklesehi paṇḍito.

5. Yesaɱ sambodhi aṅgesu sammā cittaɱ subhāvitaɱ
Ādānapaṭinissagge anupādāya ye ratā
Khīṇāsavā jutīmanto te loke parinibbutā ti.

Saṅgārava suttaɱ tatiyaɱ.

10. 4. 2. 4

Orimatīra suttaɱ

Orimañca vo bhikkhave tiraɱ desissāmi, pārimañca tīraɱ, taɱ suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca: katamañca bhikkhave orimaɱ tīraɱ? Katamañca pārimaɱ tīraɱ?

Pāṇātipāto kho bhikkhave orimaɱ tīraɱ, pāṇātipātā veramaṇī pārimaɱ tīraɱ. Adinnādānā orimaɱ tīraɱ, adinnādānā veramaṇī pārimaɱ tīraɱ. Kāmesu micchācāro orimaɱ tīraɱ, kāmesu micchācārā veramaṇī pārimaɱ tīraɱ. Musāvādo orimaɱ tīraɱ, musāvādā veramaṇī pārimaɱ tīraɱ. Pisuṇā vācā orimaɱ tīraɱ, pisuṇāya vācāya veramaṇī pārimaɱ tīraɱ. Pharusā vācā orimaɱ tīraɱ, pharusāya vācāya veramaṇī pārimaɱ tīraɱ. Samphappalāpo orimaɱ tīraɱ, samphappalāpā veramaṇī pārimaɱ tīraɱ. Abhijjhā orimaɱ tīraɱ, anabhijjhā pārimaɱ tīraɱ. Vyāpādo orimaɱ tīraɱ, avyāpādo pārimaɱ tīraɱ. Micchādiṭṭhi orimaɱ tīraɱ, sammā diṭṭhi pārimaɱ tīraɱ. Idaɱ kho bhikkhave orimaɱ tīraɱ, idaɱ pārimaɱ tīranti.

1. Appakā te manussesu ye janā pāragāmino athāyaɱ itarā pajā tīramevānudhāvati

[BJT Page 464]
[page 254]

2. Ye ca kho sammadakkhāte dhamme dhammānuvattino,
Te janā pāramessanti maccudheyyaɱ suduttaraɱ.

3. Kaṇhaɱ dhammaɱ vippahāya sukkaɱ bhāvetha paṇḍito
Okā anokaɱ āgamma viveke yattha dūramaɱ.

4. Tatrābhiratimiccheyya hitvā kāme akiñcano
Pariyodapeyya attānaɱ cittaklesehi paṇḍito.

5. Yesaɱ sambodhi aṅgesu sammā cittaɱ subhāvitaɱ
Ādānapaṭinissagge anupādāya ye ratā
Khīṇāsavā jutīmanto te loke parinibbutā ti.

10. 4. 2. 5

Paṭhama adhamma suttaɱ

Adhammo ca bhikkhave veditabbo anattho ca, dhammo ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā anatthañca, dhammañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbaɱ.

Katamo ca bhikkhave adhammo ca anattho ca.

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisunāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave adhammo ca anattho ca.

Katamo ca bhikkhave dhammo ca attho ca:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisunāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhi, ayaɱ vuccati bhikkhave dhammo ca attho ca.

Adhammo ca bhikkhave veditabbo anattho ca, dhammo ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā anatthañca dhammañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti iti yaɱ taɱ vuttaɱ, idametaɱ paṭicca vuttanti.

[BJT Page 466]
[page 255]

10. 4. 2. 6

Dutiya adhamma suttaɱ

Adhammo ca bhikkhave veditabbo, dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca. Adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti idamavoca bhagavā, idaɱ vatvā sugato uṭṭhāyāsanā vihāraɱ pāvisi.

Atha kho tesaɱ bhikkhūnaɱ acirapakkantassa bhagavato etadahosi: idaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho, ''adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca. Adhammaɱ ca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti.

Ko nu kho imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajeyyāti?

Atha kho tesaɱ bhikkhūnaɱ etadahosi:

Ayaɱ kho āyasmā mahā kaccāno satthu ceva saɱvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaɱ sabrahmacārīnaɱ, pahoti cāyasmā mahā kaccāno imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ. Yannūna mayaɱ yenāyasmā mahā kaccāno tenupasaṅkameyyāma, upasaṅkamitvā āyasmantaɱ mahā kaccānaɱ etamatthaɱ puccheyyāma. Yathā no āyasmā mahākaccāno vyākarissati, tathā naɱ dhāressāmāti.

Atha kho te bhikkhu yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitvā āyasmatā mahā kaccānena saddhiɱ sammodiɱsu, sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdiɱsu, ekamantaɱ nisinnā kho te bhikkhu āyasmantaɱ mahā kaccānaɱ etadavocuɱ:

[BJT Page 468]

''Idaɱ kho no āvuso kaccāna bhagavā saɱkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho, ''adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca [page 256] viditvā dhammañca anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho, tathā paṭipajjitabbanti''. Tesaɱ no āvuso acirapakkantassa bhagavato etadahosi: ''idaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho. ''Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo, yathā attho, tathā paṭipajjitabbanti. ''

Ko nu kho imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajeyyā''ti tesaɱ no āvuso amhākaɱ etadahosi:

Ayaɱ kho āyasmā mahā kaccāno satthu ceva saɱvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaɱ sabrahmacārīnaɱ, pahoti cāyasmā mahā kaccāno imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ. Yannūnamayaɱ yenāyasmā mahā kaccāno tenupasaṅkameyyāma, upasaṅkamitvā āyasmantaɱ mahā kaccānaɱ etamatthaɱ puccheyyāma. Yathā no āyasmā mahākaccāno vyākarissati, tathā naɱ dhāressāmā''ti. Vibhajanāyasmā mahākaccāno ti.

Seyyāthāpi āvuso puriso sāratthiko sāragavesi sārapariyesanaɱ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva mūlaɱ, atikkamma khandhaɱ, sākhāpalāse sāraɱ pariyesitabbaɱ maññeyya, evaɱ sampadamidaɱ. Āyasmantaɱ satthari sammukhībhūte taɱ bhagavantaɱ atisitvā amhe etamatthaɱ paṭipucchitabbaɱ maññatha. Sohāvuso bhagavā jānaɱ jānāti, passaɱ passati. Cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi yaɱ tumhe [page 257] bhagavantaɱ yeva upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyātha. Yathā kho1 bhagavā vyākareyya, tathā naɱ dhāreyyāthā ti.

1. Yathā no, sīmu,

[BJT Page 470] [\x /]

Addhā āvuso kaccāna bhagavā jānaɱ jānāti, passaɱ passati, cakkhu bhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammasāmī tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi: yaɱ mayaɱ bhagavantaɱ yeva upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyāma, yathā no bhagavā vyākareyya, tathā naɱ dhāreyyāma, apicāyasmā mahā kaccāno satthu ceva saɱvaṇṇato, sambhāvito ca viññūnaɱ sabrahmacārīnaɱ, pahoticāyasmā mahā kaccāno imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ. Vibhajatāyasmā mahā kaccāno agaruɱ karitvā1ti.

Tenahāvuso suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. 'Evamāvuso'ti kho te bhikkhū āyasmato mahākaccānassa paccassosuɱ. Āyasmā mahā kaccāno etadavoca:
Yaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho, ''adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthaɱ ca viditvā atthañca yathā dhammo, yathā attho, tathā paṭipajjitabbanti. ''

Katamo cāvuso adhammo, katamo ca dhammo, katamo ca anattho, katamo ca attho:

Pāṇātipāto āvuso adhammo, pāṇātipātā veramaṇī dhammo, ye ca pāṇātipāta paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Pāṇātipātā veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Adinnādānaɱ āvuso adhammo, adinnādānā veramaṇī dhammo, yeca adinnādānapaccayā [page 258] aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho, adinnādānā veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

1. Agaru karitvāti sīmu.

[BJT Page 472]

Kāmesu micchācāro āvuso adhammo, kāmesu micchācārā veramaṇī dhammo, ye ca kāmesu micchācārapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Kāmesu micchācārā veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Musāvādo āvuso adhammo, musāvādā veramaṇī dhammo. Yeca musāvāda paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho, musāvādā veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti ayaɱ attho.

Pisunā vācā āvuso adhammo, pisunāya vācāya veramaṇī dhammo, ye ca pisunā vācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Pisunāya vācāya veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Pharusā vācā āvuso adhammo, pharusāya vācāya veramaṇī dhammo, ye ca pharusavācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Pharusāya vācāya veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Samphappalāpo āvuso adhammo, samphappalāpā veramaṇī dhammo, ye ca samphappalāpa paccayā aneke pāpakā akusalā dhammo sambhavanti, ayaɱ anattho. Samphappalāpā veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ, gacchanti, ayaɱ attho.

Abhijjhā āvuso adhammo, anabhijjhā dhammo, ye ca abhijjhāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho, anabhijjhā paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Vyāpādo āvuso adhammo, avyāpādo dhammo, ye ca vyāpādapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho, avyāpāda paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Micchādiṭṭhi āvuso adhammo sammādiṭṭhi dhammo, ye ca micchādiṭṭhi paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti ayaɱ anattho, sammā diṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

[BJT Page 474]

Yaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena [page 259] atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho 'adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho, tathā paṭipajjitabbanti''. Imassa kho ahaɱ āvuso bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa evaɱ vitthārena atthaɱ ājānāmi, ākaṅkhamānā ca pana tumhe āvuso bhagavantaɱ yeva upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyātha, yathā no1 bhagavā vyākaroti tathā naɱ dhāreyyāthāti.

Evamāvusoti kho te bhikkhu āyasmato mahākaccānassa bhāsitaɱ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkamiɱsu, upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu, ekamantaɱ nisinnā kho te bhikkhu bhagavantaɱ etadavocuɱ:

Yaɱ kho no bhante bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho, ''adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti''. Tesaɱ no bhante amhākaɱ acirapakkantassa bhagavato etadahosi: ''idaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho ''adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca adhammañca viditvā dhammañca anatthañca viditvā attañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti. ''

Ko nu kho imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ vibhajeyyā''ti. Tesaɱ no bhante amhākaɱ etadahosi:

''Ayaɱ kho āyasmā mahā kaccāno satthuceva sammantiko sambhāvito ca viññūnaɱ sabrahmacārīnaɱ pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa [page 260] uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ. Yannūna mayaɱ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma, upasaṅkamitvā āyasmantaɱ mahākaccānaɱ etamatthaɱ puccheyyāma yathā no āyasmā mahākaccāno vyākarissati tathā naɱ dhāressammā''ti. Atha kho mayaɱ bhante yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkamimhā. Upapasaṅkamitvā āyasmantaɱ mahākaccānaɱ etamatthaɱ pucchimhā: tesaɱ no bhante āyasmatā mahākaccānena imehi ākārehi imehi padehi vyañjanehi attho suvibhattoti.

1. Co machasaɱ.

[BJT Page 476]

Sādhu sādhu bhikkhave, paṇḍito bhikkhave mahākaccāno, mahāpañño bhikkhave mahākaccāno, maɱ cepi tumhe bhikkhave upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyātha ahampi cetaɱ evamevaɱ vyākareyyaɱ yathā taɱ mahākaccānena vyākataɱ. Eso cevetassa attho, evaɱ ca naɱ dhāreyyāthāti.

10. 4. 2. 7

Tatiya adhamma suttaɱ

Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo, yathā attho tathā paṭipajjitabbaɱ.

Katamo ca bhikkhave adhammo, katamo ca dhammo, katamo ca anattho, katamo ca attho, pāṇātipāto bhikkhave adhammo, pāṇātipātā veramaṇī dhammo, ye ca pāṇātipātapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Pāṇātipātā veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Adinnādānaɱ bhikkhave adhammo, adinnādānā veramaṇī dhammo, yeca adinnādānapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho, adinnādānā veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Kāmesu micchācāro [page 261] bhikkhave adhammo, kāmesu micchācārā veramaṇī dhammo, ye ca kāmesu micchācārapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Kāmesu micchācārā veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Musāvādo bhikkhave adhammo, musāvādā veramaṇī dhammo. Yeca musāvāda paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho, musāvādā veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti ayaɱ attho.

Pisunā vācā bhikkhave adhammo, pisunāya vācāya veramaṇī dhammo, ye ca pisunā vācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Pisunāya vācāya veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Pharusā vācā bhikkhave adhammo, pharusāya vācāya veramaṇī dhammo, ye ca pharusavācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Pharusāya vācāya veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Samphappalāpo bhikkhave adhammo, samphappalāpā veramaṇī dhammo, ye ca samphappalāpa paccayā aneke pāpakā akusalā dhammo sambhavanti, ayaɱ anattho. Samphappalāpā veramaṇī paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ, gacchanti, ayaɱ attho.

Abhijjhā bhikkhave adhammo, anabhijjhā dhammo, ye ca abhijjhāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho, anabhijjhā paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Vyāpādo bhikkhave adhammo, avyāpādo dhammo, ye ca vyāpādapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho, avyāpāda paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Micchādiṭṭhi bhikkhave adhammo sammādiṭṭhi dhammo, ye ca micchādiṭṭhi paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti ayaɱ anattho, sammā diṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

''Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca. Adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho, tathā paṭipajjitabbanti''. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭiccavuttanti.

[BJT Page 478]

10. 4. 2. 8

Kammanidānasuttaɱ

Pāṇātipātampahaɱ bhikkhave tividhaɱ vadāmi lobhahetukampi dosahetukampi mohahetukampi. Adinnādānampahaɱ bhikkhave kividhaɱ vadāmi lobhahetukampi dosahetukampi mohahetukampi. Kāmesu micchācārampahaɱ bhikkhave tividhaɱ vadāmi lobhahetukampi dosahetukampi mohahetukampi. Musāvādampahaɱ bhikkhave tividhaɱ vadāmi lobhahetukampi dosahetukampi mohahetukampi. Pisuṇaɱvācampahaɱ bhikkhave tividhaɱ vadāmi lobhahetukampi dosahetukampi mohahetukampi. Pharusaɱvācampahaɱ bhikkhave tividhaɱ vadāmi lobhahetukampi dosahetukampi mohahetukampi. Samphappalāpampahaɱ bhikkhave tividhaɱ vadāmi lobhahetukampi dosahetukampi mohahetukampi. Abhijjhampahaɱ [page 262] bhikkhave tividhaɱ vadāmi lobhahetukampi dosahetukampi mohahetukampi. Vyāpādampahaɱ bhikkhave tividhaɱ vadāmi lobhahetukampi dosahetukamapi mohahetukampi. Micchādiṭṭhimpahaɱ bhikkhave tividhaɱ vadāmi lobhahetukampi dosahetukampi mohahetukampi.

Iti kho bhikkhave lobho kammanidānasambhavo, doso kammanidānasambhavo, moho kammanidānasambhavo. Lobhakkhayā kammanidānasaṅkhayo, dosakkhayā kammanidānasaṅkhayo, mohakkhayā kammanidānasaṅkhayoti.

10. 4. 2. 9

Saparikkamana suttaɱ

Saparikkamano ayaɱ bhikkhave dhammo, nāyaɱ dhammo aparikkamano. Kathañca bhikkhave saparikkamano ayaɱ dhammo, nāyaɱ dhammo aparikkamano:

Pāṇātipātissa bhikkhave pāṇātipātā veramaṇī parikkamanaɱ hoti. Adinnādānassa bhikkhave adinnādānā veramaṇī parikkamanaɱ hoti. Kāmesu micchācārissa1 bhikkhave kāmesu micchācārā veramaṇī parikkamanaɱ hoti. Musāvādissa2 bhikkhave musāvādā veramaṇī parikkamanaɱ hoti.

1. Kāmesu miccachācārassa, sī. Mu.
2. Musāvādassa, sī. Mu.

[BJT Page 480]

Pisunāvācassa bhikkhave pisunāvācā veramaṇī parikkamanaɱ hoti. Pharusāvācassa bhikkhave pharusāya vācāya veramaṇī parikkamanaɱ hoti. Samphappalāpissa1 bhikkhave samphappalāpā veramaṇī parikkamanaɱ hoti. Abhijjhālussa bhikkhave anabhijjhā parikkamanaɱ hoti. Vyāpannassa2 bhikkhave avyāpādo parikkamanaɱ hoti. Micchādiṭṭhikassa3 bhikkhave sammā diṭṭhi parikkamanaɱ hoti.

Evaɱ kho bhikkhave, saparikkamano ayaɱ dhammo nāyaɱ dhammo aparikkamanoti.
[page 263]
10. 4. 2. 10

Cunda suttaɱ

Evaɱ me sutaɱ, ekaɱ samayaɱ bhagavā pāvāyaɱ4 viharati cundassa kammāra puttassa ambavane. Atha kho cundo kammāraputto yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho cundaɱ kammāraputtaɱ bhagavā etadavoca: kassa no tvaɱ cunda soceyyāni roceyyāsīti5?

Brāhmaṇā bhante pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārakā6 udakorohakā soceyyāni paññāpenti. Tesāhaɱ soceyyāni rocemīti.

Yathā kathaɱ pana cunda, brāhmaṇā pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārikā udakorohakā soceyyānī paññāpentīti?

Idha bhante brāhmaṇā pacchā bhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālakā aggiparicārikā udakorohakā te sāvake7 evaɱ samādapenti: ''ehi tvaɱ ambho purisa, kālasseva8 uṭṭhahantova9 sayanamhā paṭhaviɱ āmaseyyāsi, no ce paṭhaviɱ āmaseyyāsi allāni gomayāni āmaseyyāsi, no ce allāni gomayāni āmaseyyāsi haritāni tiṇāni āmaseyyāsi.

1. Samphappalāpassa sīmu 5. Rocesīti machasaɱ.
2. Vyāpanana cittassa machasaɱ 6. Aggiparicārikā machasaɱ.
3. Micchādiṭṭhissa machasaɱ. 7. Sāvakaɱ machasaɱ, sīmu.
4. Vāpāyaɱ machasaɱ. 8. Sakālasseva syā.
9. Uṭṭhahanto syā.

[BJT Page 482]

No ce haritāni tiṇāni āmaseyyāsi aggiɱ paricareyyāsi, no ce aggiɱ paricareyyāsi pañjaliko ādiccaɱ namasseyyāsi, no ce pañjaliko ādiccaɱ namasseyyāsi sāyatatiyakaɱ udakaɱ oroheyyāsīti. Evaɱ kho bhante brāhmaṇā pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārakā udakorohakā soceyyāni paññāpenti. Tesāhaɱ soceyyāni rocemīti.

Aññathā kho cunda brāhmaṇā pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārakā udakorohakā soceyyāni paññāpenti. Aññathā ca [page 264] pana ariyassa vinaye soceyyaɱ hotīti.

Yathā kathaɱ pana bhante ariyassa vinaye soceyyaɱ hoti? Sādhu me bhante bhagavā tathā dhammaɱ desetu yathā ariyassa vinaye soceyyaɱ hotīti.

Tena hi cunda suṇāhi, sādhukaɱ manasikarohi, bhāsissāmīti. Evaɱ bhanteti kho cundo kammāraputto bhagavato paccassosī. Bhagavā etadavoca:

Tividhaɱ kho cunda kāyena asoceyyaɱ hoti, catubbidhaɱ vācāya asoceyyaɱ hoti, tividhaɱ manasā asoceyyaɱ hoti.

Kathañca cunda tividhaɱ kāyena asoceyyaɱ hoti:

1. Idha cunda ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇī hatapahaṭe1 niviṭṭho adayāpanno sabbapāṇa bhūtesu.

2. Adinnādāyī hoti yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vaɱ, taɱ adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti,

3. Kāmesu micchācārī hoti yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhagiṇirakkhitā ñātirakkhitā dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāgulaparikkhittāpi. Tathārūpāsu cārittaɱ āpajjitā hoti,

Evaɱ kho cunda kāyena asoceyyaɱ hoti.

1. Hatapahate, machasaɱ.

[BJT Page 484]

Kathañca cunda catubbidhaɱ vācāya asoceyyaɱ hoti:

4. Idha cunda ekacco musāvādī hoti sabhāgato1 vā parisagato2 vā ñātimajjha gato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho ''ehambho purisa yaɱ jānāsi taɱ vadehī'ti'. So ajānaɱ vā āha 'jānāmī'ti, jānaɱ vā āha 'na jānāmī' ti apassaɱ vā āha 'passāmī'ti. * Passaɱ vā āha 'na passāmī'ti. Iti [page 265] attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti.

5. Pisunāvāco hoti ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya. Iti samaggānaɱ vā bhettā bhinnānaɱ vā anuppadātā vaggārāmo vaggarato vagganandī vaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

6. Pharusavāco hoti yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaɱvattanikā, tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

7. Samphappalāpī hoti akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādī anidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti akālena anapadesaɱ apariyantavatiɱ anatthasaɱhitaɱ. Evaɱ kho cunda catubbidhaɱ vācāya asoceyyaɱ hoti. Kathañca cunda tividhaɱ manasā asoceyyaɱ hoti:

8. Idha cunda ekacco abhijjhālū hoti yaɱ taɱ parassa paravittūpakaraṇaɱ taɱ abhijjhitā hoti, ''aho vata yaɱ parassa taɱ mama assāti. 3

9. Vyāpannacitto hoti paduṭṭhamanasaṅkappo ''ime sattā haññantu vā bajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesuɱ iti vā''ti. 4

10. Micchādiṭṭhiko hoti viparītadassano, ''natthi dinnaɱ natthi yiṭṭhaɱ natthi hutaɱ natthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko natthi ayaɱ loko natthi paroloko natthi mātā natthi pitā natthi sattā opapātikā natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentī''ti.

Evaɱ kho cunda tividhaɱ manasā asoceyyaɱ hotīti.

1. Sabhaggato machasaɱ.
2. Parisaggato machasaɱ.
3. Aho vatāyaɱ parassa taɱ mama assāti. Sīmu. *So ajānaɱ vā ahaɱ jānāmīti, jānaɱ vā ahaɱ na jānāmīti, apassaɱ vā ahaɱ passāmīti, passā vā ahaɱ na passāmīti. [Pts.]
4. Mā vā ahesunti, machasaɱ.

[BJT Page 486]
[page 266]

Ime kho cunda dasa akusalakammapathā. Imehi kho cunda dasahi akusalehi kammapathehi samannāgato kālasseva vuṭṭhahantova sayanambhā paṭhaviñcepi āmasati asuciyeva hoti. No cepi paṭhaviɱ āmasati asuciyeva hoti, allāni cepi gomayāni āmasati asuciyeva hoti, no cepi allāni gomayāni āmasati asuciyeva hoti, haritāni cepi tiṇāni āmasati asuciyeva hoti, no cepi haritāni tiṇāni āmasati asuciyeva hoti, aggiñcepi paricarati asuciyeva hoti, no cepi aggiɱ paricarati asuciyeva hoti, pañjaliko cepi ādiccaɱ namassati asuciyeva hoti, no cepi pañjaliko ādiccaɱ namassati asuciyeva hoti, sāyatatiyakañcepi udakaɱ orohati asuciyeva hoti, no cepi sāyatatiyakaɱ udakaɱ orohati asuciyeva hoti.

Taɱ kissa hetu?

Ime cunda dasa akusalakammapathā asuciyeva1 honti, asucikaraṇā ca. Imesaɱ pana cunda dasannaɱ akusalānaɱ kammapathānaɱ samannāgamanahetu nirayo paññāyati, tiracchānayoni paññāyati, pettivisayo paññāyati, yā vā pana aññāpi2 kāci duggatiyo.
Tividhaɱ kho cunda kāyena soceyyaɱ hoti, catubbidhaɱ vācāya soceyyaɱ hoti, tividhaɱ manasā soceyyaɱ hoti.

Kathaɱ cunda tividhaɱ kāyena soceyyaɱ hoti:

1. Idha cunda ekacco pāṇātipātaɱ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.

2. Adinnādānaɱ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā, na taɱ adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

3. Kāmesu micchācāraɱ pahāya kāmesu micchācārā paṭivirato hoti. Yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā4 dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā [page 267] antamaso mālāgulaparikkhittāpi, tathārūpāsu na cārittaɱ āpajjitā hoti.

Evaɱ kho cunda tividhaɱ kāyena soceyyaɱ hoti.

1. Asuci cecava syā.
2. Yā vā panaññāpi machasaɱ.
3. Duggati hoti syā.
4. Gotatarakkhitā dhammarakkhitā machasaɱ.

[BJT Page 488]

Kathañca cunda catubbidhaɱ vācāya soceyyaɱ hoti:

4. Idha cunda ekacco musāvādaɱ pahāya musāvādā paṭivirato hoti, sabhāgato vā parisagato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho, ''ehambho purisa yaɱ jānāsi, taɱ vadehī''ti so ajānaɱ vā āha 'na jānāmī'ti, 'jānaɱ vā āha jānāmī'ti, apassaɱ vā āha 'na passāmī'ti, passaɱ vā āha 'passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti.

5. Pisunā vācaɱ pahāya pisunāya vācāya paṭivirato hoti. Na ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya. Na amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya. Iti bhinnānaɱ vā sandhātā sahitānaɱ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇaɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

6. Pharusaɱ vācaɱ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemaṇīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā, tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

7. Samphappalāpaɱ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti, kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti kālena sāpadesaɱ pariyantavatiɱ atthasaɱhitaɱ.

Evaɱ kho cunda catubbidhaɱ vācāya soceyyaɱ hoti.

Kathañca cunda tividhaɱ manasā soceyyaɱ hoti:

8. Idha cunda ekacco anabhijjhālū hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ, taɱ nābhijjhitā hoti aho vata yaɱ parassa taɱ mama assāti.

9. Avyāpannacitto hoti appaduṭṭhamanasaɱkappo, ''ime sattā averā avyāpajjā anīghā sukhī attānaɱ pariharantu''ti.
1. Taɱ anabhijjhitā hoti machasaɱ.
2. Ime sattā avaro hontu avyāpajjhā anīghā sukhī attānaɱ pariharantu machasaɱ.

[BJT Page 490]

10. Sammādiṭṭhiko [page 268] hoti aviparītadassano, ''atthi dinnaɱ, atthi yiṭṭhaɱ, atthi hutaɱ, atthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, atthi ayaɱ lokā atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi satto opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā, ye imaɱ ca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentī''ti.

Evaɱ kho cunda tividhaɱ manasā soceyyaɱ hoti.

Ime kho cunda dasa kusalakammapathā.

Imehi kho dasahi kusalakammapathehi samannāgato kālasseva uṭṭhahantova sayanambhā paṭhaviɱ cepi āmasati, suciyeva hoti. No cepi paṭhaviɱ āmasati, suci yeva hoti. Allāni cepi gomayāni āmasati suciyeva hoti. No cepi allāni gomayāni āmasati, suciyeva hoti. Haritāni cepi tiṇāni āmasati, suciyeva hoti no cepi haritāni tiṇāni āmasati, suciyeva hoti aggiñcepi paricarati, suciyeva hoti. No cepi aggiɱ paricarati, suciyeva hoti pañjaliko cepi ādiccaɱ namassati, suciyeva hoti. No cepi pañjaliko ādiccaɱ namassati, suciyeva hoti. Sāyatatiyakañcepi udakaɱ orohati, suciyeva hoti. No cepi sāyatatiyakaɱ udakaɱ orohati, suciyeva hoti.

Taɱ kissa hetu.

Ime cunda dasa kusalakammapathā suciyeva honti, sucikaraṇā ca imesañca pana cunda dasannaɱ kusalānaɱ kammapathānaɱ samannāgamanahetu devā paññāyanti, manussā paññāyanti, yā vā panaññāpi kāci sugatiyoti.

Evaɱ vutte cundo kammāraputto bhagavantaɱ etadavoca:

Abhikkantaɱ bhante abhikkantaɱ bhante, seyyathāpi bhante, nikkujjitaɱ vā ukkujjeyya paṭicchannaɱ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaɱ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaɱ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti. Evameva bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaɱ bhavantaɱ gotamaɱ saraṇaɱ gacchāmi dhammañca bhikkhu saṅghañca. Upāsakaɱ maɱ bhante bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatanti.
[page 269]

10. 4. 2. 11

Jāṇussoṇī suttaɱ

Atha kho jāṇussoṇī brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi, ekamantaɱ nisinno kho jāṇussoṇī brāhmaṇo bhagavantaɱ etadavoca:

[BJT Page 492]

Mayamassu bho gotama brāhmaṇā nāma dānāni dema saddhāni karoma: ''idaɱ dānaɱ petānaɱ ñātisālohitānaɱ upakappatu, idaɱ dānaɱ petā ñātisālohitā paribhuñjantu'ti. Kacci taɱ bho gotama dānaɱ petānaɱ ñātisālohitānaɱ upakappati? Kacci te petā ñātisālohitā taɱ dānaɱ paribhuñjanti ti?

Ṭhāne kho brāhmaṇa upakappati, no aṭṭhāneti.

Katamañca1 bho gotama ṭhānaɱ? Katamaɱ aṭṭhānanti?

Idha brāhmaṇa ekacco pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti kāmesu micchācārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, so kāyassabhedā paraɱ maraṇā nirayaɱ upapajjati. Yo nerayikānaɱ sattānaɱ āhāro tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiṭṭhati. Idampi kho brāhmaṇa aṭṭhānaɱ yattha ṭhitassa taɱ dānaɱ na upakappati.

Idha pana brāhmaṇa ekacco pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusāvāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti. So kāyassa bhedā parammaraṇā tiracchānayoniɱ upapajjati. Yo tiracchānayonikānaɱ sattānaɱ āhāro tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiṭṭhati. Idampi kho brāhmaṇa aṭṭhānaɱ, yattha ṭhitassa taɱ dānaɱ na upakappati.

Idha pana brāhmaṇa ekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya [page 270] vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhiko hoti. So kāyassa bhedā parammaraṇā manussānaɱ sahavyataɱ upapajjati. Yo manussānaɱ āhāro tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiṭṭhati. Idampi kho brāhmaṇa aṭṭhānaɱ, yattha ṭhitassa taɱ dānaɱ na upakappati.

1. Kathamañca pana machasaɱ.

[BJT Page 494]

Idha pana brāhmaṇa ekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhiko hoti. So kāyassa bhedā parammaraṇā devānaɱ sahavyataɱ upapajjati. Yo devānaɱ āhāro tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiṭṭhati. Idampi kho brāhmaṇa aṭṭhānaɱ, yattha ṭhitassa taɱ dānaɱ na upakappati.

Idha pana brāhmaṇa ekacco pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, parusāvāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti. So kāyassa bhedā paraɱ maraṇā petti visayaɱ upapajjati. Yo pettivesayikānaɱ sattānaɱ āhāro, tena so tattha yāpeti. Tena so tattha tiṭṭhati. Yaɱ vā panassa anuppavecchanti2 mittā vā amaccā vā ñāti vā sālohitā vā, tena so tattha yāpeti. Tena so tattha tiṭṭhati. Idaɱ kho brāhmaṇa ṭhānaɱ, yattha ṭhitassa taɱ dānaɱ upakappatī ti.

Sace pana bho gotama so peto ñātisālohito taɱ ṭhānaɱ anuppanno hoti, ko taɱ dānaɱ paribhuñjatīti?

Aññepissa brāhmaṇa petā ñāti sālohitā taɱ ṭhānaɱ anupapattā honti. Te taɱ dānaɱ paribhuñjantī ti.

Sace pana bho gotama so ceva peto ñātisālohito taɱ ṭhānaɱ anupapanno hoti, aññepissa petā ñātisālohitā taɱ ṭhānaɱ anupapannā hontī. Ko taɱ dānaɱ paribhuñjatī ti?

Aṭṭhānaɱ kho etaɱ brāhmaṇa, anavakāso yaɱ taɱ ṭhānaɱ vicittaɱ assa iminā dīghena addhunā yadidaɱ [page 271] petehi ñāti sālohitehi. Api ca brāhmaṇa dāyakopi anipphalo hoti.

Aṭṭhānepi bhavaɱ gotamo parikappaɱ vadatīti? Aṭṭhānepi kho ahaɱ brāhmaṇa parikappaɱ vadāmi

1. Yattha ṭhitassa taɱdānaɱ upakappati machasaɱ.
2. Mittāmaccā vā ñātisālohitā vā machasaɱ

[BJT Page 496]

Idha brāhmaṇa ekacco pāṇātipātī hoti. Adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti, musāvādī hoti, pisunāvāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, so dātā hoti, samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaɱ pānaɱ vatthaɱ yānaɱ mālāgandhavilepanaɱ, seyyāvasathapadīpeyyaɱ. So kāyassa bhedā paraɱ maraṇā hatthinaɱ sahavyataɱ upapajjati. So tattha lābhī hoti annassa pānassa mālā nānālaṅkārassa.

Yaɱ kho brahmaṇa idha pāṇātipātī, adinnādāyī, kāmesu micchācārī, musāvādī, pisunavāco, pharusavāco, samphappalāpī, abhijjhālū, vyāpannacitto, micchādiṭṭhiko, tena so kāyassabhedā parammaraṇā hatthīnaɱ sahavyataɱ upapajjati. Yaɱ ca kho so dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaɱ pānaɱ vatthaɱ yānaɱ mālāgandhavilepanaɱ, seyyāvasathapadīpeyyaɱ, tena so tattha lābhī hoti annassa pānassa mālā nānālaɱkārassa.

Idha brāhmaṇa ekacco pāṇātipātī hoti. Adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti, musāvādī hoti, pisunāvāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, so dātā hoti, samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaɱ pānaɱ vatthaɱ yānaɱ mālāgandhavilepanaɱ, seyyāvasathapadīpeyyaɱ. So kāyassa bhedā paraɱ maraṇā assānaɱ sahavyataɱ upapajjati. So tattha lābhī hoti annassa pānassa mālā nānālaṅkārassa.

Idha brāhmaṇa ekacco pāṇātipātī hoti. Adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti, musāvādī hoti, pisunāvāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, so dātā hoti, samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaɱ pānaɱ vatthaɱ yānaɱ mālāgandhavilepanaɱ, seyyāvasathapadīpeyyaɱ. So kāyassa bhedā paraɱ maraṇā gunnaɱ sahavyataɱ upapajjati. So tattha lābhī hoti annassa pānassa mālā nānālaṅkārassa.

Idha brāhmaṇa ekacco pāṇātipātī hoti. Adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti, musāvādī hoti, pisunāvāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, so dātā hoti, samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaɱ pānaɱ vatthaɱ yānaɱ mālāgandhavilepanaɱ, seyyāvasathapadīpeyyaɱ. So kāyassa bhedā paraɱ maraṇā kukkurānaɱ sahavyataɱ upapajjati. So tattha lābhī hoti annassa pānassa mālā nānālaṅkārassa.

Yaɱ kho brahmaṇa idha pāṇātipātī, adinnādāyī, kāmesu micchācārī, musāvādī, pisunavāco, pharusavāco, samphappalāpī, abhijjhālū, [page 272] vyāpannacitto, micchādiṭṭhiko, so tena kāyassabhedā parammaraṇā kukkurānaɱ sahavyataɱ upapajjati. Yaɱ ca kho so dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaɱ pānaɱ vatthaɱ yānaɱ mālāgandhavilepanaɱ, seyyāvasathapadīpeyyaɱ, tena so tattha lābhī hoti annassa pānassa mālā nānālaṅkārassa.

[BJT Page 498]

Idha pana brāhmaṇa ekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāvācā paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhiko hoti. So dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaɱ pānaɱ vatthaɱ yānaɱ mālāgandhavilepanaɱ seyyāvasathapadīpeyyaɱ. So kāyassa bhedā paraɱ maraṇā manussānaɱ sahavyataɱ upapajjati. So tattha lābhī hoti mānusakānaɱ pañcannaɱ kāmaguṇānaɱ.

Yaɱ kho brāhmaṇa idha pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāvācā paṭivirato hoti, pharusā yavācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhiko, tena so kāyassa bhedā parammaraṇā manussānaɱ sahavyataɱ upapajjati, yañca kho so dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaɱ pānaɱ vatthaɱ yānaɱ mālāgandhavilepanaɱ seyyāvasathapadīpeyyaɱ. Tena so tattha lābhī hoti mānusakānaɱ pañcannaɱ kāmaguṇānaɱ.

Idha pana brāhmaṇa ekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāvācā paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhiko hoti. So dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaɱ pānaɱ vatthaɱ yānaɱ mālāgandhavilepanaɱ seyyāvasathapadīpeyyaɱ. So kāyassa bhedā paraɱ maraṇā devānaɱ sahavyataɱ upapajjati. So tattha [page 273] lābhī hoti dibbānaɱ pañcannaɱ kāmaguṇānaɱ.

Yaɱ kho brāhmaṇa idha pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāvācā paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhiko. Tena so kāyassa bhedā paraɱ maraṇā devānaɱ sahavyataɱ upapajjati. Yañca kho so dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaɱ pānaɱ vatthaɱ yānaɱ mālāgandhavilepanaɱ seyyāvasathapadīpeyyaɱ, tena so tattha lābhī hoti dibbānaɱ pañcannaɱ kāmaguṇānaɱ. Api ca brāhmaṇa, dāyako pi anipphalo ti.

Acchariyaɱ bho gotama, abbhūtaɱ bho gotama, yāvañcidaɱ bho gotama alameva dānāni dātuɱ, alaɱ saddhāni kātuɱ, yatrahi nāma dāyako pi anipphalo hoti.

Eva metaɱ brāhmaṇa, evametaɱ brāhmaṇa, 1 dāyakopi hi brāhmaṇa anipphalo2 hoti.

Abhikkantaɱ bho gotama abhikkantaɱ bho gotama. Seyyathāpi bho gotama, nikkujjitaɱ vā ukkujjeyya paṭicchannaɱ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaɱ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaɱ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti. Evamevaɱ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaɱ bhavantaɱ gotamaɱ saraṇaɱ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaɱ maɱ bhavaɱ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatanti.

Jāṇussoṇīvaggo dutiyo.

1. Eva metaɱ brāhmaṇa machasaɱ.
2. Anipphaloti machasaɱ.

[BJT Page 500]

3. Sādhuvaggo

10. 4. 3. 1

Sādhu suttaɱ

Sādhuñca vo bhikkhave desissāmi, asādhuñca, taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ [page 274] bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamañca bhikkhave asādhu1:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Idaɱ vuccati bhikkhave asādhu2.

Katamañca bhikkhave sādhu3:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhi.

Idaɱ vuccati bhikkhave sādhūti.

10. 4. 3. 2

Ariyadhamma suttaɱ

Ariyadhammañca vo bhikkhave desissāmi, anariyadhammañca taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ bhagavā etadavoca:
Katamo ca bhikkhave anariyo dhammo:

Pāṇātipāto micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave anariyo dhammo.

Katamo ca bhikkhave ariyo dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhi.

Ayaɱ vuccati bhikkhave ariyo dhammoti.

1. Asādhuɱ sīmu.
2. Asādhuɱ sīmu.
3. Sādhuɱ sīmu.

[BJT Page 502]

10. 4. 3. 3

Kusala suttaɱ

Kusalañca vo bhikkhave desissāmi, akusalañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamañca bhikkhave akusalaɱ:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Idaɱ vuccati bhikkhave akusalaɱ.
[page 275]

Katamañca bhikkhave kusalaɱ:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Idaɱ vuccati bhikkhave kusalanti.

10. 4. 3. 4

Attha suttaɱ

Atthañca vo bhikkhave desissāmi, anatthañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave anattho:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave anattho.

Katamo ca bhikkhave attho:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhīti.

Ayaɱ vuccati bhikkhave attho ti.

10. 4. 3. 5

Dhamma suttaɱ

Dhammañca vo bhikkhave desissāmi, adhammañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave adhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave adhammo.

Katamo ca bhikkhave dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave dhammo ti.

[BJT Page 504]

10. 4. 3. 6

Sāsavadhamma suttaɱ

Sāsavañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, anāsavañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave sāsavo dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave sāsavo dhammo.
[page 276]
Katamo ca bhikkhave anāsavo dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave anāsavo dhammo ti.

10. 4. 3. 7

Sāvajja suttaɱ

Sāvajjañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, anavajjañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave sāvajjo dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave sāvajjo dhammo.

Katamo ca bhikkhave anavajjo dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave anavajjo dhammo ti.

10. 4. 3. 8

Tapanīya suttaɱ

Tapanīyañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, atapanīyañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave tapanīyo dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave tapanīyo dhammo.

Katamo ca bhikkhave atapanīyo dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave atapanīyo dhammo ti.

[BJT Page 506]

10. 4. 3. 9

Ācayagāmī suttaɱ

Ācayagāmiñca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, apacayagāmiñca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave ācayagāmī dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave ācayagāmī dhammo.
[page 277]

Katamo ca bhikkhave apacayagāmī dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave apacayagāmī dhammo ti.

10. 4. 3. 10

Dukkhudraya suttaɱ

Dukkhudrayañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, sukhudrayañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave dukkhudrayo dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave dukkhudrayo dhammo.

Katamo ca bhikkhave sukhudrayo dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave sukhudrayo dhammo ti.

10. 4. 3. 11

Dukkhavipāka suttaɱ

Dukkhavipākañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, sukhavipākañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave dukkhavipāko dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave dukkhavipāko dhammo.

Katamo ca bhikkhave sukhavipāko dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave sukhavipāko dhammo ti.

Sādhuvaggo tatiyo.

[BJT Page 508]
[page 278]

4. Ariyamaggavaggo

10. 4. 4. 1

Ariyamagga suttaɱ

Ariyamaggañca vo bhikkhave desissāmi, anariyamaggañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave anariyo maggo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave anariyo maggo.

Katamo ca bhikkhave ariyo maggo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave ariyo maggo ti.

10. 4. 4. 2

Kaṇhamagga suttaɱ

Kaṇhamaggañca vo bhikkhave desissāmi, sukkamaggañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave kaṇho maggo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave kaṇho maggo.

Katamo ca bhikkhave sukko maggo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave sukko maggo ti.

10. 4. 4. 3

Saddhamma suttaɱ

Saddhammañca vo bhikkhave desissāmi, asaddhammañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave asaddhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave asaddhammo.

Katamo ca bhikkhave saddhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave saddhammo ti.

[BJT Page 510]
[page 279]

10. 4. 4. 4

Sappurisadhamma suttaɱ

Sappurisadhammañca vo bhikkhave desissāmi, asappurisadhammañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave asappurisadhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave asappurisadhammo.

Katamo ca bhikkhave sappurisadhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave sappurisadhammo ti.

10. 4. 4. 5

Uppādetabbadhamma suttaɱ

Uppādetabbañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, na uppādetabbañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave na uppādetabbo dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave na uppādetabbo dhammo.

Katamo ca bhikkhave uppādetabbo dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave uppādetabbo dhammoti.

10. 4. 4. 6

Āsevitabbadhamma suttaɱ

Āsevitabbañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, nāsevitabbañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave nāsevitabbo dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave nāsevitabbo dhammo.

Katamo ca bhikkhave āsevitabbo dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave āsevitabbo dhammoti.

[BJT Page 512]
[page 280]

10. 4. 4. 7

Bhāvetabbadhamma

Bhāvetabbañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, nabhāvetabbañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave nabhāvetabbo dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave na bhāvetabbo dhammo.

Katamo ca bhikkhave bhāvetabbo dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave bhāvetabbo dhammoti.

10. 4. 4. 8

Bahulīkātabbadhamma

Bahulīkātabbañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, nabahulīkātabbañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave na bahulīkātabbo dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave na bahulīkātabbo dhammo.

Katamo ca bhikkhave bahulīkātabbo dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave bahulīkātabbo dhammoti.

10. 4. 4. 9

Anussaritabbadhamma

Anussaritabbañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, nānussaritabbañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave nānussaritabbo dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave nānussaritabbo dhammo.

Katamo ca bhikkhave anussaritabbo dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave anussaritabbo dhammoti.

[BJT Page 514]
[page 281]

10. 4. 4. 10

Sacchikātabbadhamma suttaɱ

Sacchikātabbañca vo bhikkhave dhammaɱ desissāmi, na sacchikātabbañca. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ masikarotha, bhāsissāmī'ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamo ca bhikkhave na sacchikātabbo dhammo:

Pāṇātipāto, adinnādānaɱ, kāmesu micchācāro, musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo, abhijjhā, vyāpādo, micchādiṭṭhi. Ayaɱ vuccati bhikkhave na sacchikātabbo dhammo.

Katamo ca bhikkhave sacchikātabbo dhammo:

Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesu micchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, avyāpādo, sammādiṭṭhī.

Ayaɱ vuccati bhikkhave sacchikātabbo dhammoti.

Ariyamagga vaggo catuttho.

[BJT Page 516]

5. Aparapuggala vaggo

10. 4. 5. 1 12

Sevitabbādi dvādasa suttāni

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo na sevitabbo, katamehi dasahi:

Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchāchārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo na sevitabbo,

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo sevitabbo. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya [page 282] paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo sevitabboti.

2. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo na bhajitabbo, katamehi dasahi:

Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo na bhajitabbo,

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo bhajitabbo. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo bhajitabboti.

3. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo na payirupāsitabbo, katamehi dasahi:
Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchāchārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo na payirupāsitabbo,

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo payirupāsitabbo, katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo payirupāsitabboti.

4. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo na pujjo hoti, katamehi dasahi:
Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchāchārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo na pujjo hoti.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo pujjo hoti. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo pujjo hoti ti.

5. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo na pāsaɱso hoti, katamehi dasahi:

Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchāchārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo na pāsaɱso hoti.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo pāsaɱso hoti. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo pāsaɱso hoti ti.

6. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo agāravo hoti, katamehi dasahi:
Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchāchārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo agāravo hoti.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo sagāravo hoti. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hotīti.
Sāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo sagāravo hoti ti.

7. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo appatisso hoti, katamehi dasahi:
Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchāchārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo appatisso hoti.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo sappatisso2 hoti. Katamehi dasahi:
Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo sappatisso hotiti.

8. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo nārādhako hoti, katamehi dasahi:

Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchāchārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo nārādhako hoti.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo ārādhako hoti. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo ārādhako hotīti.

9. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo na visujjhati, katamehi dasahi:

Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchāchārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo na visujjhati.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo visujjhati. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo visujjhatīti.

10. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo mānaɱ nābhibhoti, katamehi dasahi:
Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchāchārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo mānaɱ nābhibhoti.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo mānaɱ anabhibhoti, katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo mānaɱ anabhibhotīti.

11. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo paññāya na vaḍḍhati, katamehi dasahi:
Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchāchārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo paññāya na vaḍḍhati.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo paññāya vaḍḍhati, katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo paññāya vaḍḍhatīti.

1. Pisuṇavāco machasaɱ.
2. Appatikkohoti pe sappatikkho, sīmu.

[BJT Page 518]

12. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo bahuɱ apuññaɱ pasavati, katamehi dasahi:

Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti, musāvādī hoti, pisunavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiko hoti, imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo bahuɱ apuññaɱ pasavati

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo bahuɱ puññaɱ pasavati, katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti, sammā diṭṭhiko hoti,

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo bahuɱ puññaɱ pasavatīti.

Puggalavaggo pañcamo.

Catuttho paṇṇāsako.

[BJT Page 520]
[page 283]

Paṇṇāsātireka suttāni

1. Karajakāyavaggo

10. 5. 1. 1

Paṭhamaniraya suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ niraye. Katamehi dasahi:

1. Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayāpanno sabbapāṇabhūtesu.

2. Adinnādāyī hoti. Yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā, taɱ adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

3. Kāmesu micchācārī hoti. Yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginīrakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālā gulaparikkhittāpi, tathā rūpāsu cārittaɱ āpajjitā hoti.

4. Musāvādī hoti sabhāgato1 vā parisagato vā ñāti majjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho 'ehambho purisa, yaɱ jānāhi, taɱ vadehī'ti. So ajānaɱ vā āha 'jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha 'na jānāmī'ti apassaɱ vā āha, 'passāmī'ti passaɱ vā āha, na passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti.

5. Pisunāvāco hoti, ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya. Iti samaggānaɱ vā bhettā, bhinnānaɱ vā anuppadātā, vaggārāmo vaggarato vagganandī vaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

6. Pharusāvāco hoti, yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaɱvattanikā tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

1. Sabhāgato vā hoti parisaggato vā machasaɱ,

[BJT Page 522]

7. Samphappalāpī hoti akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādī anidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti akālena anapadesaɱ apariyantavatiɱ anatthasaɱhitaɱ. [PTS Page] [\q /]

8. Abhijjhālū hoti yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ, taɱ abhijjhitā hoti, 'ahovata1 yaɱ parassa taɱ mama assā'ti.

9. Byāpannacitto hoti paduṭṭhamanasaṅkappo, 'ime sattā haññantu vā bajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesunti''.

10. Micchādiṭṭhiko hoti viparītadassano, 'natthi dinnaɱ, natthi yiṭṭhaɱ, natthi hutaɱ, natthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, natthi ayaɱ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā. Natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentī'ti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ niraye.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ sagge. Katamehi dasahi:

1. Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātaɱ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.

2. Adinnādānaɱ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā, na taɱ adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

3. Kāmesu micchācāraɱ pahāya kāmesu micchācārā paṭivirato hoti. Yā tā māturakkhitā, piturakkhitā, mātāpiturakkhitā, bhātu rakkhitā, bhaginīrakkhitā, ñātirakkhitā, gottarakkhitā, dhammarakkhitā, sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāgulaparikkhittāpi, tathārūpāsu na cārittaɱ āpajjitā hoti.

1. Vatāyaɱ sīmu,

[BJT Page 524]

4. Musāvādaɱ pahāya musāvādā paṭivirato hoti. Sabhāgato vā parisagato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho, ''ehambho purisa, yaɱ jānāhi, taɱ vadehī''ti. So ajānaɱ vā āha: 'na jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha, 'jānāmī'ti, apassaɱ vā āha 'na passāmī'ti. Passaɱ vā āha, 'passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na [page 285] sampajānamusā bhāsitā hoti.

5. Pisunaɱ vācaɱ pahāya pisunāya vācāya paṭivirato hoti. Na ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya, iti bhinnānaɱ vā sandhātā sahitānaɱ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagga nandī samaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

6. Pharusaɱ vācaɱ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā tā vācā nelā kaṇṇasukhā pemaṇīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

7. Samphappalāpaɱ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti. Kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti, kālena sāpadesaɱ pariyantavatiɱ atthasaɱhitaɱ.

8. Anabhijjhālū hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ, taɱ anabhijjhitā hoti, ''aho vata yaɱ parassa taɱ mama assā''ti.

9. Abyāpannacitto hoti appaduṭṭhamanasaṅkappo, 'ime sattā averā hontu avyāpajjā anīghā sukhī attānaɱ pariharantu''ti.

[BJT page 526 10.] Sammādiṭṭhiko diṭṭhiko hoti aviparītadassano, 'atthi dinnaɱ atthi yiṭṭhaɱ, atthi hutaɱ, atthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, atthi ayaɱ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā, sammā paṭipannā, yo imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentī'ti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ saggeti.

10. 5. 1. 2

Dutiyaniraya suttaɱ

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ niraye. Katamehi dasahi:

1. Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho
Adayāpanno sabbapāṇabhūtesu.

2. Adinnādāyī hoti. Yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā, taɱ adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

3. Kāmesu micchācārī hoti. Yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālā gulaparikkhittāpi, tathā rūpāsu cārittaɱ āpajjitā hoti.

4. Musāvādī hoti sabhāgato1 vā parisagato vā ñāti majjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho 'ehambho purisa, yaɱ jānāhi, taɱ vadehī'ti. So ajānaɱ vā āha 'jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha 'na jānāmī'ti apassaɱ vā āha, 'passāmī'ti passaɱ vā āha, na passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti.

5. Pisunāvāco hoti, ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya. Iti samaggānaɱ vā bhettā, bhinnānaɱ vā anuppadātā, vaggārāmo vaggarato vagganandī vaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

6. Pharusāvāco hoti, [page 286] yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaɱvattanikā tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

7. Samphappalāpī hoti akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādī anidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti akālena anapadesaɱ apariyantavatiɱ anatthasaɱhitaɱ.

8. Abhijjhālū hoti yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ, taɱ abhijjhitā hoti, 'ahovata1 yaɱ parassa taɱ mama assā'ti.

9. Byāpannacitto hoti paduṭṭhamanasaṅkappo, 'ime sattā haññantu vā bajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesunti''.

10. Micchādiṭṭhiko hoti viparītadassano, 'natthi dinnaɱ, natthi yiṭṭhaɱ, natthi hutaɱ, natthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, natthi ayaɱ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā. Natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentī'ti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ nirayeti.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ sagge. Katamehi dasahi:

[BJT Page 528]

1. Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātaɱ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.

2. Adinnādānaɱ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā, na taɱ adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

3. Kāmesu micchācāraɱ pahāya kāmesu micchācārā paṭivirato hoti. Yā tā māturakkhitā, piturakkhitā, mātāpiturakkhitā, bhātu rakkhitā, bhaginīrakkhitā, ñātirakkhitā, gottarakkhitā, dhammarakkhitā, sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāgulaparikkhittāpi, tathārūpāsu na cārittaɱ āpajjitā hoti.

4. Musāvādaɱ pahāya musāvādā paṭivirato hoti. Sabhāgato vā parisagato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho, ''ehambho purisa, yaɱ jānāhi, taɱ vadehī''ti. So ajānaɱ vā āha: 'na jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha, 'jānāmī'ti, apassaɱ vā āha 'na passāmī'ti. Passaɱ vā āha, 'passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti.

5. Pisunaɱ vācaɱ pahāya pisunāya vācāya paṭivirato hoti. Na ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya, iti bhinnānaɱ vā sandhātā sahitānaɱ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

6. Pharusaɱ vācaɱ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemaṇīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

7. Samphappalāpaɱ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti. Kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti, kālena sāpadesaɱ pariyantavatiɱ atthasaɱhitaɱ.

8. Anabhijjhālū hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ, taɱ anabhijjhitā hoti, ''aho vata yaɱ parassa taɱ mama assā''ti.

9. Abyāpannacitto hoti appaduṭṭhamanasaṅkappo, 'ime sattā averā hontu avyāpajjā anīghā sukhī attānaɱ pariharantu''ti.

10. Sammā diṭṭhiko hoti aviparītadassano, 'atthi dinnaɱ atthi yiṭṭhaɱ, atthi hutaɱ, atthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, atthi ayaɱ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā, sammā paṭipannā, ye imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentī'ti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ saggeti.

10. 5. 1. 3

Mātugāma suttaɱ

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato mātugāmo yathābhataɱ nikkhitto evaɱ niraye. Katamehi dasahi:
[page 287]

Pāṇātipātī hoti adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti, musāvādī hoti, pisunā vāco hoti, pharusā vāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpanna citto hoti, micchā diṭṭhiko hoti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato mātugāmo yathābhataɱ nikkhitte evaɱ niraye.

[BJT Page 530]

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato mātugāmo yathābhataɱ nikkhitto evaɱ sagge. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālū hoti, abyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhiko hoti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato mātugāmo yathābhataɱ nikkhitto evaɱ saggeti.

10. 5. 1. 4

Upāsikā suttaɱ

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgatā upāsikā yathābhataɱ nikkhittā evaɱ niraye. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātinī hoti, adinnādāyinī hoti, kāmesu micchācāriṇī hoti, musāvādinī hoti, pisunāvācā hoti, pharusāvācā hoti, samphappalāpinī hoti, abhijjhālūnī hoti, byāpanna cittā hoti, micchādiṭṭhikā hoti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgatā upāsikā yathābhataɱ nikkhittā evaɱ niraye.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgatā upāsikā yathābhataɱ nikkhittā evaɱ sagge. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭiviratā hoti, adinnādānā paṭiviratā hoti, kāmesu micchācārā paṭiviratā hoti, musāvādā paṭiviratā hoti, pisunāya vācāya paṭiviratā hoti, pharusāya vācāya paṭiviratā hoti, samphappalāpā paṭiviratā hoti, anabhijjhālū hoti, abyāpannacittā hoti, sammādiṭṭhikā hoti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgatā upāsikā yathābhataɱ nikkhittā evaɱ saggeti.

[BJT Page 532]
[page 288]

10. 5. 1. 5

Visārada suttaɱ

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgatā upāsikā avisāradā agāraɱ ajjhāvasati. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātinī hoti, adinnādāyinī hoti, kāmesu micchācārinī hoti, musāvādinī hoti, pisunāvācā hoti, pharusavācā hoti, samphappalāpinī hoti, abhijjhālūnī hoti, byāpanna cittā hoti, micchādiṭṭhikā hoti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgatā upāsikā avisāradā agāraɱ ajjhāvasati.

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgatā upāsikā visāradā agāraɱ ajjhāvasati. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭiviratā hoti, adinnādānā paṭiviratā hoti, kāmesu micchācārā paṭiviratā hoti, musāvādā paṭiviratā hoti, pisunāya vācāya paṭiviratā hoti, pharusāya vācāya paṭiviratā hoti, samphappalāpā paṭiviratā hoti, anabhijjhālunī hoti, abyāpannacittā hoti, sammādiṭṭhikā hoti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgatā upāsikā visāradā agāraɱ ajjhāvasatīti.

10. 5. 1. 6

Saɱsappaniya pariyāya suttaɱ

Saɱsappaniyapariyāyaɱ vo bhikkhave desissāmi taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:
Katamo ca so bhikkhave saɱsappanīyapariyāyo dhamma pariyāyo:

Kammassakā bhikkhave sattā kammadāyādā kammayoni kammabandhu kammapaṭisaraṇā, yaɱ kammaɱ karonti kalyāṇaɱ vā pāpakaɱ vā tassa dāyadā bhavanti.

[BJT Page 534]
[page 289]

Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayāpanno sabbapāṇabhūtesu, so saɱsappati kāyena, saɱsappati vācāya, saɱsappati manasā, tassa jimhaɱ kāyakammaɱ hoti, jimhaɱ vacīkammaɱ, jimhaɱ manokammaɱ, jimhā gati, jimhupapatti. Jimhagatikassa kho panāhaɱ bhikkhave jimhupapattikassa dvinnaɱ gatīnaɱ aññataraɱ gatiɱ vadāmi, ye vā ekantadukkhā nirayā, yā vā saɱsappajātikā tiracchānayoni.

Katamā ca sā bhikkhave saɱsappajātikā tiracchānayoni: abhivicchikā, satapadī, nakulā, biḷārā, mūsikā, ulūkā, ye vā panaññe pi keci tiracchāna yonikā sattā manusse disvā saɱsappanti. Iti kho bhikkhave bhūtā bhūtassa upapatti hoti, yaɱ karoti, tena upapajjati, upapannametaɱ phassā phusanti. Evaɱpahaɱ bhikkhave kammadāyādā sattā ti vadāmi.

Idha pana bhikkhave ekacco adinnādāyī hoti. Yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā, taɱ adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

Kāmesu micchācārī hoti. Yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginīrakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālā gulaparikkhittāpi, tathā rūpāsu cārittaɱ āpajjitā hoti.

Musāvādī hoti sabhāgato1 vā parisagato vā ñāti majjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho 'ehambho purisa, yaɱ jānāhi, taɱ vadehī'ti. So ajānaɱ vā āha 'jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha 'na jānāmī'ti apassaɱ vā āha, 'passāmī'ti passaɱ vā āha, na passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti.

Pisunavāco hoti, ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya. Iti samaggānaɱ vā bhettā, bhinnānaɱ vā anuppadātā, vaggārāmo vaggarato vagganadī vaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti. Pharusavāco hoti, yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaɱvattanikā tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

Samphappalāpī hoti akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādī anidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti akālena anapadesaɱ apariyantavatiɱ anatthasaɱhitaɱ.

Abhijjhālū hoti yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ, taɱ abhijjhitā hoti, 'ahovata1 yaɱ parassa taɱ mama assā'ti.

Byāpannacitto hoti paduṭṭhamanasaṅkappo, 'ime sattā haññantu vā bajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesunti''.

Micchādiṭṭhiko hoti viparītadassano,

'Natthi dinnaɱ, natthi yiṭṭhaɱ, natthi hutaɱ, natthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, natthi ayaɱ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā, ye imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentī''ti. So saɱsappati kāyena, saɱsappati vācāya, saɱsappati manasā, tassa jimhaɱ kāyakammaɱ hoti, jimhaɱ vacīkammaɱ, jimhaɱ manokammaɱ, jimhā gati, [page 290] jimhupapatti.

Jimhagatikassa kho panāhaɱ bhikkhave jimhupapattikassa dvinnaɱ gatīnaɱ aññataraɱ gatiɱ vadāmi, ye vā ekantadukkhā nirayā, yā vā saɱsappajātikā tiracchānayoni.

1. Saɱ sappati pariyāyaɱ aṭṭhakathā

[BJT Page 536]

Katamā ca sā bhikkhave saɱsappajātikā tiracchānayoni: ahīvicchikā, satapadī, nakulā, biḷārā, mūsikā, ulūkā, ye vā panaññe pi keci tiracchānayonikā sattā manusse disvā saɱsappanti. Iti kho bhikkhave bhūtā bhūtassa upapatti hoti, yaɱ karoti, tena upapajjati, upapannametaɱ phassā phusanti. Evaɱpahaɱ bhikkhave kammadāyādā sattā ti vadāmi.

Kammassakā bhikkhave sattā kammadāyādā kammayoni kammabandhu kammapaṭisaraṇā, yaɱ kammaɱ karonti kalyāṇaɱ vā pāpakaɱ vā tassa dāyādā bhavanti.

Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātaɱ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihita daṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati. So na saɱsappati kāyena, na saɱsappati vācāya na saɱsappati manasā. Tassa ujuɱ kāya kammaɱ hoti, ujuɱ vacīkammaɱ, ujuɱ mano kammaɱ, uju gati, ujūpapatti. Ujugatikassa kho panāhaɱ bhikkhave ujūpapattikassa dvinnaɱ gatīnaɱ aññataraɱ gatiɱ vadāmi, ye vā ekantasukhā saggā, yāni vā pana tāni uccakulāni khattiyamahāsāḷakulāni vā brāhmaṇamahāsāḷakulāni vā gahapati mahāsāḷakulāni vā aḍḍhāni mahaddhanāni mahābhogāni pahūtajātarūparajatāni pahūta cittūpakaraṇāni pahūtadhanadhaññāni.

Iti kho bhikkhave bhūtā bhūtassa upapatti hoti yaɱ karoti, tena upapajjati, upapannametaɱ phassā phussanti. Evaɱpahaɱ bhikkhave kammadāyādā sattāti vadāmi.

Idha pana bhikkhave ekacco adinnādānaɱ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā, na taɱ adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

Kāmesu micchācāraɱ pahāya kāmesu micchācārā paṭivirato hoti. Yā tā māturakkhitā, piturakkhitā, mātāpiturakkhitā, bhātu rakkhitā, bhaginīrakkhitā, ñātirakkhitā, gottarakkhitā, dhammarakkhitā, sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāgulaparikkhittāpi, tathārūpāsu na cārittaɱ āpajjitā hoti.
[page 291]

Musāvādaɱ pahāya musāvādā paṭivirato hoti. Sabhāgato vā parisagato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho, ''ehambho purisa, yaɱ jānāhi, taɱ vadehī''ti. So ajānaɱ vā āha: 'na jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha, 'jānāmī'ti, apassaɱ vā āha 'na passāmī'ti. Passaɱ vā āha, 'passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti.

Pisunaɱ vācaɱ pahāya pisunāya vācāya paṭivirato hoti. Na ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya, iti bhinnānaɱ vā sandhātā sahitānaɱ vā anuppadātā samaggarāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

Pharusaɱ vācaɱ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemaṇīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

Samphappalāpaɱ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti. Kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti, kālena sāpadesaɱ pariyantavatiɱ atthasaɱhitaɱ.

Anabhijjhālū hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ, taɱ anabhijjhitā hoti, ''aho vata yaɱ parassa taɱ mama assā''ti.

Abyāpannacitto hoti appaduṭṭhamanasaṅkappo, 'ime sattā averā hontu avyāpajjā anīghā sukhī attānaɱ pariharantu''ti.

Sammādiṭṭhiko hoti aviparītadassano:

1. Ujuɱ machasaɱ.

[BJT Page 538]

Atthi dinnaɱ, atthi yiṭṭhaɱ, atthi hutaɱ, atthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, atthi ayaɱ loko, atthi, paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā, ye imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentī ti. So na saɱsappati kāyena, na saɱsappati vācāya, na saɱsappati manasā, tassa ujuɱ kāya kammaɱ hoti, ujuɱ vacīkammaɱ, ujuɱ mano kammaɱ, ujugati, ujupapatti.

Ujugatikassa kho panāhaɱ bhikkhave ujupapattikassa dvinnaɱ gatīnaɱ aññataraɱ gatiɱ vadāmi. Ye vā ekantasukhā saggā, yāni vā pana tāni uccākulāni khattiyamahāsāḷa kulāni vā, brāhmaṇa mahāsāḷakulāni vā gahapati mahāsāḷa kulāni vā, aḍḍhāni mahaddhanāni mahā bhogāni pahuta jātarūparajatāni pahutacittūpakaraṇāni, pahutadhanadhaññāni, iti kho bhikkhave bhūtā bhūtassa upapatti, hoti yaɱ karoti, tena upapajjati upapannamenaɱ phassā phusanti. Evaɱpahaɱ bhikkhave kammadāyādā sattāti vadāmi.

Kammassakā bhikkhave sattā kammadāyādā kammayoni kammabandhu kammapaṭisaraṇā yaɱ kammaɱ karonti kalyāṇaɱ vā pāpakaɱ vā tassa dāyādā bhavanti.

Ayaɱ kho so bhikkhave saɱsappaniyapariyāyo dhamma pariyāyoti.
[page 292]

10. 5. 1. 7

Paṭhamasañcetanika suttaɱ

Nāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ appaṭisaɱviditvā vyantībhāvaɱ vadāmi. Tañca kho diṭṭhe va dhamme upapajje1 vā apare vā pariyāye. Na tve vāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ appaṭisaɱviditvā dukkhassantakiriyaɱ vadāmi.

1. Upapajjaɱ vā sī. Mu. Majasaɱ
[BJT Page 540]

Tatra bhikkhave tividhā kāyakammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. Catubbidhā vacīkammanta sandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. Tividhā mano kammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkha vipākā hoti.

Kathañca bhikkhave tividhākāyakammanta sandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti:

1. Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayāpanno sabbapāṇabhūtesu.

2. Adinnādāyī hoti. Yaɱ taɱ parassa paravittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

3. Kāmesu micchācārī hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā bhāturakkhitā bhaginīrakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālā gulaparikkhittāpi, tathā rūpāsu cārittaɱ āpajjitā hoti.

Evaɱ kho bhikkhave tividhā kāya kammanta sandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.

Kathañca bhikkhave catubbidhā vacī kammanta sandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkha vipākā hoti.
[page 293]

4. Idha bhikkhave ekacco musāvādī hoti, sabhāgato vā1 parisagato vā1 ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho, ''ehambho purisa yaɱ jānāsi taɱ vadehī''ti. So ajānaɱ vā āha 'jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha 'na jānāmi' ti. Apassaɱ vā āha, 'passāmī'ti, passaɱ vā āha, 'na passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti.

1. Sabhagagato vā parisagagato vā machasaɱ

[BJT Page 542]

5. Pisunavāco hoti. Ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya. Iti samaggānaɱ vā bhettā, bhinnānaɱ vā anuppadātā vaggārāmo vaggarato vagganandi vaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

6. Pharusavāco hoti, yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaɱvattanikā, tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

7. Samphappalāpī hoti, akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādi anidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti akālena anapadesaɱ apariyantavatiɱ anatthasaɱhitaɱ.

Evaɱ kho bhikkhave catubbidhā vacīkammanta sandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.

Kathañca bhikkhave tividhāmano kammanta sandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.

8. Idha bhikkhave ekacco abhijjhālū hoti, yaɱ taɱ parassa paravittūpakaraṇaɱ taɱ abhijjhitā hoti: aho vata yaɱ1 parassa taɱ mamassā''ti.

9. Vyāpannacitto hoti paduṭṭhamanasaɱkappo 'ime sattā haññantu vā bajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesunti.

10. Micchādiṭṭhiko hoti viparītadassano, natthi dinnaɱ natthi yiṭṭhaɱ, natthi hutaɱ, natthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, natthi ayaɱ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, [page 294] natthi loke samaṇabrāhmaṇā samaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentīti.

Evaɱ kho bhikkhave tividhā mano kammanta sandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.

1. Vatāyaɱ sīmu.

[BJT Page 544]

Tividha kāyakammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā hetu vā bhikkhave, sattā kāyassabhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjanti.

Catubbidhavacīkammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā hetu vā bhikkhave, sattā kāyassabhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjanti.

Tividhamano kammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā hetu vā bhikkhave, sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjanti.

Seyyathāpi bhikkhave apaṇṇako maṇi uddhaɱ khitto yena yeneva patiṭṭhāti, suppatiṭṭhitāyeva patiṭṭhāti, evameva kho bhikkhave tividha kāyakammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā hetu vā sattā kāyassabhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjanti. Catubbidhavacīkammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikāhetu vā sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjanti. Tividha mano kammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikāhetu vā sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ nirayaɱ upapajjanti.

Nāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ appaṭisaɱviditvā vyantībhāvaɱ vadāmi. Tañca kho diṭṭhe va dhamme upapajje vā apare vā pariyāye.

Na tvevāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ appaṭisaɱviditvā dukkhassantakiriyaɱ vadāmi.

Tatra bhikkhave tividhā kāyakammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti, catubbidhā vacīkammanta sampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti, tividhā manokammantasampatti [page 295] kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.

[BJT Page 546]

Kathañca bhikkhave tividhā kāyakammantasampatti kulasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.

1. Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātaɱ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.

2. Adinnādānaɱ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, yaɱ taɱ parassa paravittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā, na taɱ adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

3. Kāmesu micchācāraɱ pahāya kāmesu micchācārā paṭivirato hoti. Yā tā māturakkhitā, piturakkhitā, mātāpiturakkhitā, bhāturakkhitā bhaginīrakkhitā, ñātirakkhitā, gottarakkhitā, dhammarakkhitā, sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāgulaparikkhittāpi, tathārūpāsu na cārittaɱ āpajjitā hoti.

Evaɱ kho bhikkhave tividhā kāyakammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.

Kathañca bhikkhave catubbidhā vacīkammanta sampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukha vipākā hoti:

4. Idha bhikkhave ekacco musāvādaɱ pahāya musāvādā paṭivirato hoti. Sabhāgato vā parisagato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho ''ehambho purisa, yaɱ jānāhi, taɱ vadehī''ti. So ajānaɱ vā āha: 'na jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha, 'jānāmī'ti, apassaɱ vā āha 'na passāmī'ti. Passaɱ vā āha, 'passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti.

5. Pisunaɱ vācaɱ pahāya pisunāya vācāya paṭivirato hoti. Na ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya, iti bhinnānaɱ vā [page 296] sandhātā sahitānaɱ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

[BJT Page 548]

6. Pharusaɱ vācaɱ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā neḷā kaṇṇasukhā pemaṇīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

7. Samphappalāpaɱ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti. Kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti, kālena sāpadesaɱ pariyantavatiɱ atthasaɱhitaɱ. Evaɱ kho bhikkhave catubbidhā vacīkammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.

Kathañca bhikkhave tividhā manokammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti:

8. Idha bhikkhave ekacco anabhijjhālū hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ, taɱ anabhijjhitā hoti, ''aho vata yaɱ parassa taɱ mama assā''ti.

9. Abyāpannacitto hoti appaduṭṭhamanasaṅkappo, 'ime sattā averā hontu avyāpajjā anīghā sukhī attānaɱ pariharantu''ti.

10. Sammādiṭṭhiko hoti aviparītadassano, 'atthi dinnaɱ atthi yiṭṭhaɱ, atthi hutaɱ, atthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, atthi ayaɱ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā, sammā paṭipannā, yo imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentī'ti.

Evaɱ kho bhikkhave tividhā manokammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.

Tividhakāyakammantasampatti kusalasañcetanikā hetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti. Catubbidhavacīkammantasampatti kusalasañcetanikā hetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti. Tividha mano kammanta sampatti kusalasañcetanikā hetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti.

[BJT Page 550]

Seyyathāpi bhikkhave apaṇṇako maṇi uddhaɱ khitto yena yeneva patiṭṭhāti suppatiṭṭhitaɱ yeva patiṭṭhāti. Evameva kho bhikkhave tividha kāyakammantasampatti [page 297] kusalasañcetanikā hetu vā sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti.

Catubbidhavacīkammantasampatti kusalasañcetanikā hetu vā sattākāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti.

Tividha manokammantasampatti kusalasañcetanikā hetu vā sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti.

Nāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ vyantībhāvaɱ vadāmi. Tañca kho diṭṭhe vā dhamme, upapajje vā apare vā pariyāye. Na tvevāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ appaṭisaɱviditvā dukkhassa antakiriyaɱ vadāmīti.

10. 5. 1. 8

Dutiya sañcetanika suttaɱ

Nāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ vyantībhāvaɱ vadāmi. Tañca kho diṭṭhe vā dhamme, upapajje vā apare vā pariyāye. Na tvevāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ appaṭisaɱviditvā dukkhassa antakiriyaɱ vadāmī.

Tatra bhikkhave tividhā kāyakammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. Catubbidhā vācākammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. Tividhā manokammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkha vipākā hoti.

Kathañca bhikkhave tividhā kāyakammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti:

1. Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayāpanno sabbapāṇabhūtesu.

2. Adinnādāyī hoti. Yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

3. Kāmesu micchācārī hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā bhāturakkhitā bhaginīrakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālā gulaparikkhittāpi, tathā rūpāsu cārittaɱ āpajjitā hoti.

Evaɱ kho bhikkhave tividhā kāya kammanta sandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.

[BJT Page 552]

Kathañca bhikkhave catubbidhā vacīkammanta sandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkha vipākā hoti.

Idha bhikkhave ekacco musāvādī hoti, sabhāgato vā1 parisagato vā1 ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho, ''ehambho purisa yaɱ jānāsi taɱ vadehī''ti. So ajānaɱ vā āha 'jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha 'na jānāmi' ti. Apassaɱ vā āha, 'passāmī'ti, passaɱ vā āha, 'na passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti.

Pisunavāco hoti. Ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya. Iti samaggānaɱ vā bhettā, bhinnānaɱ vā anuppadātā vaggārāmo vaggarato vagganandi vaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti. Pharusavāco hoti, yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaɱvattanikā, tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

Samphappalāpī hoti, akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādi anidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti akālena anapadesaɱ apariyantavatiɱ anatthasaɱhitaɱ. [page 298]

Evaɱ kho bhikkhave catubbidhā vacīkammanta sandosa byāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.

Kathañca bhikkhave tividhāmano kammanta sando sabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.

Idha bhikkhave ekacco abhijjhālū hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ taɱ abhijjhatā hoti: aho vata yaɱ1 parassa taɱ mamassā''ti.

Vyāpannacitto hoti paduṭṭhamanasaɱkappo 'ime sattā haññantu vā bajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesunti.

Micchādiṭṭhiko hoti viparītadassano, natthidinnaɱ natthi yiṭṭhaɱ, natthi hutaɱ, natthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, natthi ayaɱ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā samaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentīti.

Evaɱ kho bhikkhave tividhā mano kammanta sandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.

Tividha kāyakammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjanti. Catubbidhavacīkammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjanti. Tividhamanokammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā hetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjanti.

Nāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ appaṭisaɱviditvā byantībhāvaɱ vadāmi. Tañca kho diṭṭhe vā dhamme upapajje vā apare vā pariyāye. Na tvevāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ appaṭisaɱviditvā dukkhassantakiriyaɱ vadāmi.

Tatra bhikkhave tividhā kāyakammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti. Catubbidhā vacīkammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti. Tividhā manokammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.

Kathañca bhikkhave tividhā kāyakammantasampatti kulasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.
1. Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātaɱ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.

2. Adinnādānaɱ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā, na taɱ adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

3. Kāmesu micchācāraɱ pahāya kāmesu micchācārā paṭivirato hoti. Yā tā māturakkhitā, piturakkhitā, mātāpiturakkhitā, bhātu rakkhitā, bhaginīrakkhitā, ñātirakkhitā, gottarakkhitā, dhammarakkhitā, sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāgulaparikkhittāpi, tathārūpāsu na cārittaɱ āpajjitā hoti.

Evaɱ kho bhikkhave tividhā kāyakammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.

Kathañca bhikkhave catubbidhā vacīkammanta sampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukha vipākā hoti:

4. Idha bhikkhave ekacco musāvādaɱ pahāya musāvādā paṭivirato hoti. Sabhāgato vā parisagato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho ''ehambho purisa, yaɱ jānāhi, taɱ vadehī''ti. So ajānaɱ vā āha: 'na jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha, 'jānāmī'ti, apassaɱ vā āha 'na passāmī'ti. Passaɱ vā āha, 'passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti.

5. Pisunaɱ vācaɱ pahāya pisunāya vācāya paṭivirato hoti. Na ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya, iti bhinnānaɱ vā sandhātā sahitānaɱ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

6. Pharusaɱ vācaɱ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemaṇīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

7. Samphappalāpaɱ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti. Kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti, kālena sāpadesaɱ pariyantavatiɱ atthasaɱhitaɱ. Evaɱ kho bhikkhave catubbidhā vacīkammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.

[BJT Page 554]

[page 299]

Kathañca bhikkhave tividhā manokammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti:

8. Idha bhikkhave ekacco anabhijjhālū hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ, taɱ anabhijjhitā hoti, ''aho vata yaɱ parassa taɱ mama assā''ti.

9. Abyāpannacitto hoti appaduṭṭhamanasaṅkappo, 'ime sattā averā hontu avyāpajjā anīghā sukhī attānaɱ pariharantu''ti.

10. Sammā diṭṭhiko hoti aviparītadassano, 'atthi dinnaɱ atthi yiṭṭhaɱ, atthi hutaɱ, atthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, atthi ayaɱ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā, sammā paṭipannā, yo imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentī'ti.

Evaɱ kho bhikkhave tividhā manokammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.

Tividhakāyakammantasampatti kusalasañcetanikā hetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti. Catubbidhavacīkammantasampatti kusalasañcetanikā hetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti. Tividha mano kammanta sampatti kusalasañcetanikā hetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti.

Seyyathāpi bhikkhave apaṇṇako maṇi uddhaɱ khitto yena yeneva patiṭṭhāti suppatiṭṭhitaɱ yeva patiṭṭhāti. Evameva kho bhikkhave tividha kāyakammantasampatti kusalasañcetanikā hetu vā sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti.

Catubbidhavacīkammantasampatti kusalasañcetanikā hetu vā sattākāyassa bhedā parammaraṇāsugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti.

Tividha manokammantasampatti kusalasañcetanikā hetu vā sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjanti.

Nāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ vyantībhāvaɱ vadāmi. Tañca kho diṭṭhe vā dhamme, upapajje vā apare vā pariyāye. Na tvevāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ appaṭisaɱviditvā dukkhassa antakiriyaɱ vadāmīti.

10. 5. 1. 9

Karajakāya suttaɱ

Nāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ appaṭisaɱviditvā1 vyantībhāvaɱ vadāmi. Tañce kho diṭṭhe vā dhamme upapajje2 vā apare vā pariyāye. Na tvevāhaɱ bhikkhave sañcetanikānaɱ kammānaɱ katānaɱ upacitānaɱ appaṭisaɱviditvā dukkhassantakiriyaɱ vadāmi.

Sa kho so bhikkhave ariyasāvako evaɱ vigatābhijjho vigatavyāpādo asammūḷho sampajāno patissato mettāsahagatena cetasā ekaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā dutiyaɱ tathā tatiyaɱ tathā catutthaɱ3 iti uddhamadho tiriyaɱ sabbadhi sabbattatāya4 sabbāvantaɱ lokaɱ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.

So evaɱ pajānāti: ''pubbe kho me idaɱ cittaɱ parittaɱ ahosi abhāvitaɱ. Etarahi pana me idaɱ cittaɱ appamāṇaɱ subhāvitaɱ. Yaɱ kho pana kiñci pamāṇakataɱ kammaɱ, na taɱ tatrāvasissati. Na taɱ tatrāvatiṭṭhatī'ti.
[page 300]
Taɱ kiɱ maññatha bhikkhave daharatagge ce so ayaɱ5 kumāro mettaɱ ceto vimuttiɱ bhāveyya, api nu kho pāpakammaɱ kareyyāti? No hetaɱ bhante.

1. Appaṭisaɱveditvā machasaɱ 4. Sabbatthatāya sī. Mu
2. Upapajjaɱ vā sīmu. Machasaɱ 5. Ce ayaɱ syā.
3. Tathā catutthiɱ machasaɱ

[BJT Page 556]

Akarontaɱ kho pana pāpakammaɱ api nu kho dukkhaɱ phuseyyāti?

No hetaɱ bhante, akarontaɱ hi bhante pāpakammaɱ kuto dukkhaɱ phusissatī ti.

Bhāvetabbā kho panāyaɱ bhikkhave mettācetovimutti itthiyā vā bhikkhave purisena vā. Itthiyā vā bhikkhave purisassa vā nāyaɱ kāyo ādāya gamanīyo. Cittantaro bhikkhave macco. So evaɱ pajānāti: ''yaɱ kho me 1idha kiñcī pubbe iminā karajakāyena pāpakammaɱ kataɱ, sabbaɱ taɱ idha vedanīyaɱ, na taɱ anugaɱ bhavissatī''ti.

Evaɱ bhāvitā kho bhikkhave mettācetovimutti anāgāmitāya saɱvattati, idha paññassa bhikkhuno uttariɱ vimuttiɱ appaṭivijjhato.

Karuṇāsahagatena cetasā ekaɱ disaɱ pharitvā viharati. Muditā sahagatena cetasā ekaɱ disaɱ pharitvā viharati. Upekkhāsahagatena cetasā ekaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā dutiyaɱ tathā tatiyaɱ tathā catutthaɱ iti uddhamadho tiriyaɱ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaɱ lokaɱ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.

So evaɱ pajānāti, ''pubbe kho me idaɱ cittaɱ appamāṇaɱ parittaɱ ahosi abhāvitaɱ, etarahi pana me idaɱ cittaɱ subhāvitaɱ. Yaɱ kho pana me kiñci pamāṇakataɱ [page 301] kammaɱ, na taɱ tatrāvasissati, na taɱ tatrāvatiṭṭhatī''ti.

Taɱ kiɱ maññatha bhikkhave daharatagge ce so ayaɱ kumāro upekkhaɱ cetovimuttiɱ bhāveyya, api nu kho pāpakammaɱ kareyyāti?

No hetaɱ bhante.

Akarontaɱ kho pana pāpakammaɱ api nu kho dukkhaɱ phuseyyāti?

No hetaɱ bhante.

Akarontaɱ hi bhante pāpakammaɱ kuto dukkhaɱ phusissatī ti.

1. Idaɱ machasaɱ

[BJT Page 558]

Bhāvetabbā kho panāyaɱ bhikkhave upekkhā cetovimutti itthiyā vā purisena vā. Itthiyā vā bhikkhave purisassa vā nāyaɱ kāyo ādāya gamanīyo. Cittantaro ayaɱ bhikkhave macco. So evaɱ pajānāti: ''yaɱ kho me idha kiñci pubbe iminā karajakāyena pāpakammaɱ kataɱ, sabbaɱ taɱ idha vedaniyaɱ. Na taɱ anugaɱ bhavissatī ti. Evaɱ bhāvitā kho bhikkhave upekkhā cetovimutti anāgāmitāya saɱvatta ti. Idha paññassa bhikkhuno uttariɱ vimuttiɱ appaṭivijjhato ti,

10. 5. 1. 10

Adhammacariyā suttaɱ

Atha kho aññataro brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ1 vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho so brāhmaṇo bhagavantaɱ etadavoca:

Ko nu kho bho gotama hetu, ko paccayo, yenamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjantī ti?

Adhammacariyā visamacariyā hetu kho brāhmaṇa evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjantīti.

Ko pana bho gotama hetu, ko paccayo, yenamidhekacce sattā kāyassa [page 302] bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjantīti?

Dhammacariyā samacariyā hetu kho brāhmaṇa evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjantīti.

1. Sāraṇīyaɱ, machasaɱ

[BJT Page 560]

Na kho ahaɱ imassa bhoto gotamassa saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaɱ ājānāmi. Sādhu me bhavaɱ gotamo tathā dhammaɱ desetu yathāhaɱ imassa bhoto gotamassa saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaɱ ājāneyyanti.

Tena hi brāhmaṇa, suṇāhi, sādhukaɱ manasi karohi bhāsissāmīti.

Evaɱ hoti kho so brāhmaṇo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca:

Tividhā1 kho brāhmaṇa, kāyena adhammacariyā visamacariyā hoti. Catubbidhā2 vācāya adhammacariyā visamacariyā hoti. Tividhā manasā adhammacariyā visamacariyā hoti.

Kathañca brāhmaṇa, tividhā1 kāyena adhammacariyā visamacariyā hoti:

1. Idha brāhmaṇa ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayāpanno sabbapāṇabhūtesu.

2. Adinnādāyī hoti. Yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

3. Kāmesu micchācārī hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginīrakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālā gulaparikkhittāpi, tathā rūpāsu cārittaɱ āpajjitā hoti.

Evaɱ kho3 brāhmaṇa, tividhā kāyena adhammacariyā visamacariyā hoti.

Kathañca brāhmaṇa catubbidhā2 vācāya adhammacariyā visamacariyā hoti.

4. Idha brāhmaṇa ekacco musāvādī hoti, sabhāgato vā1 parisagato vā1 ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho, ''ehambho purisa yaɱ jānāsi taɱ vadehī''ti. So ajānaɱ vā āha 'jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha 'na jānāmi' ti. Apassaɱ vā āha, 'passāmī'ti, passaɱ vā āha, 'na passamī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti.

5. Pisunavāco hoti. Ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya. Iti samaggānaɱ vā bhettā, bhinnānaɱ vā anuppadātā vaggārāmo vaggarato vagganandī vaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

6. Pharusavāco hoti, yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaɱvattanikā, tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

7. Samphappalāpī hoti, akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādī anidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti akālena anapadesaɱ apariyantavatiɱ anatthasaɱhitaɱ.

Evaɱ kho3 brāhmaṇa, catubbidhā vācāya adhammacariyā visamacariyā hoti.

Kathañca brāhmaṇa tividhā1 manasā adhammacariyā visamacariyā hoti:

8. Idha brāhmaṇa ekacco abhijjhālū hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ taɱ abhijjhitā hoti: aho vata yaɱ1 parassa taɱ mamassā'ti.

9. Vyāpannacitto hoti paduṭṭhamanasaɱkappo 'ime sattā haññantu vā bajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesunti.

10. Micchādiṭṭhiko hoti viparītadassano, 'natthi dinnaɱ natthi yiṭṭhaɱ, natthi hutaɱ, natthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, natthi ayaɱ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentīti.

Evaɱ kho3 brāhmaṇa, tividhā manasā adhammacariyā visamacariyā hoti.

Evaɱ adhammacariyā visamacariyā hetu kho brāhmaṇa, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjanti.

Tividhā1 kho brāhmaṇa, kāyena dhammacariyā samacariyā hoti. Catubbidhā2 vācāya dhammacariyā samacariyā hoti. Tividhā manasā dhammacariyā samacariyā hoti.

1. Tividhaɱ. Sīmu.
2. Catubbidhaɱ. Sīmu.
3. Evaɱ brāhmaṇa, machasaɱ

[BJT Page 562]

Kathañca brāhmaṇa, tividhā kāyena dhammacariyā samacariyā hoti:

1. Idha brāhmaṇa ekacco pāṇātipātaɱ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.

2. Adinnādānaɱ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ gāmagataɱ vā araññagataɱ vā, na taɱ adinnaɱ theyyasaṅkhātaɱ ādātā hoti.

3. Kāmesu micchācāraɱ pahāya kāmesu micchācārā paṭivirato hoti. Yā tā māturakkhitā, piturakkhitā, mātāpiturakkhitā, bhātu rakkhitā, bhaginirakkhitā, ñātirakkhitā, gottarakkhitā, dhammarakkhitā, sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāgulaparikkhittāpi, tathārūpāsu na cārittaɱ āpajjitā hoti.
[page 303]

Evaɱ kho brāhmaṇa, tividhā kāyena dhammacariyā samacariyā hoti.

Kathañca brāhmaṇa catubbidhā vācāya dhammacariyā samacariyā hoti:

4. Idha brāhmaṇa ekacco musāvādaɱ pahāya musāvādā paṭivirato hoti. Sabhāgato vā parisagato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto

Sakkhipuṭṭho ''ehambho purisa, yaɱ jānāhi, taɱ vadehī''ti. So ajānaɱ vā āha: 'na jānāmī'ti. Jānaɱ vā āha, 'jānāmī'ti, apassaɱ vā āha 'na passāmī'ti. Passaɱ vā āha, 'passāmī'ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti.

5. Pisunaɱ vācaɱ pahāya pisunāya vācāya paṭivirato hoti. Na ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya, iti bhinnānaɱ vā sandhātā sahitānaɱ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

6. Pharusaɱ vācaɱ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemaṇīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti.

7. Samphappalāpaɱ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti. Kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti, kālena sāpadesaɱ pariyantavatiɱ atthasaɱhitaɱ. Evaɱ kho bhikkhave catubbidhā vacīkammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.

Kathañca brāhmaṇa tividhā manasā dhammacariyā samacariyā hoti:

8. Idha brāhmaṇa ekacco anabhijjhālū hoti, yaɱ taɱ parassa paracittūpakaraṇaɱ, taɱ anabhijjhitā hoti, ''aho vata yaɱ parassa taɱ mama assā''ti.

9. Abyāpannacitto hoti appaduṭṭhamanasaṅkappo, 'ime sattā averā hontu avyāpajjā anīghā sukhī attānaɱ pariharantu''ti.

10. Sammā diṭṭhiko hoti aviparītadassano, 'atthi dinnaɱ atthi yiṭṭhaɱ, atthi hutaɱ, atthi sukaṭadukkaṭānaɱ kammānaɱ phalaɱ vipāko, atthi ayaɱ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā, sammā paṭipannā, yo imañca lokaɱ parañca lokaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedentī'ti.

Evaɱ kho brāhmaṇa, tividhā manasā dhammacariyā samacariyā hoti.

Evaɱ dhammacariyā samacariyā hetu kho brāhmaṇa evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjantī ti.

Abhikkantaɱ bho gotama abhikkantaɱ bho gotama, seyyathāpi bho gotama, nikkujjitaɱ vā ukkujjeyya paṭicchannaɱ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaɱ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaɱ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti. Evamevaɱ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaɱ bhavantaɱ gotamaɱ saraṇaɱ gacchāma dhammañca bhikkhu saṅghañca. Upāsakaɱ maɱ bhavaɱ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatanti.

Karajakāyavaggo paṭhamo.

[BJT Page. 564]
10. Sāmaññavaggo

10. 5. 2. 1

Paṭhama suttaɱ

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ niraye. Katamehi dasahi:
Pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti, musāvādī hoti, pisuṇāvāco hoti, pharusāvāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti. Micchādiṭṭhiko hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ niraye.
[page 304]

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ sagge. Katamehi dasahi:

Pāṇātipātā paṭivirato hoti. Adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisunāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti. Anabhijjhālū hoti, abyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhiko hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ saggeti.

10. 5. 2. 2

Dutiya suttaɱ

Visatiyā bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ niraye. Katamehi visatiyā:

Attanā ca pāṇātipātī hoti, parañca pāṇātipāte samādapeti. Attanā ca adinnādāyī hoti, parañca adinnādāne samādapeti.

[BJT Page 566]

Attanā ca kāmesu micchācārī hoti, parañca kāmesu micchācāre samādapeti, attanā ca musāvādī hoti, parañca musāvāde samādapeti. Attanā ca pisunavāco hoti, parañca pisunāya vācāya samādapeti. Attanā ca pharusāvāco hoti, parañca pharusāya vācāya samādapeti. Attanā ca samphappalāpī hoti, parañca samphappalāpe samādapeti. Attanā ca abhijjhālū hoti, parañca abhijjhāya samādapeti. Attanā ca vyāpannacitto hoti, parañca vyāpāde samādapeti. Attanā ca micchādiṭṭhiko hoti, parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti. Imehi kho bhikkhave vīsatiyā dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ niraye.

Vīsatiyā bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ sagge, katamehi vīsatiyā,

Attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti, parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti. Attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti, parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti. Attanā ca kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, parañca kāmesu micchācārā veramaṇiyā samādapeti. Attanā ca musāvādā paṭivirato hoti, parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti. Attanā ca pisunāya vācāya paṭivirato hoti, parañca pisunāya vācāya veramaṇiyā samādapeti. Attanā [page 305] ca pharusāya vācāya paṭivirato hoti, parañca pharusāyā vācāya veramaṇiyā samādapeti. Attanā ca samphappalāpā paṭivirato hoti, parañca samphappalāpā veramaṇiyā samādapeti. Attanā
Ca anabhijjhālū hoti, parañca anabhijjhāya samādapeti. Attanā ca abyāpannacitto hoti, parañca abyāpāde samādapeti. Attanā ca sammādiṭṭhiko hoti, parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti.

Imehi kho bhikkhave vīsatiyā dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ saggeti.
[BJT Page 568]

10. 5. 2. 3

Tatiya suttaɱ

Tiɱsāya bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ niraye. Katamehi tiɱsāya:

Attanā ca pāṇātipātī hoti, parañca pāṇātipāte samādapeti, pāṇātipāte ca samanuñño hoti. Attanā ca adinnādāyī hoti, parañca adinnādāne samādapeti, adinnādāne ca samanuñño hoti. Attanā ca kāmesu micchācārī hoti, parañca kāmesu micchācāre samādapeti, kāmesu micchācāre ca samanuñño hoti. Attanā ca musāvādī hoti, parañca musāvāde samādapeti, musāvāde ca samanuñño hoti. Attanā ca pisunavāco hoti, parañca pisunāya vācāya samādapeti. Pisunāya vācāya ca samanuñño hoti, attanā ca pharusavāco hoti, parañca pharusāya vācāya samādapeti, pharusāya vācāya ca samanuñño hoti, attanā ca samphappalāpī hoti, parañca samphappalāpe samādapeti, samphappalāpe ca samanuñño hoti. Attanā ca abhijjhālū hoti, parañca abhijjhāya samādapeti, abhijjhāya ca samanuñño hoti. Attanā ca vyāpanna citto hoti, parañca vyāpāde samādapeti, vyāpāde ca samanuñño hoti. Attanā ca micchādiṭṭhiko hoti, parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti, micchādiṭṭhiyā ca samanuñño hoti. Imehi kho bhikkhave tiɱsāya dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ nirayeti.

Tiɱsāya bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ sagge. Katamehi tiɱsāya:
[page 306]

Attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti, parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti. Pāṇātipātā veramaṇiyā ca samanuñño hoti. Attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti, parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti, adinnādānā veramaṇiyā ca samanuñño hoti. Attanā ca kāmesu micchācāri paṭivirato hoti. Parañca kāmesu micchācārā veramaṇiyā samādapeti, kāmesu micchācārā veramaṇiyā ca samanuñño hoti.

[BJT Page 570]

Attanā ca musāvādā paṭivirato hoti, parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti, musāvādā veramaṇiyā ca samanuñño hoti. Attanā ca pisunāya vācāya paṭivirato hoti, parañca pisunāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, pisunāya vācāya veramaṇiyā ca samanuñño hoti. Attanā ca pharusāya vācāya paṭivirato hoti, parañca parusāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, pharusāya vācāya veramaṇiyā ca samanuñño hoti. Attanā ca samphappalāpā paṭivirato hoti, parañca samphappalāpā veramaṇiyā samādapeti. Samphappalāpā veramaṇiyā ca samanuñño hoti. Attanā ca anabhijjhālū hoti parañca anabhijjhāya samādapeti, anabhijjhāya ca samanuñño hoti. Attanā ca abyāpanna citto hoti, parañca avyāpāde samādapeti, avyāpāde ca samanuñño hoti. Attanā ca sammādiṭṭhiko hoti, parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti, sammādiṭṭhiyā ca samanuñño hoti, imehi kho bhikkhave tiɱsāya dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ saggeti.

10. 5. 2. 4

Catuttha suttaɱ

Cattārisāya bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ niraye. Katamehi cattārisāya:

Attanā ca pāṇātipātī hoti, parañca pāṇātipāte samādapeti. Pāṇātipāte ca samanuñño hoti. Pāṇātipātassa ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca adinnādāyī hoti, parañca adinnādāne samādapeti, adinnādāne ca samanuñño hoti, adinnādānassa ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca kāmesu micchācārī hoti. Parañca kāmesu micchācāre samādapeti. [page 307] kāmesu micchācāre ca samanuñño hoti, kāmesu micchācārassa ca vaṇṇaɱ bhāsati.

Attanā ca musāvādī hoti, parañca musāvāde samādapeti, musāvāde ca samanuñño hoti, musāvādassa ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca pisunavāco hoti, parañca pisunāya vācāya samādapeti, pisunāya vācāya samanuñño hoti. Pisunāya ca vācāya vaṇṇaɱ bhāsati.

[BJT Page 572]

Attanā ca pharusavāco hoti, parañca pharusāya vācāya samādapeti, pharusāya vācāya ca samanuñño hoti. Pharusāya vācāya ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca samphappalāpī hoti, parañca samphappalāpe samādapeti, samphappalāpe ca samanuñño hoti, samphappalāpassa ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca abhijjhālū hoti, parañca abhijjhāya samādapeti, abhijjhāya ca samanuñño hoti, abhijjhāya ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca vyāpannacitto hoti, parañca vyāpāde samādapeti, vyāpāde samanuñño hoti, vyāpādassa ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca micchādiṭṭhiko hoti, parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti. Micchādiṭṭhiyā ca samanuñño hoti. Micchādiṭṭhiyā ca vaṇṇaɱ bhāsati. Imehi kho bhikkhave cattārīsāya dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ niraye.
Cattārīsāya bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ sagge, katamehi cattārīsāya:

Attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti, parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti, pāṇātipātā veramaṇiyā ca samanuñño hoti, pāṇātipātā veramaṇiyā ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti, parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti, adinnādānā veramaṇiyā ca samanuñño hoti, adinnādānā veramaṇiyā ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, parañca kāmesu micchācārā veramaṇiyā samādapeti. Kāmesu micchācārā veramaṇiyā ca samanuñño hoti. Kāmesu micchācārā veramaṇiyā ca vaṇṇaɱ bhāsati.

Attanā ca musāvādā paṭivirato hoti, parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti, musāvādā veramaṇiyā ca samanuñño hoti, musāvādā veramaṇiyā ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca [page 308] pisunāya vācāya paṭivirato hoti, parañca pisunāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, pisunāya vācāya veramaṇiyā ca samanuñño hoti, pisunāya vācāya veramaṇiyā ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca pharusāya vācāya paṭivirato hoti, parañca pharusāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, pharusāya vācāya veramaṇiyā ca samanuñño hoti, pharusāya vācāya veramaṇiyā ca vaṇṇaɱ bhāsati.

[BJT Page 574]

Attanā ca samphappalāpā paṭivirato hoti, parañca samphappalāpā veramaṇiyā samādapeti. Samphappalāpā veramaṇiyā ca samanuñño hoti. Samphappalāpā ca veramaṇiyā vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca anabhijjhālū hoti, parañca anabhijjhāya samādapeti. Anabhijjhāya ca samanuñño hoti, anabhijjhāya ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca avyāpannacitto hoti, parañca avyāpāde samādapeti, avyāpāde ca samanuñño hoti, avyāpādassa ca vaṇṇaɱ bhāsati. Attanā ca sammādiṭṭhiko hoti, parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti, sammādiṭṭhiyā ca samanuñño hoti, sammādiṭṭhiyā ca vaṇṇaɱ bhāsati, imehi kho bhikkhave cattārīsāya dhammehi samannāgato yathābhataɱ nikkhitto evaɱ saggeti.

10. 5. 2. 5.
Pañcamādi suttāni
Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato khataɱ upahataɱ attānaɱ pariharati pe akkhataɱ anupahataɱ attānaɱ pariharati pe
10. 5. 2. 6.
Vīsatiyā bhikkhave pe
10. 5. 2. 7.
Tiɱsāya bhikkhave pe
10. 5. 2. 8.
Cattārīsāya bhikkhave dhammehi samannāgato khataɱ upahataɱ attānā pariharati pe akkhataɱ anupahataɱ attānaɱ pariharati.

[BJT Page 576]

10. 5. 2. 9.
Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ [page 309] nirayaɱ upapajjati. Pe idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugati saggaɱ lokaɱ upapajjati.
10. 5. 2. 10.
Vīsatiyā bhikkhave pe
10. 5. 2. 11.
Tiɱsāya bhikkhave pe
10. 5. 2. 12.
Cattārīsāya bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjati pe idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapajjati.
10. 5. 2. 13.
Dasahi bhikkhave dhammehi samannagato bālo veditabbo pepaṇḍito veditabbo pe
10. 5. 2. 14.
Vīsatiyā bhikkhave pe
10. 5. 2. 15.
Tiɱsāya bhikkhave pe
10. 5. 2. 16.
Cattārīsāya bhikkhave dhammehi samannagato bālo veditabbo pe paṇḍito veditabbo pe imehi kho bhikkhave cattārīsāya dhammehi samannāgato paṇḍito veditabboti.

Sāmaññavaggo dutiyo

[BJT Page 578]
Rāgādipeyyālaɱ
10. 5. 3. 1.
Rāgassa bhikkhave abhiññāya dasadhammā bhāvetabbā. Katame dasa: asubhasaññā maraṇasaññā āhāre paṭikkūlasaññā sabbaloke anabhiratasaññā aniccasaññā anicce dukkhasaññā dukkhe anattasaññā pahānasaññā virāgasaññā nirodhasaññā, rāgassa bhikkhave abhiññāya ime dasadhammā bhāvetabbā [page 310]
.
10. 5. 3. 2.
Rāgassa bhikkhave abhiññāya dasadhammā bhāvetabbā. Katame dasa: aniccasaññā anattasaññā āhāre paṭikkūlasaññā sabbaloke anabhiratasaññā aṭṭhikasaññā pulavakasaññā1 vinīlakasaññā vipubbakasaññā vicchiddakasaññā uddhumātakasaññā. Rāgassa bhikkhave abhiññāya ime dasadhammā bhāvetabbāti.
10. 5. 3. 3.
Rāgassa bhikkhave abhiññāya dasadhammā bhāvetabbā. Katame dasa: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Rāgassa bhikkhave abhiññāya ime dasadhammā bhāvetabbāti.
10. 5. 3. 46.
Rāgassa bhikkhave pariññāya pe
10. 5. 3. 79
Rāgassa bhikkhave pari-k-khayāya pe
10. 5. 3. 1012
Rāgassa bhikkhave pahānāya pe

1. Pulavakasaññā machasaɱ.
[BJT Page 580 10. 5. 3. 1315]
Rāgassa bhikkhave khayāya pe
10. 5. 3. 1618
Rāgassa bhikkhave vayāya pe
10. 5. 3. 1921
Rāgassa bhikkhave virāgāya pe
10. 5. 3. 2224
Rāgassa bhikkhave nirodhāya pe upasamāya pe*
10. 5. 3. 2527
Rāgassa bhikkhave cāgāya pe
10. 5. 3. 2830
Rāgassa bhikkhave paṭinissaggāya pe ime dasadhammā bhāvetabbāti.
10. 5. 3. 3160
Dosassa bhikkhave pe
10. 5. 3. 90
Mohassa bhikkhave pe
10. 5. 3. 120
Kodhassa bhikkhave pe
10. 5. 3. 150
Upanāhassa bhikkhave pe
10. 5. 3. 180
Makkhassa bhikkhave pe
*'Upasamāyā'ti padaya dakanipātādisu rāgapeyyāle adissamānattā aṭṭhāna patipatti maññe,

[BJT Page 582]
10. 5. 3. 210
Palāsassa bhikkhave pe
10. 5. 3. 240
Issāya bhikkhave pe
10. 5. 3. 270
Macchariyassa bhikkhave pe
10. 5. 3. 300
Māyāya bhikkhave pe
10. 5. 3. 330
Sāṭheyyassa bhikkhave pe
10. 5. 3. 360
Thambhassa bhikkhave pe
10. 5. 3. 390
Sārambhassa bhikkhave pe
10. 5. 3. 420.
Mānassa bhikkhavepe
10. 5. 3. 450.
Atimānassa bhikkhave pe
10. 5. 3. 480
Madassa bhikkhave pe
10. 5. 3. 510
Pamādassa bhikkhave abhiññāya pe pariññāya pe pari-k-khayāya pe pahānāya pekhayāya pe vayāya pe virāgāya penirodhāya pe upasamāya pe cāgāya pepaṭinissaggāya ime dasadhammā bhāvetabbāti.
Rāgādipeyyālaɱ niṭṭhitaɱ.
Dasanipāto niṭṭhito.
[page 311]

Ekādasako nipāto

Namo tassa bhagavato arahato sammā sambuddhassa

1. Nissayavaggo

11. 1. 1.

Kimatthiya suttaɱ

Evaɱ me sutaɱ: ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.

Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Kimatthiyāni bhante kusalāni sīlāni kimānisaɱsānīti. Avippaṭisāratthāni kho ānanda kusalāni sīlāni avippaṭisārānisaɱsānīti.

Avippaṭisāro pana bhante kimatthiyo kimānisaɱsoti? Avippaṭisāro kho ānanda pāmojjattho1 pāmojjānisaɱso.

Pāmojjaɱ1 pana bhante kimatthiyaɱ kimānisaɱsanti: pāmojjaɱ kho ānanda pītatthaɱ pītānisaɱsaɱ.

Pīti pana bhante kimatthiyā kimānisaɱsāti. Pīti kho ānanda passaddhatthā passaddhānisaɱsā.

Passaddhi pana bhante kimatthiyā kimānisaɱsāti? Passaddhi kho ānanda sukhatthā sukhānisaɱsā.

Sukhaɱ pana bhante kimatthiyaɱ kimānisaɱsanti? Sukhaɱ kho ānanda samādhatthaɱ samādhānisaɱsaɱ.

1. Pāmujjattho pāmujjānisaɱso sī. Mu

[BJT Page 586]

Samādhi pana bhante kimattho kimānisaɱsoti? Samādhi kho ānanda yathābhūtañāṇadassanattho yathābhūtañāṇadassanānisaɱso.

Yathābhūtañāṇadassanaɱ pana bhante kimatthiyaɱ kimānisaɱsanti? Yathābhūtañāṇadassanaɱ kho ānanda nibbindanatthaɱ nibbidānisaɱsaɱ.

Nibbidā pana bhante kimattho kimānisaɱsoti? Nibbidā kho ānanda virāgatthā [page 312] virāgānisaɱsā.
Virāgo kho ānanda vimuttiñāṇadassanattho vimuttiñāṇadassanānisaɱsoti.

Iti kho ānanda kusalāni sīlāni avippaṭisāratthāni, avippaṭisārānisaɱsāni. Avippaṭisāro pāmojjattho pāmojjānisaɱso. Pāmojjaɱ pītatthaɱ pītānisaɱsaɱ. Pīti passaddhatthā passaddhānisaɱsā. Passaddhi sukhatthā sukhānisaɱsā. Sukhaɱ samādhatthaɱ samādhānisaɱsaɱ. Samādhi yathābhūtañāṇadassanattho yathābhūtañāṇadassanānisaɱso. Yathābhūtañāṇadassanā nibbindatthaɱ nibbidānisaɱsaɱ, nibbidā virāgatthā virāgānisaɱsā, virāgo vimuttiñāṇadassanattho vimuttiñāṇadassanānisaɱso. Iti kho ānanda kusalāni sīlāni anupubbena aggāya parentīti.

11. 1. 2.

Na cetanākaraṇīya suttaɱ

Sīlavato bhikkhave sīlasamapannassa na cetanāya karaṇīyaɱ 'avippaṭisāro me uppajjatū'ti. Dhammatā kho esā bhikkhave yaɱ sīlavato sīlasampannassa avippaṭisāro uppajjati.

Avippaṭisārissa1 bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'pāmojjaɱ me uppajjatū'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ avippaṭisārissa1 pāmojjaɱ uppajjati.

1. Avippaṭisārassa machasaɱ

[BJT Page 588]

Pamuditassa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ. Pīti me uppajjatū'ti dhammatā esā bhikkhave yaɱ pamuditassa pīti uppajjati.

Pītamanassa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'kāyo me passambhatūti. Dhammatā esā bhikkhave pītamanassa kāyo passambhati.

Passaddhakāyassa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'sukhaɱ vediyāmī'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ passaddhakāyassa sukhaɱ uppajjati.

Sukhino bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'cittaɱ me samādhīyatū'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ sukhino cittaɱ samādhiyati.

Samāhitassa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'yathābhūtaɱ1 pajānāmi, passāmī'ti. Dhammatā [page 313] esā bhikkhave yaɱ samāhito yathābhūtaɱ pajānāti passati1.

Yathābhūtaɱ bhikkhave jānato passato na cetanāya kāraṇīyaɱ 'nibbindāmī'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ yathābhūtaɱ jānaɱ passaɱ nibbindati.

Nibbinnassa2 bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'virajjāmī'ti dhammatā esā bhikkhave yaɱ nibbinno3 virajjati.

Virattassa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'vimuttiñāṇadassanaɱ sacchikaromī'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ viratto vimuttiñāṇadassanaɱ sacchikaroti.

Iti kho bhikkhave virāgo vimuttiñāṇadassanattho vimuttiñāṇadassanānisaɱso. Nibbidā virāgatthā virāgānisaɱsā. Yathābhūtañāṇadassanaɱ nibbidatthaɱ nibbidānisaɱsaɱ. Samādhi yathābhūtañāṇadassanattho yathābhūtañāṇadassanānisaɱso. Sukhaɱ samādhatthaɱ samādhānisaɱsaɱ. Passaddhi sukhatthā sukhānisaɱsā. Pīti passaddhatthā passaddhānisaɱsā.

1. Jānāmi. Jānāti machasaɱ 2. Nibbindassa sīmu 3. Nibbindo sīmu

[BJT Page 590]

Pāmojjaɱ pītatthaɱ pītānisaɱsaɱ. Avippaṭisāro pāmojjattho pāmojjānisaɱso. Kusalāni sīlāni avippaṭisāratthāni avippaṭisārānisaɱsāni.

Iti kho bhikkhave dhammā ca dhamme1 abhisandenti. Dhammā ca dhamme paripūrenti apārā pāraṅgamanāyāti. 2

11. 1. 3

Paṭhama upanisasuttaɱ

Dussīlassa bhikkhave sīlavipantassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro, avippaṭisāre asati avippaṭisāravipantassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipantassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipantassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhi vipantassa [page 314] hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipannassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipannassa hatūpanisā hoti nibbidā. Nibbidāya asati nibbidāvipannassa hatūpaniso hoti virāgo. Virāge asati virāgavipannassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi bhikkhave rukkho sākhāpalāsavipanto tassa papaṭikāpi na pāripūriɱ3 gacchati. Tacopi na pāripūriɱ gacchati, pheggupi na pāripūriɱ gacchati sāropi na pāripūriɱ gacchati.

Evameva kho bhikkhave dussīlassa sīlavipannassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre asati avippaṭisāravipannassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipannassa hatūpanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipannassa hatūpanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipannassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipannassa hatūpaniso hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati nibbidāvirāgavipannassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

1. Dhammā dhamme machasaɱ. 2. Aparāparaɱgamanāyati sīmu 3. Paripūriɱ machasaɱ.

[BJT Page 592]

Sīlavato bhikkhave sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojja sampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampannā hoti nibbidā. Nibbidāya sati nibbidāsampannassa upanisasampannā hoti virāgo. Virāge sati virāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi bhikkhave rukkho sākhāpalāsasampanno tassa papaṭikāpi pāripūriɱ gacchati, tacopi pāripūriɱ gacchati, pheggupi pāripūriɱ gacchati, sāropi pāripūriɱ gacchati. Evameva kho bhikkhave sīlavato sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro, avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampannā hoti nibbidā. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassananti.
[page 315]
11. 1. 4

Dutiya upanisasuttaɱ

Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi 'āvuso bhikkhavo'ti. 'Āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca:

Dussīlassa āvuso sīlavipantassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro, avippaṭisāre asati avippaṭisāravipantassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipantassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipantassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhi vipantassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipannassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipannassa hatūpanisā hoti nibbidā. Nibbidāya asati nibbidāvipannassa hatūpaniso hoti virāgo. Virāge asati virāgavipannassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

[BJT Page 594]

Seyyathāpi āvuso rukkho sākhāpalāsavipanno tassa papaṭikāpi na pāripūriɱ gacchati, tacopi na pāripūriɱ gacchati, pheggupi na pāripūriɱ gacchati, sāropi na pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso dussīlassa sīlavipannassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro, avippaṭisāre asati avippaṭisāravipannassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipannassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipannassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipannassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipannassa hatūpanisā hoti nibbidā. Nibbidāya asati nibbidāvipannassa hatūpaniso hoti virāgo. Virāge asati virāgavipannassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Sīlavato āvuso sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojja sampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampannā hoti nibbidā. Nibbidāya sati [page 316] nibbidāsampannassa upanisasampannā hoti virāgo. Virāge sati virāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi āvuso rukkho sākhāpalāsasampanno tassa papaṭikāpi pāripūriɱ gacchati, tacopi pāripūriɱ gacchati, pheggupi pāripūriɱ gacchati, sāropi pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso sīlavato sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro, avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassananti.

11. 1. 5

Tatiya upanisasuttaɱ

Tatra kho āyasmā ānando bhikkhu āmantesi 'āvuso bhikkhavo'ti. 'Āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato ānandassa paccassosuɱ. Āyasmā ānando etadavoca:

Dussīlassa āvuso sīlavipantassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro, avippaṭisāre asati avippaṭisāravipantassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipantassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipantassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhi vipantassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipannassa hatupanisā hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipannassa hatūpanisā hoti nibbidā. Nibbidāya asati nibbidāvipannassa hatūpaniso hoti virāgo. Virāge asati virāgavipannassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

[BJT Page 596]

Seyyathāpi āvuso rukkho sākhāpalāsavipanno tassa papaṭikāpi na pāripūriɱ gacchati, tacopi na pāripūriɱ gacchati, pheggupi na pāripūriɱ gacchati, sāropi na pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso dussīlassa sīlavipannassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro,
Avippaṭisāre asati avippaṭisāravipannassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipannassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipannassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipannassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipannassa hatūpanisā hoti nibbidā. Nibbidāya asati nibbidāvipannassa hatūpaniso hoti virāgo. Virāge asati virāgavipannassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Sīlavato āvuso sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati [page 317] pāmojja sampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampannā hoti nibbidā. Nibbidāya sati nibbidāsampannassa upanisasampannā hoti virāgo. Virāge sati virāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi āvuso rukkho sākhāpalāsasampanno tassa papaṭikāpi pāripūriɱ gacchati, tacopi pāripūriɱ gacchati, pheggupi pāripūriɱ gacchati, sāropi pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso sīlavato sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro, avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassananti.

11. 1. 6
Vyasana suttaɱ

Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhāsako1 ariyūpavādī2 sabrahmacārīnaɱ aṭṭhānametaɱ anavakāso yaɱ so ekādasannaɱ vyasanānaɱ aññataraɱ vyasanaɱ na nigaccheyya. Katamesaɱ ekādasannaɱ:

1. Akkosako paribhāsako machasaɱ.
2. Ariyupavādo machasaɱ

[BJT Page 598]

Anadhigataɱ nādhigacchati, adhigataɱ1 parihāyati, saddhammassa na vodāyati, saddhammesu vā adhimāniko hoti. Anabhirato vā brahmacariyaɱ carati, aññataraɱ vā [page 318] saṅkiliṭṭhaɱ āpattiɱ āpajjati. Sikkhaɱ vā paccakkhāya hīnāyāvattati, gāḷhaɱ vā rogātaṅkaɱ phusati, ummādaɱ vā pāpuṇāti cittakkhepaɱ, sammūḷho kālaɱ karoti, kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjati.

Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhāsako ariyūpavādī sabrahmacārīnaɱ, aṭṭhānametaɱ anavakāso yaɱ so imesaɱ ekādasannaɱ vyasanānaɱ aññataraɱ vyasanaɱ na nigaccheyyāti.

11. 1. 7
Paṭhama saññā suttaɱ

Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Siyā nu kho bhante bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa.

Na idha loke idha lokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa. Yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

1. Adhigatā sīmu
* Siɱhala potvvv nvvväti koṭasakvvv mvvv sūtrayehi mula eyi.

[BJT Page 600]

Siyā ānanda bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke [page 319] paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

Yathākathaɱ pana bhante siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

Idhānanda bhikkhu evaɱ saññī hoti: ''etaɱ santaɱ etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbāna''nti. Evaɱ kho ānanda siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā
Neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

[BJT Page 602]

Atha kho āyasmā ānando bhagavato bhāsitaɱ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando āyasmantaɱ sāriputtaɱ etadavoca:

Siyā nu kho āvuso sāriputta bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathāneva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

Siyā āvuso ānanda bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

Yathākathaɱ panāvuso sāriputta siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

Idhāvuso ānanda bhikkhu evaɱ saññī hoti: 'etaɱ santaɱ etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbāna''nti, evaɱ kho āvuso ānanda, siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññā nāsaññāyatanasaññīassa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

Acchariyaɱ āvuso, abbhutaɱ āvuso, yatra hi nāma satthu ca sāvakassa ca atthena attho byañjanena byañjanaɱ saɱsaɱdissati samessati na viggahissati, yadidaɱ aggapadasmiɱ.

[BJT Page 604]

Idānāhaɱ āvuso bhagavantaɱ upasaṅkamitvā etamatthaɱ apucchiɱ. Bhagavāpi me eteheva padehi etehi byañjanehi etamatthaɱ vyākāsi, seyyathāpi āyasmā sāriputto. Acchariyaɱ āvuso, abbhutaɱ āvuso, yatra hi nāma satthu ca sāvakassa ca atthena attho byañjanena byañjanaɱ saɱsaɱdissati, samessati, na viggahissati, yadidaɱ
Aggapadasminti.

11. 1. 8
Manasikāra suttaɱ

Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā [page 320] ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Siyā nu kho bhante bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā na cakkhuɱ manasi kareyya, na rūpaɱ manasi kareyya, na sotaɱ manasi kareyya, na saddaɱ manasi kareyya, na ghānaɱ manasi kareyya, na gandhaɱ manasi kareyya, na jivhaɱ manasi kareyya, na kāyaɱ manasi kareyya, na phoṭṭhabbaɱ manasi kareyya, na paṭhaviɱ manasi kareyya, na āpaɱ manasi kareyya, na tejaɱ manasi kareyya, na vāyaɱ manasi kareyya, na ākāsānañcāyatanaɱ manasi kareyya, na viññāṇañcāyatanaɱ manasi kareyya, na ākiñcaññāyatanaɱ manasi kareyya, na nevasaññānāsaññāyatanaɱ manasi kareyya, na idha lokaɱ manasi kareyya, na paralokaɱ manasi kareyya, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tampi na manasi kareyya, manasi ca pana kareyyāti.

[BJT Page 606]

Siyā ānanda bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā na cakkhuɱ manasi kareyya, na rūpaɱ manasi kareyya, na sotaɱ manasi kareyya, na saddaɱ manasi kareyya, na ghānaɱ manasi kareyya, na gandhaɱ manasi kareyya, na jivhaɱ manasi kareyya, na kāyaɱ manasi kareyya, na phoṭṭhabbaɱ manasi kareyya, na paṭhaviɱ manasi kareyya, na āpaɱ [page 322] manasi kareyya, na tejaɱ manasi kareyya, na vāyaɱ manasi kareyya, na ākāsānañcāyatanaɱ manasi kareyya, na viññāṇañcāyatanaɱ manasi kareyya, na ākiñcaññāyatanaɱ manasi kareyya, na nevasaññānāsaññāyatanaɱ manasi kareyya, na idha lokaɱ manasi kareyya, na paralokaɱ manasi kareyya, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tampi na manasi kareyya, manasi ca pana kareyyāti.

Yathā kathaɱ pana bhante siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā na cakkhuɱ manasi kareyya, na rūpaɱ manasi kareyya, na sotaɱ manasi kareyya, na saddaɱ manasi kareyya, na ghānaɱ manasi kareyya, na gandhaɱ manasi kareyya, na jivhaɱ manasi kareyya, na kāyaɱ manasi kareyya, na phoṭṭhabbaɱ manasi kareyya, na paṭhaviɱ manasi kareyya, na āpaɱ manasi kareyya, na tejaɱ manasi kareyya, na vāyaɱ manasi kareyya, na ākāsānañcāyatanaɱ manasi kareyya, na viññāṇañcāyatanaɱ manasi kareyya, na ākiñcaññāyatanaɱ manasi kareyya, na nevasaññānāsaññāyatanaɱ manasi kareyya, na idha lokaɱ manasi kareyya, na paralokaɱ manasi kareyya, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tampi na manasi kareyya, manasi ca pana kareyyāti.

Idhānanda bhikkhu evaɱ manasi karoti: ''etaɱ santaɱ etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbāna''nti evaɱ kho ānanda siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā na cakkhuɱ manasi kareyya, na rūpaɱ manasi kareyya, na sotaɱ manasi kareyya, na saddaɱ manasi kareyya, na ghānaɱ manasi kareyya, na gandhaɱ manasi kareyya, na jivhaɱ manasi kareyya, na kāyaɱ manasi kareyya, na phoṭṭhabbaɱ manasi kareyya, na paṭhaviɱ manasi kareyya, na āpaɱ manasi kareyya, na tejaɱ manasi kareyya, na vāyaɱ manasi kareyya, na ākāsānañcāyatanaɱ manasi kareyya, na viññāṇañcāyatanaɱ manasi kareyya, na ākiñcaññāyatanaɱ manasi kareyya, na nevasaññānāsaññāyatanaɱ manasi kareyya, na idha lokaɱ manasi kareyya, na paralokaɱ manasi kareyya, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tampi na manasi kareyya, manasi ca pana kareyyāti.

[BJT Page 608]

11. 1. 9
Sandha suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā nādike viharati [page 323] giñjakāvasathe atha kho āyasmā sandho1 yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho āyasmantaɱ sandhaɱ bhagavā etadavoca:

Ājānīyajjhāyitaɱ sandhajhāya2, mā khaluṅkajjhāyitaɱ. Kathañca khaluṅkajjhāyitaɱ hoti:

Assakhaluṅko hi sandha doṇiyā3 baddho 'yavasaɱ yavasanti' jhāyati, taɱ kissa hetu: na hi sandha assakhaluṅkassa doṇiyā, baddhassa evaɱ hoti, kiɱ nu kho maɱ ajja assadammasārathī kāraṇaɱ kāressati? Kimassāhaɱ patikaromī'ti? So doṇiyā baddho 'yavasaɱ yavasanti, jhāyati.

Evameva kho sandha idhekacco purisakhaluṅko araññagatopi rukkhakamūlagatopi suññāgāragatopi kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena. Uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. So kāmarāgaɱ yeva antaraɱ karitvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati, apajjhāyati. Vyāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati thīnamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchā paretena. Uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. So vicikicchaɱ yeva antaraɱ karitvā jhāyati pajjhāyati [page 324] nijjhāyati apajjhāyati. So paṭhavimpi nissāya jhāyati, āpampi nissāya jhāyati, tejampi nissāya jhāyati, vāyampi nissāya jhāyati, ākāsānañcāyatanampi nissāya jhāyati, viññāṇañcāyatanampi nissāya jhāyati, ākiñcaññāyatanampi nissāya jhāyati, nevasaññānāsaññāyatanampi nissāya jhāyati, idha lokampi nissāya paralokampi nissāya jhāyati, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tampi nissāya jhāyati. Evaɱ kho sandha purisakhaluṅkajjhāyitaɱ hoti.

1. Saddho machasaɱ. 2. Jhāyatha sīmu. 3. Bandho syā,

[BJT Page 610]

Kathañca sandha ājānīyajjhāyitaɱ hoti: bhadro hi sandha assājānīyo doṇiyā baddho na yavasaɱ yavasanti jhāyati. Taɱ kissa hetu: bhadrassa hi sandha assājānīyassa doṇiyā baddhassa evaɱ hoti: kiɱ nu kho maɱ ajja assadammasārathi kāraṇaɱ kāressati? Kimassāhaɱ patikaromī'ti? So doṇiyā baddho na yavasaɱ yavasanti jhāyati. Bhadrohi sandha assājānīyo yathā iṇaɱ yathā baddhaɱ1 yathā jāniɱ yathā kaliɱ, evaɱ patodassa ajjhoharaṇaɱ samanupassati.

Evameva kho sandha bhadro purisājānīyo araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi na kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati na kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ pajānāti.

Na vyāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati na vyāpādaparetena, uppannassa ca vyāpādassa nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Na thīnamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati na thīnamiddhaparetena, uppannassa ca thīnamiddhassa nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Na uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati na uddhaccakukkuccaparetena, uppannāya ca uddhaccakukkuccassa nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Na vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati na vicikicchā paretena, uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. So. 6Neva paṭhaviɱ nissāya jhāyati. Na āpaɱ nissāya jhāyati, na tejaɱ nissāya jhāyati, na vāyaɱ nissāya jhāyati, na ākāsānañcāyatanaɱ nissāya jhāyati, na viññāṇañcāyatanaɱ nissāya jhāyati, na ākiñcaññāyatanaɱ nissāya jhāyati, na nevasaññānāsaññāyatanaɱ nissāya jhāyati, na [page 325] idha lokaɱ nissāya jhāyati, na paralokaɱ nissāya jhāyati. Yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā. Tampi nissāya na jhāyati, jhāyati ca pana evaɱ jhāyiñca pana sandha bhadraɱ purisājānīyaɱ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti:

Namo te purisājañña na mo te purisuttama
Yassa te nābhijānāma yampi nissāya jhāyasī ti.

Evaɱ vutte āyasmā sandho bhagavantaɱ etadavoca:

1. Bandhaɱ machasaɱ.

[BJT Page 612]

Kathaɱ jhāyī pana bhante bhadro1 purisa jānīyo jhāyati, so neva paṭhaviɱ nissāya jhāyati. Na āpaɱ nissāya jhāyati, na tejaɱ nissāya jhāyati, na vāyaɱ nissāya
Jhāyati, na ākāsānañcāyatanaɱ nissāya jhāyati, na viññāṇañcāyatanaɱ nissāya jāyati, na ākiñcaññāyatanaɱ nissāya jhāyati, na nevasaññānāsaññāyatanaɱ nissāya jhāyati, na idha lokaɱ nissāya jhāyati, na paralokaɱ nissāya jhāyati. Yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā. Tampi nissāya jhāyati, jhāyati ca pana kathaɱ jhāyiñca pana bhante bhadraɱ purisājānīyaɱ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti:

Namo te purisājañña namo te purisuttama
Yassa te nābhijānāma yampi nissāya jhāyasī ti.

Idha sandha bhadrassa purisajānīyassa paṭhaviyā1 paṭhavisaññā vibhūtā hoti, āpasmiɱ āposaññā vibhūtā hoti, tejasmiɱ tejosaññā vibhūtā hoti, vāyasmiɱ vāyosaññā vibhūtā hoti, ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññā vibhūtā hoti, viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññā [page 326] vibhūtā hoti, ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññā vibhūtā hoti, nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññā vibhūtā hoti, idha loke idhalokasaññā vibhūtā hoti, paraloke paralokasaññā vibhūtā hoti. Yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā tatrāpi saññā vibhūtā hoti evaɱ jhāyī kho sandha bhadro purisājānīyo neva paṭhaviɱ nissāya jhāyati, na āpaɱ nissāya jhāyati, na tejaɱ nissāya jhāyati, na vāyaɱ nissāya jhāyati, na ānāsānañcāyatanaɱ nissāya jhāyati, na viññāṇañcāyatanaɱ nissāya jhāyati, na ākiñcaññāyatanaɱ nissāya jhāyati, na nevasaññānāsaññāyatanaɱ nissāya jhāyati, na idhalokaɱ nissāya jhāyati, na paralokaɱ nissāya jhāyati, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tampi nissāya na jhāyati, jhāyati ca pana evaɱ jhāyiñca pana sandha bhadraɱ purisājānīyaɱ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti:

Namo te purisājañña namo te purisuttama
Yassa te nābhijānāma yampi nissāya jhāyasīti.

1. Paṭhaviyaɱ machasaɱ.

[BJT Page 614]

11. 1. 10
Moranivāpa suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā rājagahe viharati moranivāpe paribbājakārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaɱ katamehi tīhi: asekhena sīlakkhandhena asekhena samādhikkhandhena asekhena paññākkhandhena. Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu [page 327] accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaɱ.

Aparehipi bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaɱ. Katamehi tīhi: iddhipāṭihāriyena, ādesanāpāṭihāriyena anusāsanīpāṭihāriyena. Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaɱ.

Aparehipi bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaɱ, katamehi tīhi: sammādiṭṭhiyā, sammāñāṇena, sammā vimuttiyā imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti, accantayogakkhemī, accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaɱ.

[BJT Page 616]

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaɱ. Katamehi dvīhi: vijjāya ca caraṇena ca. Imehi kho bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaɱ.

Brahmuna pesā bhikkhave sanaɱkumārena gāthā bhāsitā:

Khattiyo seṭṭho janetasmiɱ ye gottapaṭisārino
Vijjācaraṇasampanno so seṭṭho devamānuseti.

Sā kho panesā bhikkhave brahmunā sanaɱkumārena gāthā sugītā, no duggītā subhāsitā no dubbhāsitā, [page 328] atthasaɱhitā no anatthasaɱhitā anumatā mayā. Ahampi bhikkhave evaɱ vadāmi.

Khattiyo seṭṭho janetasmiɱ ye gottapaṭisārino
Vijjācaraṇasampanno so seṭṭho devamānuseti.

Nissayavaggo paṭhamo.

Tatruddānaɱ:

Kimatthiyā cetanā tayo upanisā vyasanena ca
Dve saññā manasikāro sandho moranivāpakanti.

[BJT Page: 618]

2. Anussativaggo

11. 2. 1
Mahānāma suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiɱ nigrodhārāme. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhu bhagavato cīvarakammaɱ karonti, 'niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaɱ pakkamissatī'ti. Assosi kho mahānāmo sakko sambahulā kira bhikkhu bhagavato cīvarakammaɱ karonti 'niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaɱ pakkamissatī'ti. Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaɱ etadavoca:

Sutaɱ me taɱ bhante 'sambahulā kira bhikkhu bhagavato cīvarakammaɱ karonti niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaɱ pakkamissatī'ti. Tesaɱ no bhante nānāvihārehi viharataɱ kenassa vihārena vihātabbanti?
[page 329]

Sādhu sādhu mahānāma, etaɱ kho mahānāma tumhākaɱ patirūpaɱ kulaputtānaɱ yaɱ tumhe tathāgataɱ upasaṅkamitvā puccheyyātha, 'tesaɱ no bhante nānā vihārehi viharataɱ kenassa vihārena vihātabba''nti.

Saddho kho mahānāma ārādhako hoti no assaddho, āraddhaviriyo ārādhako hoti, no kusīto: upaṭṭhitasatī ārādhako hoti, no muṭṭhassatī: samāhito ārādhako hoti, no asamāhito paññavā ārādhako hoti no duppañño. Imesu kho tvaɱ mahānāma pañcasu dhammesu patiṭṭhāya chadhamme uttariɱ bhāveyyāsi.

Idha tvaɱ mahānāma tathāgataɱ anussareyyāsi, 'itipi so bhagavā arahaɱ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā'ti.

1. Kena syā

[BJT Page 620]

Yasmiɱ mahānāma samaye ariyasāvako tathāgataɱ anussarati nevassa tasmiɱ samaye rāgapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na dosapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na mohapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti. Ujugatamevassa tasmiɱ samaye cittaɱ hoti. Tathāgataɱ ārabbha ujugatacitto kho pana mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaɱ labhati dhammavedaɱ, labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmojjaɱ pamuditassa pīti jāyati, pītamanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaɱ vediyati, sukhino cittaɱ samādhiyati. Ayaɱ vuccati mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya sampanno viharati, sabyāpajjhāya pajāya abyāpajjho viharati, dhammasotasamāpanno buddhānussatiɱ bhāveti.

Puna ca paraɱ tvaɱ mahānāma dhammaɱ anussareyyāsi, 'svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaɱ veditabbo viññūhī'ti yasmiɱ mahānāma samaye ariyasāvako dhammaɱ anussarati nevassa tasmiɱ samaye rāgapariyuṭṭhitaɱ [page 330] cittaɱ hoti, na dosapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na mohapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti. Ujugatamevassa tasmiɱ samaye cittaɱ hoti. Dhammaɱ ārabbha ujugatacitto kho pana mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaɱ labhati dhammavedaɱ, labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmojjaɱ pamuditassa pīti jāyati, pītamanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaɱ vediyati, sukhino cittaɱ samādhiyati. Ayaɱ vuccati mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya sampanno viharati, sabyāpajjhāya pajāya abyāpajjho viharati, dhammasotasamāpanno dhammānussatiɱ bhāveti.

Puna ca paraɱ tvaɱ mahānāma saṅghaɱ anussareyyāsi, 'supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho yadidaɱ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā. Esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassā'ti.

[BJT Page 622]

Yasmiɱ mahānāma samaye ariyasāvako saṅghaɱ anussarati nevassa tasmiɱ samaye rāgapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na dosapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na mohapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti. Ujugatamevassa tasmiɱ samaye cittaɱ hoti. Saṅghaɱ ārabbha ujugatacitto kho pana mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaɱ labhati dhammavedaɱ, labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmojjaɱ, pamuditassa pīti jāyati, pītamanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaɱ vediyati, sukhino cittaɱ samādhiyati. Ayaɱ vuccati mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya sampanno viharati, sabyāpajjhāya pajāya abyāpajjho viharati, dhammasotasamāpanno saṅghānussatiɱ bhāveti.

Puna ca paraɱ tvaɱ mahānāma attano sīlāni anussareyyāsi akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññūppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaɱvattanikāni. Yasmiɱ mahānāma samaye ariyasāvako sīlaɱ anussarati, nevassa tasmiɱ samaye rāgapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na dosapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na [page 331] mohapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti. Ujugatamevassa tasmiɱ samaye cittaɱ hoti sīlaɱ ārabbha. Ujugatacitto kho pana mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaɱ labhati dhammavedaɱ, labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmojjaɱ, pamuditassa pīti jāyati, pītamanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaɱ vedivayati, sukhino cittaɱ samādhiyati. Ayaɱ vuccati mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya sampatto viharati, sabyāpajjhāya pajāya abyāpajjho viharati, dhammasotasamāpanno sīlānussatiɱ bhāveti.

Puna ca paraɱ tvaɱ mahānāma attano cāgaɱ anussareyyāsi, 'lābhā vata me, suladdhaɱ vata me, yohaɱ maccheramalapariyuṭṭhitāya pajāya vigatamalamaccherena cetasā agāraɱ ajjhāvasāmi muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaɱvibhāgarato'ti.

[BJT Page 624]

Yasmiɱ mahānāma samaye ariyasāvako cāgaɱ anussarati nevassa tasmiɱ samaye rāgapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na dosapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na mohapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti. Ujugatamevassa tasmiɱ samaye cittaɱ hoti. Cāgaɱ ārabbha ujugatacitto kho pana mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaɱ labhati dhammavedaɱ, labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmojjaɱ. Pamuditassa pīti jāyati, pītamanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaɱ vediyati, sukhino cittaɱ samādhiyati. Ayaɱ vuccati mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya sampatto viharati, sabyāpajjhāya pajāya abyāpajjho viharati, dhammasotasamāpanno cāgānussatiɱ bhāveti.

Puna ca paraɱ tvaɱ mahānāma devatā anussareyyāsi, 'santi devā cātummahārājikā, santi devā tāvatiɱsā, santi devā yāmā, santi devā tusitā, santi devā nimmāṇaratino, santi devā paranimmitavasavattino, santi devā brahmakāyikā, santi devā tatuttariɱ yathā rūpāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha [page 332] uppannā, mayhampi tathārūpā saddhā saɱvijjati. Yathārūpena sīlena samannāgatā devatā ito cutā tattha uppannā, mayhampi tathārūpaɱ sīlaɱ saɱvijjati. Yathārūpena sutena samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpaɱ sutaɱ saɱvijjati. Yathārūpena cāgena samannāgatā, tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpo cāgo saɱvijjati. Yathārūpāya paññāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpā paññā saɱvijjatī''ti.

Yasmiɱ mahānāma samaye ariyasāvako attano ca tāsañca devatānaɱ saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarati, nevassa tasmiɱ samaye rāgapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na dosapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na mohapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti. Ujugatamevassa tasmiɱ samaye cittaɱ hoti devatā ārabbha. Ujugatacitto kho pana mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaɱ, labhati dhammavedaɱ, labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmojjaɱ. Pamuditassa pīti jāyati, pītamanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaɱ vediyati. Sukhino cittaɱ samādhiyati. Ayaɱ vuccati mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya sampatto viharati. Sabyāpajjhāya pajāya abyāpajjho viharati dhammasotasamāpanno devatānussatiɱ bhāvetī'ti.

[BJT Page 626]

11. 2. 2
Dutiya mahānāma suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiɱ nigrodhārāme, tena kho pana samayena mahānāmo sakko gilānā vuṭṭhito hoti aciravuṭṭhito gelaññā. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū bhagavato cīvarakammaɱ karonti 'niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaɱ pakkamissatī'ti.

Assosi kho mahānāma sakko 'sambahulā kira bhikkhu bhagavato cīvarakammaɱ karonti, niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaɱ pakkamissatī'ti. Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami. [page 333] upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaɱ etadavoca:

Sutaɱ metaɱ bhante, 'sambahulā kira bhikkhu bhagavato cīvarakammaɱ karonti 'niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaɱ pakkamissatī'ti. Tesaɱ no bhante nānāvihārehi viharataɱ kenassa vihārena vihātabbanti?

Sādhu sādhu mahānāma, etaɱ kho mahānāma tumhākaɱ patirūpaɱ kulaputtānaɱ yaɱ tumhe tathāgataɱ upasaṅkamitvā puccheyyātha, 'tesaɱ no bhante nānāvihārehi viharataɱ kenassa vihārena vihātabba'nti.

Saddho kho mahānāma ārādhako hoti no assaddho, āraddhaviriyo ārādhako hoti no kusīto, upaṭṭhitasati ārādhako hoti no muṭṭhassati. Samāhito ārādhako hoti no asamāhito, paññavā ārādhako hoti no duppañño. Imesu kho tvaɱ mahānāma pañcasu dhammesu patiṭṭhāya cha dhamme uttariɱ bhāveyyāsi.

[BJT Page 628]

Idha tvaɱ mahānāma tathāgataɱ anussareyyāsi 'itipi so bhagavā arahaɱ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā'ti. Yasmiɱ samaye mahānāma ariyasāvako tathāgataɱ anussarati, nevassa tasmiɱ samaye rāgapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na dosapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na mohapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti. Ujugatamevassa tasmiɱ samaye cittaɱ hoti tathāgataɱ ārabbha. Ujugatacitto kho pana mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaɱ, labhati dhammavedaɱ labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmojjaɱ. Pamuditassa pīti jāyati, pītamanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaɱ vediyati, sukhino cittaɱ samādhiyati. Imaɱ kho tvaɱ mahānāma buddhānussatiɱ gacchantopi bhāveyyāsi, ṭhitopi bhāveyyāsi, nisinnopi bhāveyyāsi, sayānopi bhāveyyāsi, kammantaɱ adiṭṭhahantopi bhāveyyāsi, puttasambādhasayanaɱ ajjhāvasantopi bhāveyyāsi.
[page 334]
Puna ca paraɱ tvaɱ mahānāma dhammaɱ anussareyyāsi, 'svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaɱ veditabbo viññūhī'ti yasmiɱ mahānāma samaye ariyasāvako dhammaɱ anussarati nevassa tasmiɱ samaye rāgapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na dosapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na mohapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti. Ujugatamevassa tasmiɱ samaye cittaɱ hoti, dhammaɱ ārabbha. Ujugatacitto kho pana mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaɱ, labhati dhammavedaɱ, labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmojjaɱ. Pamuditassa pīti jāyati, pītamanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaɱ vediyati, sukhino cittaɱ samādhiyati. Ayaɱ vuccati mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya sampatto viharati, sabyāpajjhāya pajāya abyāpajjho viharati, dhammasotasamāpanno dhammānussatiɱ bhāveti.

Puna ca paraɱ tvaɱ mahānāma saṅghaɱ anussareyyāsi, 'supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho yadidaɱ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā. Esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassā'ti.

Puna ca paraɱ tvaɱ mahānāma attano sīlāni anussareyyāsi akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññūppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaɱvattanikāni. Yasmiɱ mahānāma samaye ariyasāvako sīlaɱ anussarati, nevassa tasmiɱ samaye rāgapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na dosapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na mohapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti. Ujugatamevassa tasmiɱ samaye cittaɱ hoti sīlaɱ ārabbha. Ujugatacitto kho pana mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaɱ, labhati dhammavedaɱ, labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmojjaɱ, pamuditassa pīti jāyati, pītamanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaɱ vediyati, sukhino cittaɱ samādhiyati. Ayaɱ vuccati mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya sampatto viharati, sabyāpajjhāya pajāya abyāpajjho viharati, dhammasotasamāpanno sīlānussatiɱ bhāveti.

Puna ca paraɱ tvaɱ mahānāma attano cāgaɱ asussareyyāsi, 'lābhā vata me, suladdhaɱ vata me, yohaɱ maccheramalapariyuṭṭhitāya pajāya vigatamalamaccherena cetasā agāraɱ ajjhāvasāmi muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaɱvibhāgarato'ti.

Puna ca paraɱ tvaɱ mahānāma devatā anussareyyāsi, 'santi devā cātummahārājikā, santi devā tāvatiɱsā, santi devā yāmā, santi devā tusitā, santi devā nimmāṇaratino, santi devā paranimmitavasavattino, santi devā brahmakāyikā, santi devā tatuttariɱ.

Yathārūpāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā mayhampi tathārūpā saddhā saɱvijjati. Yathārūpena sīlena samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā mayhampi tathārūpā sīlaɱ saɱvijjati. Yathārūpena sutena samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā mayhampi tathārūpā sutaɱ saɱvijjati. Yathārūpena cāgena samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā mayhampi tathārūpo cāgo saɱvijjati. Paññāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpā paññā saɱvijjatīti.

Yasmiɱ mahānāma samaye ariyasāvako attano ca tāsañca devatānaɱ saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarati, nevassa tasmiɱ samaye rāgapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na dosapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti, na mohapariyuṭṭhitaɱ cittaɱ hoti. Ujugatamevassa tasmiɱ samaye cittaɱ hoti devatā ārabbha. Ujugatacitto kho pana mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaɱ, labhati dhammavedaɱ, labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmojjaɱ. Pamuditassa pīti jāyati, pītamanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaɱ vediyati. Sukhino cittaɱ samādhiyati, imaɱ kho tvaɱ mahānāma devatānussatiɱ gacchantopi bhāveyyāsi, ṭhitopi bhāveyyāsi, nisinnopi bhāveyyāsi, sayānopi bhāveyyāsi, kammantaɱ adhiṭṭhahantopi bhāveyyāsi, puttasambādhasayanaɱ ajjhāvasantopi bhāveyyāsīti.

[BJT Page 630]

11. 2. 3
Nandiya suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiɱ nigrodhārāme tena kho pana samayena bhagavā sāvatthiyaɱ vassāvāsaɱ upagantukāmo hoti. Assosi kho nandiyo sakko ''bhagavā kira sāvatthiyaɱ vassāvāsaɱ upagantukāmo''ti. Atha kho nandiyassa [page 335] sakkassa etadahosi: yannūnāhampi sāvatthiyaɱ vassāvāsaɱ upagaccheyyaɱ, tattha kammantaññeva adhiṭṭhahissāmi, bhagavantañca lacchāmi kālena kālaɱ dassanāyāti.

Atha kho bhagavā sāvatthiyaɱ vassāvāsaɱ upagañchi. Nandiyopi kho sakko sāvatthiyaɱ vassāvāsaɱ upagañchi. Tattha kammantañceva adhiṭṭhāsi. Bhagavantañca labhi kālena kālaɱ dassanāya.

Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhu bhagavato cīvarakammaɱ karonti ''niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaɱ pakkamissatī''ti. Assosi kho nandiyo sakko ''sambahulā kira bhikkhu bhagavato cīvarakammaɱ karonti niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaɱ pakkamissatī''ti. Atha kho nandiyo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho nandiyo sakko bhagavantaɱ etadavoca: sutaɱ metaɱ bhante 'sambahula kira bhikkhu bhagavato cīvarakammaɱ karonti niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaɱ pakkamissatī'ti. Tesaɱ no bhante nānāvihārehi viharataɱ kenassa vihārena vihātabbanti. ?

Sādhu sādhu nandiya, etaɱ kho nandiya tumhādisānaɱ1 patirūpaɱ kulaputtānaɱ yaɱ tumhe tathāgataɱ upasaṅkamitvā puccheyyātha 'tesaɱ no bhante nānāvihārehi viharataɱ kenassa vihārena vihātabba''nti.

1. Tumhākaɱ sīmu.

[BJT Page 632]

Saddho kho nandiya ārādhako hoti. No assaddho sīlavā ārādhako hoti no dussīlo. Āraddhaviriyo ārādhako hoti no kusīto. Upaṭṭhitasati ārādhako hoti no muṭṭhassati. Samāhito ārādhako hoti no asamāhito, paññavā ārādhako hoti no duppañño. Imesu kho te nandiya chasu dhammesu patiṭṭhāya pañcasu dhammesu ajjhattaɱ sati upaṭṭhāpetabbā.

Idha tvaɱ nandiya tathāgataɱ anussareyyāsi: ''itipi [page 336] so bhagavā arahaɱ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā''ti. Iti kho te nandiya tathāgataɱ ārabbha ajjhattaɱ sati upaṭṭhāpetabbā.

Puna ca paraɱ tvaɱ nandiya dhammaɱ anussareyyāsi, 'svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaɱ veditabbo viññūhī ti. Iti kho te nandiya dhammaɱ ārabbha ajjhattaɱ sati upaṭṭhāpetabbā.

Puna ca paraɱ tvaɱ nandiya kalyāṇamitte anussareyyāsi, 'lābhā vata me suladdhaɱ vata me, yassa me kalyāṇamittā anukampakā atthakāmā ovādakā anusāsakā''ti. Iti kho te nandiya kalyāṇamitte ārabbha ajjhattaɱ sati upaṭṭhāpetabbā.

Puna ca paraɱ tvaɱ nandiya attano cāgaɱ anussareyyāsi, 'lābhā vata me, suladdhaɱ vata me yohaɱ maccheramalapariyuṭṭhitāya pajāya vigatamalamaccherena cetasā agāraɱ ajjhāvasāmi muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaɱvibhāgarato'ti. Iti kho te nandiya cāgaɱ ārabbha ajjhattaɱ sati upaṭṭhāpetabbā.

Puna ca paraɱ tvaɱ nandiya devatā anussareyyāsi 'yā devatā atikkammeva kabaliṅkārāhārabhakkhānaɱ1 devānaɱ sahavyataɱ aññataraɱ manomayaɱ kāyaɱ upapannā, tā karaṇīyaɱ attano na samanupassanti, katassa vā paticayaɱ. '

1. Kabaliṅkārabhakkhānaɱ sīmu. Syā [pts]

[BJT Page 634]

Seyyathāpi nandiya bhikkhu asamayavimutto karaṇīyaɱ attano na samanupassati, katassa vā paticayaɱ, evameva kho nandiya yā tā devatā atikkammeva kabaliṅkārāhārabhakkhānaɱ devānaɱ sahavyataɱ aññataraɱ manomayaɱ kāyaɱ upapannā, tā karaṇīyaɱ [page 337] attano na samanupassanti katassa vā paticayaɱ. Iti kho te nandiya devatā ārabbha ajjhattaɱ sati upaṭṭhāpetabbā. Imehi kho nandiya ekādasahi dhammehi samannāgato ariyasāvako pajahateva pāpake akusale dhamme, na upādiyati.

Seyyathāpi nandiya kumbho nikkujjo1 vamateva udakaɱ, no vantaɱ pacchā vamati. Seyyathā vā2 pana nandiya sukkhe tiṇadāye aggimukko3 ḍahaɱ yeva gacchati, no daḍḍhaɱ paccudāvattati.

Eva meva kho nandiya imehi ekādasahi dhammehi samannāgato ariyasāvako pajahate va pāpake akusale dhamme, na upādiyatīti.

11. 2. 4
Subhūti suttaɱ

Atha kho āyasmā subhūti saddhena bhikkhunā saddhiɱ yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmantaɱ subhūti bhagavā etadavoca:

Konāmo ayaɱ4 subhūti bhikkhūti?

''Saddho nāmāyaɱ bhante bhikkhu saddhassa2 upāsakassa putto saddhā agārasmā anagāriyaɱ pabbajito''ti.

Kacci panāyaɱ subhūti saddho bhikkhu saddhassa5 upāsakassa putto saddhā agārasmā anagāriyaɱ pabbajito sandissati saddhāpadānesūti?

1. Nikujjo machasaɱ, 2. Seyyathāpi cā machasaɱ 3. Aggimutto sīmu 4. Ko nāmāyaɱ machasaɱ. Ko nāmo ayaɱ sīmu. Ko nāma ayaɱ syā. 5. Sudattassa machasaɱ

[BJT Page 636]

Etassa bhagavā kālo, etassa sugata kālo, yaɱ bhagavā saddhassa saddhāpadānāni bhāseyya. Idānāhaɱ jānissāmi yadi vāyaɱ bhikkhu sandissati saddhāpadānesu yadi vā no'ti.

Tena hi subhūti suṇāhi, sādhukaɱ manasikarohi bhāsissāmīti.

Evaɱ bhante ti kho āyasmā subhūti bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca:
[page 338]

1. Idha subhūti bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Yampi subhūti bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu, idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaɱ hoti.

2. Puna ca paraɱ subhūti bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo. Ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathā rūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā, vacasā paricitā, manasānupekkhitā, diṭṭhiyā suppaṭividdhā, yampi subhūti bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo. Ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathā rūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā, vacasā, paricitā, manasānupekkhitā, diṭṭhiyā suppaṭividdhā, idampi saddhassa saddhāpadānaɱ hoti.

3. Puna ca paraɱ subhūti, bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko. Yampi subhūti bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko, idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaɱ hoti.

4. Puna ca paraɱ subhūti, bhikkhu suvaco hoti sovacassa karaṇehi dhammehi samannāgato, khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniɱ, yampi subhūti bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniɱ. Idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaɱ hoti.

[BJT Page 638]

5. Puna ca paraɱ subhūti, bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni, kiṅkaraṇīyāni tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ. Yampi subhūti bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiṅkaraṇīyāni, tatthadakkho hoti analaso tatrūpāyāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ. Idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaɱ hoti.
[page 339]

6. Puna ca paraɱ subhūti, bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo. Yampi subhūti bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo. Idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaɱ hoti.

7. Puna ca paraɱ subhūti bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Yampi subhūti bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaɱ hoti.

8. Puna ca paraɱ subhūti bhikkhu catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukha vihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī yampi subhūti bhikkhu catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhamma sukha vihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī. Idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaɱ hoti.

9. Puna ca paraɱ subhūti, bhikkhu anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jāti sahassampi jāti satasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe amutrāsiɱ

[BJT Page 640]

Evaɱ nāmo evaɱ gotto evaɱ vaṇṇo evamāhāro evaɱsukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyu pariyanto, so tato cuto amutra udapādiɱ, tatrāpāsiɱ evaɱ nāmo evaɱ gotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sa uddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Yampi subhūti [page 340] bhikkhu anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ ekampi jātiɱ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tīsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jāti sahassampi jāti satasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe amutāsiɱ. Evaɱnāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱsukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādi, tatrāpāsiɱ evaɱnāmo evaɱ gotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraɱ sa uddesaɱ anekavihitaɱ pubbe nivāsaɱ anussarati. Idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaɱ hoti.

10. Puna ca paraɱ subhūti, bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti, ''ime vata bhonto sattā kāya duccaritena samannāgatā vacī duccaritena samannāgatā mano duccaritena samannāgatā ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā na bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacī sucaritena samannāgatā mano sucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammā diṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, ke kāyassabhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannā'ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā kammūpage satte pajānāti. Yampi subhūti, bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā kammūpage satte pajānāti. Idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaɱ hoti.

11. Puna ca paraɱ subhūti, bhikkhu āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Yampi subhūti, bhikkhu āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaɱ hotī ti.

[BJT Page 642]

Evaɱ vutte āyasmā subhūti bhagavantaɱ etadavoca: yānimāni bhante bhagavatā saddhassa saddhāpadānāni bhāsitāni saɱvijjanti tāni imassa bhikkhuno, ayañca bhikkhu etesu sandissati. Ayaɱ bhante bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati. Ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. [page 341]

Ayaɱ bhante bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo. Ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā.

Ayaɱ bhante bhikkhu kalyāṇamitto kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko.

Ayaɱ bhante bhikkhu suvaco hoti, sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniɱ.

Ayaɱ bhante bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiɱ karaṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ, alaɱ saɱvidhātuɱ.

Ayaɱ bhante bhikkhu dhammakāmo hoti, piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo.

Ayaɱ bhante bhikkhu āraddhaviriyo viharati thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu.

Ayaɱ bhante bhikkhu catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī.

Ayaɱ bhante bhikkhu anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati seyyathīdaɱ. Ekampi jātiɱ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jāti sahassampi jāti satasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe amutrāsiɱ. Evaɱnāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱsukhadukkha paṭisaɱvedī evamāyu pariyanto, so tato cuto amutra udapādiɱ, tatrāpāsiɱ. Evaɱnāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱsukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati.

[BJT Page 644]

Ayaɱ bhante bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti, ''ime vata bhonto sattā kāya duccaritena samannāgatā vacī duccaritena samannāgatā mano duccaritena samannāgatā ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāya sucaritena samannāgatā vacī sucaritena samannāgatā mano sucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannā''ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā kammūpage satte pajānāti.

Ayaɱ bhante bhikkhu āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññā vimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.

Yānimāni bhante bhagavatā saddhassa saddhāpadānāni bhāsitāni saɱvijjanti, tāni imassa bhikkhuno. Ayañca bhikkhu etesu sandissatī ti.

Sādhu sādhu subhūti, tena hi tvaɱ subhūti iminā saddhena bhikkhunā saddhiɱ vihareyyāsi. Yadā ca tvaɱ subhūti ākaṅkheyyāsi tathāgataɱ dassanāya iminā ca saddhena bhikkhunā saddhiɱ upasaṅkameyyāsi tathāgataɱ dassanāyā ti.
[page 342]

11. 2. 5
Mettānisaɱsa suttaɱ

Mettāya bhikkhave cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya ekādasānisaɱsā pāṭikaṅkhā. Katame ekādasa:

Sukhaɱ supati, sukhaɱ paṭibujjhati, na pāpakaɱ supinaɱ passati. Manussānaɱ piyo hoti, amanussānaɱ piyo hoti, devatā rakkhanti, nāssa aggī vā visaɱ vā satthaɱ vā kamati, tuvaṭaɱ cittaɱ samādhiyati, mukhavaṇṇo vippasīdati, asammūḷho kālaɱ karoti, uttariɱ appaṭivijjhanto brahmalokūpago hoti.

Mettāya bhikkhave cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya ime ekādasānisaɱsā pāṭikaṅkhāti.

[BJT Page 646]

11. 2. 6
Aṭṭhakanāgara suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā ānando vesāliyaɱ viharati beluva gāmake. Tena kho pana samayena dasamo gahapati aṭṭhakanāgaro pāṭalīputtaɱ anuppatto hoti kenaci deva karaṇīyena. Atha kho dasamo gahapati aṭṭhakanāgaro yena kukkuṭārāmo yena aññataro bhikkhu tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā taɱ bhikkhuɱ etadavoca: kahaɱ nu kho bhante āyasmā ānando etarahi viharati? Dassanakāmā hi mayaɱ bhante āyasmantaɱ ānandanti. Eso gahapati āyasmā ānando vesāliyaɱ viharati beluvagāmake ti.

Atha kho dasamo gahapati aṭṭhakanāgaro pāṭalīputte taɱ karaṇīyaɱ tīretvā yena vesāli beluvagāmako yenāyasmā ānando tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmantaɱ ānandaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi, ekamantaɱ nisinno kho dasamo gahapati aṭṭhakanāgaro [page 343] āyasmantaɱ ānandaɱ etadavoca:

''Atthi nu kho bhante ānanda tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo sammadakkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaɱ vā cittaɱ vimuccati. Aparikkhīṇā vā āsavā parikkhīṇaɱ gacchanti, ananuppattaɱ vā anuttaraɱ yogakkhemaɱ anupāpuṇātī''ti.

''Atthi kho gahapati tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo sammadakkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaɱ vā cittaɱ vimuccati. Aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaɱ gacchanti, ananuppattaɱ vā anuttaraɱ yogakkhemaɱ anupāpuṇātī''ti.

[BJT Page 648]

''Katamo ca pana bhante ānanda tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo sammadakkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaɱ vā cittaɱ muccati. Aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaɱ gacchanti, ananuppattaɱ vā anuttaraɱ yogakkhemaɱ anupāpuṇātī''ti.

Idha gahapati bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaɱ savicāraɱ vivekajaɱ pītisukhaɱ paṭhamaɱ jhānaɱ upasampajja viharati. So iti paṭisaɱcikkhati: ''idampi kho paṭhamaɱ jhānaɱ abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ, yaɱ kho pana kiñci abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ tadaniccaɱ nirodhadhammanti pajānāti. So tattha ṭhito āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti. No ce āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saññojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti. Tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

''Ayampi kho gahapati tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo sammadakkhāto, yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaɱ vā cittaɱ vimuccati. Aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaɱ gacchanti, ananuppattaɱ vā anuttaraɱ yogakkhemaɱ anupāpuṇātī''ti.
[page 344]

Puna ca paraɱ gahapati bhikkhu vitakkavicārānaɱ vūpasamā ajjhattaɱ sampasādanaɱ cetaso ekodibhāvaɱ avitakkaɱ avicāraɱ samādhijaɱ pīti sukhaɱ dutiyaɱ jhānaɱ upasampajja viharati. So iti paṭisaɱcikkhati: ''idampi kho dutiyaɱ jhānaɱ abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ, yaɱ kho pana kiñci abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ, tadaniccaɱ nirodhadhammanti pajānāti: so tattha ṭhito āsavānaɱ khayaɱ pāpunāti. No ce āsavānaɱ khayaɱ pāpunāti. Teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saññojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

Puna ca paraɱ gahapati bhikkhu vitakkavicārānaɱ vūpasamā ajjhattaɱ sampasādanaɱ cetaso ekodibhāvaɱ avitakkaɱ avicāraɱ samādhijaɱ pīti sukhaɱ tatiyaɱ jhānaɱ upasampajja viharati. So iti paṭisaɱcikkhati: ''idampi kho tatiyaɱ jhānaɱ abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ, yaɱ kho pana kiñci abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ tadaniccaɱ nirodhadhammanti pajānāti: so tattha ṭhito āsavānaɱ khayaɱ pāpunāti. No ce āsavānaɱ khayaɱ pāpunāti. Teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saññojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

Puna ca paraɱ gahapati bhikkhu vitakkavicārānaɱ vūpasamā ajjhattaɱ sampasādanaɱ cetaso ekodibhāvaɱ avitakkaɱ avicāraɱ samādhijaɱ pīti sukhaɱ catutthaɱ jhānaɱ upasampajja viharati. So iti paṭisaɱcikkhati: ''idampi kho catutthaɱ jhānaɱ abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ, yaɱ kho pana kiñci abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ tadaniccaɱ nirodhadhammanti pajānāti: so tattha ṭhito āsavānaɱ khayaɱ pāpunāti. No ce āsavānaɱ khayaɱ pāpunāti. Teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saññojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

''Ayampi kho gahapati tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo sammadakkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaɱ vā cittaɱ vimuccati. Aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaɱ gacchanti, ananuppattaɱ vā anuttaraɱ yogakkhemaɱ anupāpuṇātī''ti.

[BJT Page 650]

Puna ca paraɱ gahapati bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā dutiyaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā tatiyaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā catutthaɱ disaɱ pharitvā viharati. Iti uddhamadho tiriyaɱ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaɱ lokaɱ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati: ''ayampi kho mettā ceto vimutti abhisaṅkhatā abhisañcetayitā. Yaɱ kho pana kiñci abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ, tadaniccaɱ nirodhadhammanti'' pajānāti. So tattha ṭhito āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, no ce āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saññojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

''Ayampi kho gahapati tena bhagavatā jānatā [page 345] passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo sammadakkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaɱ vā cittaɱ vimuccati. Aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaɱ gacchanti, ananuppattaɱ vā anuttaraɱ yogakkhemaɱ anupāpuṇātī''ti.

Puna ca paraɱ gahapati bhikkhu karuṇāsahagatena cetasā ekaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā dutiyaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā tatiyaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā catutthaɱ disaɱ pharitvā viharati. Iti uddhamadho tiriyaɱ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaɱ lokaɱ karuṇāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati:
''Ayampi kho karuṇā ceto vimutti abhisaṅkhatā abhisañcetayitā. Yaɱ kho pana kiñci abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ, tadaniccaɱ nirodhadhammanti'' pajānāti. So tattha ṭhito āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, no ce āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saññojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

Puna ca paraɱ gahapati bhikkhu muditāsahagatena cetasā ekaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā dutiyaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā tatiyaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā catutthaɱ disaɱ pharitvā viharati. Iti uddhamadho tiriyaɱ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaɱ lokaɱ muditāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati:

''Ayampi kho muditā ceto vimutti abhisaṅkhatā abhisañcetayitā. Yaɱ kho pana kiñci abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ, tadaniccaɱ nirodhadhammanti'' pajānāti. So tattha ṭhito āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, no ce āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saññojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

Puna ca paraɱ gahapati bhikkhu upekkhāsahagatena cetasā ekaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā dutiyaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā tatiyaɱ disaɱ pharitvā viharati. Tathā catutthaɱ disaɱ pharitvā viharati. Iti uddhamadho tiriyaɱ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaɱ lokaɱ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati: ''ayampi kho upekkhā ceto vimutti abhisaṅkhatā abhisañcetayitā. Yaɱ kho pana kiñci abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ, tadaniccaɱ nirodhadhammanti'' pajānāti. So tattha ṭhito āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, no ce āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saññojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

''Ayampi kho gahapati tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo sammadakkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaɱ vā cittaɱ vimuccati. Aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaɱ gacchanti, ananuppattaɱ vā anuttaraɱ yogakkhemaɱ anupāpuṇātī''ti.

[BJT Page 652]

Puna ca paraɱ gahapati bhikkhu sabbaso rūpasaññānaɱ samatikkamā paṭighasaññānaɱ atthaṅgamā nānattasaññānaɱ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanaɱ upasampajja viharati. So iti paṭisañcikkhati: ayampi kho ākāsānañcāyatanasamāpatti abhisaṅkhatā abhisañcetayitā. Yaɱ kho pana kiñci abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ tadaniccaɱ nirodhadhammanti pajānāti. So tattha ṭhito āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti. No [page 346] ce āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saññojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

''Ayampi kho gahapati tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo sammadakkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaɱ vā cittaɱ vimuccati. Aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaɱ gacchanti, ananuppattaɱ vā anuttaraɱ yogakkhemaɱ anupāpuṇātī''ti.

Puna ca paraɱ gahapati bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaɱ samatikkamma anantaɱ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaɱ upasampajja viharati. So iti paṭisañcikkhati: ayampi kho viññāṇañcāyatanasamāpatti abhisaṅkhatā abhisañcetayitā. Yaɱ kho pana kiñci abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ tadaniccaɱ nirodha dhammanti pajānāti. So tattha ṭhito āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, no ce āsavānaɱ khayaɱ
Pāpuṇāti, teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saññojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

Puna ca paraɱ gahapati bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaɱ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaɱ upasampajja viharati. So iti paṭisañcikkhati: ayampi kho ākiñcaññāyatanasamāpatti abhisaṅkhatā abhisañcetayitā. Yaɱ kho pana kiñci abhisaṅkhataɱ abhisañcetayitaɱ tadaniccaɱ nirodha dhammanti pajānāti. So tattha ṭhito āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, no ce āsavānaɱ khayaɱ pāpuṇāti, teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saññojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

''Ayampi kho gahapati tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo sammadakkhāto tattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaɱ vā cittaɱ vimuccati. Aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaɱ gacchanti, ananuppattaɱ vā anuttaraɱ yogakkhemaɱ anupāpuṇātī''ti.

[BJT Page 654]

Evaɱ vutte dasamo gahapati aṭṭhakanāgaro āyasmantaɱ ānandaɱ etadavoca: seyyathāpi bhante ānanda puriso ekaɱ nidhimukhaɱ gavesanto sakideva ekādasa nidhimukhāni adhigaccheyya. Evameva kho ahaɱ bhante ekaɱ amatadvāraɱ gavesanto sakideva ekādasannaɱ1 amatadvārānaɱ alatthaɱ savaṇāya. Seyyathāpi bhante purisassa agāraɱ ekādasadvāraɱ, [page 347] so tasmiɱ agāre āditte ekamekenapi dvārena sakkuṇeyya attānaɱ sotthiɱ kātuɱ.

Evameva kho ahaɱ bhante imesaɱ ekādasannaɱ amatadvārānaɱ ekamekenapi amatadvārena sakkuṇissāmi attānaɱ sotthiɱ kātuɱ. Ime hi nāma bhante aññatitthiyā ācariyassa ācariyadhanaɱ pariyesissanti. Kiɱ panāhaɱ āyasmato ānandassa pūjaɱ na karissāmīti.

Atha kho dasamo gahapati aṭṭhakanāgaro vesālikañca pāṭalīputtakañca bhikkhusaṅghaɱ sannipātetvā paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatvā santappesi sampavāresi. Ekamekañca bhikkhuɱ pacceka dussayugena acchādesi āyasmantañca ānandaɱ ticīvarena. Āyasmatā ca ānandassa pañcasataɱ vihāraɱ kārāpesīti.

11. 2. 7
Gopālaka suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ2. Katamehi ekādasahi. Idha bhikkhave gopālako na rūpaññū hoti, na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā3 hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti. Na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohī ca hoti. Ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ, phātikattuɱ2.

1. Ekādasa amatadvārāni machasaɱ. 2. Phātiɱkātuɱ, machasaɱ. Phātikātuɱ syā. [Pts 3.] Sārethā. Machasaɱ.

[BJT Page 656]

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjituɱ. Katamehi ekādasahi:
[page 348]

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā1 hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therārattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

1. Sāretā majasaɱ
[BJT Page 658]

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇamenaɱ1 cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati2.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇamenaɱ1 sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena [page 349] gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇamenaɱ1 ghānendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānendriyaɱ, ghānendriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇamenaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇamenaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyendriyaɱ, kāyendriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇamenaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaṅkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavihitesu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

1. Yatvādhikaraṇametaɱ sīmu 2. Cakkhundriye saɱvaraɱ nāpajjati machasaɱ.

[BJT Page 660]

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: [page 350] idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca.Na mettaɱ mano kammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tena atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjituɱ.

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako bhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ, phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako rūpaññū hoti. Lakkhaṇakusalo hoti, āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, dhūmaɱ kattā hoti, titthaɱ jānāti, pītaɱ jānāti, vīthiɱ jānāti, gocarakusalo hoti, sāvasesadohī hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā, te atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako bhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ, phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu bhabbo imasmiɱ dhamma vinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjituɱ katamehi ekādasahi:

[BJT Page 662]
[page 351]

Idha bhikkhave bhikkhu rūpaññū hoti lakkhaṇa kusalo hoti, āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, dhūmaɱ kattā hoti, titthaɱ jānāti, pītaɱ jānāti, gocarakusalo hoti, sāvasesadohī hoti, ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni, catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpantī yathābhūtaɱ pajānāti, evaɱ kho bhikkhave bhikkhū rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu 'kammalakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ pajānāti, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ nādhivāseti pajahati vinodeti byāntīkaroti, anabhāvaɱ gameti, uppannaɱ vyāpādavitakkaɱ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsā vitakkaɱ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaɱ gameti. Uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānenana ghandhaɱ ghāyitvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaɱ ghānendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati ghānendriyaɱ, ghānendriye saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaɱ jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaɱ kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati kāyendriyaɱ, kāyendriye saɱvaraɱ āpajjati.

Manasā dhammaɱ viññāya na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa [page 352] saɱvarāya āpajjati. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

[BJT Page 664]
5. Kathañca bhikkhave bhikkhu dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaṅkamitvā paripucchati, paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti ? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva vivaranti, anuttānīkatañca uttānīkaronti. Anekavihitesu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne labhati atthavedaɱ, labhati dhammavedaɱ, labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmojjaɱ evaɱ kho bhikkhave bhikkhu pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ pajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu gocarakusalo hoti

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu sāvasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhu saddhā gahapatikā abhiṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ jānāti paṭiggahanāya. [page 353] evaɱ kho bhikkhave bhikkhu sāvasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te atirekapūjāya pūjetā hoti.

[BJT Page 666]

Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā tesu mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Mettaɱ manokammaɱ paccacupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te atireka pūjāya pūjetā hoti.

Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu bhabbo imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjitunti.

11. 2. 8
Paṭhama samādhi suttaɱ

(Sāvatthi)
Atha kho sambahulā bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkamiɱsu upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinnā kho te bhikkhu bhagavantaɱ etadavocuɱ:

Siyā nu kho bhante bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ taɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti?

Siyā bhikkhave bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, [page 354] na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ taɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

[BJT Page 668]

Yathā kathaɱ pana bhante siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ taɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti?

Idha bhikkhave bhikkhu evaɱsaññī hoti: ''etaɱ santaɱ etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhāra samatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānanti''. Evaɱ kho bhikkhave siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

11. 2. 9
Dutiya samādhi suttaɱ

(Sāvatthi)
Tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Siyā nu kho bhikkhave bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ [page 355] paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti?

[BJT Page 670]

Bhagavammūlakā no bhante dhammā, bhagavannettikā, bhagavampaṭisaraṇā, sādhu vata bhante bhagavantaññe va paṭibhātu etassa bhāsitassa attho bhagavato sutvā bhikkhu dhāressantīti.

Tena hi bhikkhave suṇātha sādhukaɱ manasi karotha bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ bhagavā etadavoca:

Siyā bhikkhave bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

Yathā kathaɱ pana bhante siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti?

Idha bhikkhave bhikkhu evaɱsaññī hoti: ''etaɱ santaɱ etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhāra samatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānanti''. Evaɱ kho bhikkhave siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī [page 356] assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

11. 2. 10
Tatiya samādhi suttaɱ

(Sāvatthi)
Atha kho sambahulā bhikkhu yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiɱsu, upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiɱ sammodiɱsu. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinnā kho te bhikkhu āyasmantaɱ sāriputtaɱ etadavocuɱ.

[BJT Page 672]

Siyānu kho āvuso sāriputta bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti?

Siyā āvuso bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

Yathā kathampana āvuso sāriputta siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti?
[page 357]
Idhāvuso bhikkhu evaɱsaññī hoti: ''etaɱ santaɱ etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhāra samatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānanti''. Evaɱ kho āvuso siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

11. 2. 11
Catuttha samādhi suttaɱ

(Sāvatthi)
Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Siyānu kho āvuso bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

[BJT Page 674]

Dūratopi kho mayaɱ āvuso āgaccheyyāma āyasmato sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthamaññātuɱ. Sādhu vatāyasmantaɱ yeva sāriputtaɱ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. Āyasmato sāriputtassa sutvā bhikkhu dhāressantīti.

Tenahāvuso suṇātha sādhukaɱ [page 358] manasikarotha bhāsissāmīti. Evamāvusoti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca:

Siyā āvuso bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

Yathā kathampana āvuso sāriputta siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti?

Idhāvuso bhikkhu evaɱsaññī hoti: ''etaɱ santaɱ etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhāra samatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānanti''. Evaɱ kho āvuso siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, yampidaɱ diṭṭhaɱ sutaɱ mutaɱ viññātaɱ pattaɱ pariyesitaɱ anuvicaritaɱ manasā, tatrāpi na saññī assa, saññī ca pana assāti.

Anussativaggo dutiyo.

Tatraddānaɱ:
Dve mahānāmā ca nandiyena subhūtinā ca mettā,
Dasamo dve ca gopālo cattāro ca samādhināti.
[page 359]

[BJT Page 676]
11. 3. 1
3. Sāmañña vaggo
Aniccānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ aniccānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavihitesu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ aniccānupassī viharituɱ.

11. 03. 02
Dukkhānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ dukkhānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kammalakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atirekapūjāya pūjetā ho ti. Imehi kho bhikkhave bhikkhu ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ dukkhānupassī viharituɱ.

11. 03. 03
Anattānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na kā na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ anattānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atirekapūjāya pūjetā ho ti. Imehi kho bhikkhave bhikkhu ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ anattānupassī viharituɱ.

11. 03. 04
Khayānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na kā na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.
Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ khayānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atirekapūjāya pūjetā ho ti. Imehi kho bhikkhave bhikkhu ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ khayānupassī viharituɱ.

11. 03. 05
Vayānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na kā na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.
Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ vayānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.
1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.
Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atirekapūjāya pūjetā ho ti. Imehi kho bhikkhave bhikkhu ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ vayānupassī viharituɱ.

11. 03. 06
Virāgānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na kā na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.
Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ virāgānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.
1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.
Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atirekapūjāya pūjetā ho ti. Imehi kho bhikkhave bhikkhu ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ virāgānupassī viharituɱ.

11. 03. 07
Nirodhānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na kā na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.
Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ nirodhānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.
1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.
Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atirekapūjāya pūjetā ho ti. Imehi kho bhikkhave bhikkhu ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ nirodhānupassī viharituɱ.

11. 03. 08
Paṭinissaggānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na kā na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.
Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ paṭinissaggānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.
1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.
Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvuta viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atirekapūjāya pūjetā ho ti. Imehi kho bhikkhave bhikkhu ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiɱ paṭinissaggānupassī viharituɱ.

11. 3. 9

Aniccānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ aniccānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ aniccānupassī viharituɱ.

11. 3. 10

Dukkhānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ dukkhānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ dukkhānupassī viharituɱ.

11. 3. 11

Anattānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ anattānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ anattānupassī viharituɱ.

11. 3. 12

Khayānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ khayānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.
4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ khayānupassī viharituɱ.
11. 3. 13

Vayānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ vayānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ vayānupassī viharituɱ.

11. 3. 14

Virāgānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ virāgānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkha ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ virāgānupassī viharituɱ.

11. 3. 15

Nirodhānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ nirodhānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ nirodhānupassī viharituɱ.

11. 3. 16

Paṭinissaggānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ paṭinissaggānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo sotasmiɱ paṭinissaggānupassī viharituɱ.

11. 3. 17

Aniccānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ aniccānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ aniccānupassī viharituɱ.

11. 3. 18

Dukkhānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ dukkhānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ dukkhānupassī viharituɱ.

11. 3. 19

Anattānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ anattānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ anattānupassī viharituɱ.

11. 3. 20

Khayānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ khayānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ khayānupassī viharituɱ.

11. 3. 21

Vayānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ vayānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ vayānupassī viharituɱ.

11. 3. 22

Virāgānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ virāgānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ virāgānupassī viharituɱ.

11. 3. 23

Nirodhānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ nirodhānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkha therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ nirodhānupassī viharituɱ.
11. 3. 24

Paṭinissaggānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ paṭinissaggānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo ghāṇasmiɱ paṭinissaggānupassī viharituɱ.

11. 3. 25

Aniccānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo jivhāya aniccānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo jivhāya aniccānupassī viharituɱ.

11. 3. 26

Dukkhānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo jivhāya dukkhānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjha domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo jivhāya dukkhānupassī viharituɱ.

11. 3. 27

Anattānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ.

Evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo jivhāya anattānupassī viharituɱ.
Katamehi ekādasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti. Na lakkhaṇakusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na gocarakusalo hoti. Anavasesadohī ca hoti. Ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atireka pūjāya pūjetā hoti.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu na rūpaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu yaɱ kiñci rūpaɱ sabbaɱ taɱ rūpaɱ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaɱ upādāya rūpanti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhū na rūpaññū hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu, kamma lakkhaṇo bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito'ti yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ byāpādavitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsāvitakkaɱ adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti, na anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantīkaroti na anabhāvaɱ gameti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti.

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Ghānena gandhaɱ ghāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ ghānindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati ghānindriyaɱ, ghānindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Jivhāya rasaɱ sāyitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, 'yatvādhikaraṇametaɱ1 kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpanā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati kāyindriyaɱ, kāyindriye na saɱvaraɱ āpajjati.

Manasādhammaɱ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya na paṭipajjati, na rakkhati, manindriyaɱ manindriye saɱvaraɱ nāpajjati. Evaɱ bhikkhave bhikkhu na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti.

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti: idha bhikkhave bhikkhu na yathāsutaɱ yathāpariyantaɱ dhammaɱ vitthārena paresaɱ desetā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaɱ kattā hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaɱkamitvā na paripucchati, na paripañhati, 'idaɱ bhante kathaɱ, imassa ko atthoti? Tassa te āyasmanto avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti. Anekavivihitetasu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ na paṭivinodenti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na titthaɱ jānāti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaɱ, na labhati dhammavedaɱ, na labhati dhammūpasaɱhitaɱ pāmujjaɱ. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na pītaɱ jānāti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti: idha bhikkhave bhikkhu ariyaɱ aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na vīthiɱ jānāti.

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne yathābhūtaɱ nappajānāti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti: idha bhikkhave bhikkhuɱ saddhā gahapatikā abhihaṭṭhuɱ pavārenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Tatra bhikkhu mattaɱ na jānāti paṭiggahanāya, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅgha pitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, tesu na mettaɱ kāyakammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ vacīkammaɱ paccupaṭṭhāpeti āvī ceva raho ca. Na mettaɱ manokammaɱ pacacupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghaparināyakā, te na atireka pūjāya pūjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo jivhāya anattānupassī viharituɱ.

11. 3. 28

Khayānupassanā suttaɱ

Ekādasahi bhikkhave aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ pariharituɱ phātikattuɱ, katamehi ekādasahi: idha bhikkhave gopālako na rūpaññu hoti, na lakkhaṇa kusalo hoti, na āsāṭikaɱ sāṭetā hoti, na vaṇaɱ paṭicchādetā hoti, na dhūmaɱ kattā hoti, na titthaɱ jānāti, na pītaɱ jānāti, na vīthiɱ jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohi ca hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti, imehi kho bhikkhave ekādasahi aṅgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaṇaɱ p