Saṃyutta Nikāya
3. Khandha Vagga
24. Diṭṭhi Saṃyutta
1. Sotāpatti Vagga
Sutta 8
Mahā Diṭṭhi Suttaṃ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][pts][olds] Evaṃ me sutaṃ:|| ||
Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
Tatra kho Bhagavā bhikkhu āmantesi:|| ||
"Bhikkhavo" ti.|| ||
"Bhadante" ti||
te bhikkh Bhagavato paccassosuṃ|| ||
Bhagavā etad avoca:|| ||
"Kismiṃ nu kho bhikkhave, sati||
kiṃ upādāya||
kiṃ abhinivissa||
evaṃ diṭṭhi uppajjati:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta [212] dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti"?|| ||
"Bhagavaṃ-mulakā no bhante, dhammā.|| ||
Bhagavaṃ-nettikā Bhagavam-paṭisaraṇā.|| ||
Sādhu vata bhaṇte,||
Bhagavantaṃ yeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho,||
Bhagavato sutvā bhikkhu dhāressan" ti.|| ||
§
"Rūpe kho bhikkhave, sati||
rūpaṃ upādāya||
rūpaṃ abhinivissa||
evem diṭṭhi uppajjati:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti.|| ||
Vedanāya sati||
vedanaṃ upādāya||
vedanā abhinivissa||
evem diṭṭhi uppajjati:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti.|| ||
Saññāya sati||
saññaṃ upādāya||
saññā abhinivissa||
evem diṭṭhi uppajjati:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti.|| ||
Saṇkhāresu sati||
saṇkhāre upādāya||
saṇkhāre abhinivissa||
evem diṭṭhi uppajjati:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti.|| ||
Viññāṇe sati||
viññāṇaṃ upādāya||
viññāṇaṃ abhinivissa||
evem diṭṭhi uppajjati:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti.|| ||
§
Taṃ kiṃ maññasi bhikkhave?|| ||
Rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā" ti?|| ||
"Aniccaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā" ti?|| ||
"Dukkhaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāma-dhammaṃ,||
api nu taṃ anupādāya evaṃ diṭṭhi uppajjeyya:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti" ti?|| ||
"No h'etaṃ bhante."|| ||
■
"Vedanā niccaṃ vā aniccaṃ vā" ti?|| ||
"Aniccaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā" ti?|| ||
"Dukkhaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāma-dhammaṃ,||
api nu taṃ anupādāya evaṃ diṭṭhi uppajjeyya:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti" ti?|| ||
"No h'etaṃ bhante."|| ||
■
"Saññā niccaṃ vā aniccaṃ vā" ti?|| ||
"Aniccaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā" ti?|| ||
"Dukkhaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāma-dhammaṃ,||
api nu taṃ anupādāya evaṃ diṭṭhi uppajjeyya:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti" ti?|| ||
"No h'etaṃ bhante."|| ||
■
"Saṇkhārā niccaṃ vā aniccaṃ vā" ti?|| ||
"Aniccaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā" ti?|| ||
"Dukkhaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāma-dhammaṃ,||
api nu taṃ anupādāya evaṃ diṭṭhi uppajjeyya:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti" ti?|| ||
"No h'etaṃ bhante."|| ||
■
Viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā" ti?|| ||
"Aniccaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā" ti?|| ||
"Dukkhaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāma-dhammaṃ,||
api nu taṃ anupādāya evaṃ diṭṭhi uppajjeyya:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti" ti?|| ||
[213] "No h'etaṃ bhante."|| ||
■
"Yam pidaṃ diṭṭhaṃ,||
sutaṃ,||
mutaṃ,||
viññātaṃ,||
pattaṃ,||
pariyesitaṃ,||
anuvicaritaṃ manasā||
tam pi niccaṃ vā aniccaṃ vāti?|| ||
"Aniccaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā" ti?|| ||
"Dukkhaṃ bhante."|| ||
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāma-dhammaṃ,||
api nu taṃ anupādāya evaṃ diṭṭhi uppajjeyya:|| ||
'Satt'ime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭāyiṭṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti,||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā dukkhāya vā,||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Katame satta?|| ||
Paṭhavi-kāyo||
āpo-kāyo||
tejo-kāyo||
vāyo-kāyo||
sukhe||
dukkhe||
jīve.|| ||
Satt'imi kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esika-ṭ-ṭhāyi-ṭ-ṭhitā,||
te na iñjanti||
na viparinamanti||
na añña-maññaṃ vyābhādhenti||
nālaṃ añña-maññassa sukhāya vā||
dukkhāya vā||
sukha-dukkhāya vā.|| ||
Yo pi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci taṃ jīvitā voropeti.|| ||
Sattannaṃ tv'eva kāyānam antarena satthaṃ vivaram anupavisati.|| ||
Cuddasa kho panimāni yoni-pamukhasa-tasahassāni saṭṭhi ca satāni||
cha ca satāni||
pañca kammasatāni||
pañca ca kammāni,||
tīṇi ca kammāni,||
kamme ca||
aḍḍhakamme ca||
dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā,||
chaḷabhijātiyo||
aṭṭha purisabhumiyo||
ekūnapaññāsa ājivasate||
ekūnapaññāsa paribbājakasate||
ekūnapaññāsanāgāvāsasate vīse indriyasate||
tiṃse Nirayasate||
chattiṃsa rajodhātuyo||
satta saññigabbhā||
satta asaññīgabbhā||
satta nigaṇḍhigabbhā||
satta dibbā||
satta mānusā||
satta pisācā||
satta sarā||
satta pavudhā||
satta ca pavudhasatāni||
satta papātā||
satta ca papātasatāni||
satta supinā||
satta ca supinasatāni cullāsīti mahākappuno sata-sahassāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti.|| ||
Tattha n'atthi:|| ||
"Imin-ā-haṃ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
aparipakkaṃ vā||
kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa vyantīkarissāmī" ti.|| ||
Hevaṃ n'atthi||
doṇamite sukha-dukkhe.|| ||
Pariyantakaṭe saṃsāre.|| ||
N'atthi hāyanavaḍḍhane.|| ||
N'atthi ukkaṃsāvakaṃse.|| ||
Seyyathā pi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānam eva paleti,||
evam eva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukha-dukkhaṃ palentī' ti" ti?|| ||
"No h'etaṃ bhante."|| ||
§
Yato kho bhikkhave, ariya-sāvakassa imesu chasu ṭhānesu kaṇkhā pahīnā hoti,||
dukkhe pissa kaṇkhā pahīnā hoti,||
dukkha-samudaye pissa kaṇkhā pahīnā hoti,||
dukkha-nirodhe pissa kaṇkhā pahīnā hoti,||
dukkha-nirodha-gāminiy'āpaṭi-padāya pissa kaṇkhā pahīnā hoti.|| ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave, ariya-sāvako||
Sotāpanno||
avinipāta-dhammo||
niyato||
sambodhi-parāyano" ti.|| ||